Janikowo (województwo warmińsko-mazurskie)

Janikowo

wieś
Widok na kaplicę pw. Matki Boskiej Różańcowej w Janikowie
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Górowo Iławeckie
Wysokość	170 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	165[1]
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	11-220
Tablice rejestracyjne	NBA
SIMC	0474100
Położenie na mapie gminy wiejskiej Górowo Iławeckie Janikowo
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Janikowo
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Janikowo
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego Janikowo
54°13′33,2400″N 20°27′39,9600″E/54,225900 20,461100

Janikowo (niem. Hanshagen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Historia

Wieś, pod nazwą Hanshagen, wymieniana w dokumentach z 1414 r., opisujących straty poniesione w wojnie polsko-krzyżackiej. Straty Janikowa oszacowano na 300 grzywien. W 1469 Zakon oddał wieś w zastaw za długi jednemu z dowódców wojsk zaciężnych. W wieku XVI Janikowo było dzierżawione przez rodzinę von Kreytzen. W tym czasie było samodzielna parafią ewangelicką pod patronatem roku von Kreytzenów z Piast Wielkich (po wybudowaniu kościoła w Piastach, Janikowo zostało do niego przyłączone, a kościół stał się filialnym). W XIX w. Janikowo było wsią królewską (należącą do państwa).

Kościół zbudowano najprawdopodobniej w XVI w. W latach późniejszych był wielokrotnie przebudowywany. W czasach reformacji był w posiadaniu protestantów. Po 1945 r. przejęli go w użytkowanie katolicy. Obecnie jest kościołem filialnym parafii Pieszkowo pw. Matki Boskiej Różańcowej.

Szkoła powstała wraz z budową kościoła, a więc już w XVI w. W latach 1737–1741 poddano ja nadzorowi państwowemu. W 1935 r. w szkole zatrudniony był jeden nauczyciel, a uczęszczało do niej 84 uczniów. Po wojnie, szkołę uruchomiono w 1946 r. Jej organizatorem i pierwszym kierownikiem był Władysław Stefanowicz (nauczyciel pochodzący z Wileńszczyzny). Szkołę podstawową w Janikowie zlikwidowano w 1978 r.

W 1939 r. we wsi mieszkało 457 osób.

W 1983 r. Janikowo było wsią o zwartej zabudowie z 51 domami i 234 mieszkańcami. W tym czasie we wsi były 53 indywidualne gospodarstwa rolne, obejmujące 542 ha ziemi. Hodowano w nich 492 sztuki bydła (w tym 236 krów mlecznych), 362 sztuki świń, 68 koni i 106 owiec. Wieś miała elektryczne oświetlenie ulic, klub, salę kinową na 40 miejsc i punkt biblioteczny. Działały także dwa prywatne zakłady rzemieślnicze (stolarski i ślusarsko-kowalski).

Janikowo
galeria zdjęć

Kaplica pw. MB Różańcowej

Kaplica pw. MB Różańcowej

Dzwon przy kaplicy

Wieża kaplicy

Dom nr 7

Ozdobny ul

Park wiejski

Zabytki

Rzymskokatolicki kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej, salowy kościół z kamienia polnego i cegły, wzniesiony zapewne na przełomie XV i XVI w., wielokrotnie przebudowywany, m.in. po pożarze z 1896 r. był odrestaurowywany. Wieża w dolnej części (przyziemie) murowana, górna część drewniana (szalowana)^[2]. 10 czerwca 1985 r. spłonął po uderzeniu pioruna. Staraniem wiernych oraz ówczesnego proboszcza Tadeusza Hernogi został odbudowany i odnowiony.

Bibliografia

• Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic. Wyd. drugie zmienione. Wyd. Pojezierze, Olsztyn 1987, 480 str., ISBN 83-7002-239-1
• Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, tom II, MieczysławM. Wieliczko, BronisławB. Magdziarz (red.), JaninaJ. Bosko, Olsztyn: Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999, ISBN 83-912605-0-X, OCLC 831022246 .

Przypisy