Jan Zieliński (aktor)

Jan Władysław Zieliński (ur. 15 listopada 1900 w Rabie Wyżnej, zm. 14 grudnia 1966 pod Lubniem koło Myślenic) – polski aktor teatralny, uczestnik powstań śląskich^[1].

Życiorys

Był synem Józefa Zielińskiego i Marii z domu Lisowskiej. Jego ojciec był kolejarzem. Kształcił się w jednym z krakowskich gimnazjów oraz w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem. W trakcie praktyk w Toruniu, w 1923 stawiał pierwsze kroki aktorskie jako adept. Następnie wrócił do Zakopanego by ukończyć naukę w Szkole Przemysłu Drzewnego i podjął dalszą naukę w Szkole Przemysłu Artystycznego w Krakowie. W 1932 eksternistycznie zdał maturę. W latach 1932–1939 był dekoratorem w Teatrze Juliusza Słowackiego w Krakowie. W tym samym czasie dorywczo udzielał się jako aktor w Teatrze Wesoła Gromada oraz Teatrze Cricot, wcielając się między innymi w Hołysza w inscenizacji Wyzwolenia. W połowie lat 30-XX wieku otrzymał uprawnienia aktorskie po egzaminie eksternistycznym w Państwowym Instytucie Teatralnym.

W okresie okupacji niemieckiej jako aktor współpracował z konspiracyjnym zespołem teatralnym Adama Mularczyka. Od marca 1945 do września tego samego roku był członkiem zespołu Teatru im. Władysława Wyspiańskiego w Katowicach, a następnie przez kolejny sezon aktorem Teatru Polskiego w Bielsku. W latach 1946–1948 występował w Miejskich Teatrach Dramatycznych, w sezonie 1948/1949 związany był z Teatrem Młodego Widza w Krakowie, zaś w latach 1949–1958 był aktorem Teatru Nowego w Łodzi. Od 1958 do śmierci w 1966 był aktorem Teatru Rozmaitości w Krakowie.

W dorobku scenicznym miał między innymi takie role jak Dorożkarz w Ich czworo, Ła­powy w Weselu Figara, Klucznik w Zaczarowanym ko­le, Kaleb w Świerszczu za kominem", Maciek w Pla­cówce, Zaruba w Brygadzie szlifierza Karhana, Oj­ciec Prokop w Horsztyńskim, Noczkin w Łaźni, Mizantropski w Spazmach modnych, czy Szeryf w Czarownicach z Salem^[1]. Wystąpił również w dwóch filmach; Warszawskiej premierze z 1950 w reż. Jana Rybkowskiego i Celulozie z 1953 w reż. Jerzego Kawalerowicza^[2].

Zginął, gdy wraz z innymi aktorami z krakowskiego Teatru Rozmaitości uległ wypadkowi autobusowemu na Zakopiance pod Lubniem koło Myślenic, w drodze na spektakl w Zakopanem^[2]. W zderzeniu dwóch autobusów zginęli obaj kierowcy i sześć osób z zespołu teatralnego^[3], w tym Adam Fiut. Jan Zieliński jest pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie^[2].

Przypisy