Janina Jankowska

Janina Jankowska
Data i miejsce urodzenia

11 maja 1939
Jadów

Zawód, zajęcie

dziennikarka, reporterka

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Wolności i Solidarności Złoty Krzyż Zasługi

Janina Maria Jankowska (ur. 11 maja 1939 w Jadowie[1]) – polska dziennikarka i reporterka radiowa, działaczka opozycji demokratycznej w okresie PRL.

Życiorys

Ukończyła studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1961 pracowała w Polskim Radiu, od 1973 do 1982 zatrudniona w Redakcji Reportaży Literackich[1]. Samodzielną produkcję reportaży umożliwiła jej pierwsza nagroda na ogólnopolskim konkursie za reportaż Mam dopiero 21 lat, opisujący proces dwóch młodych mężczyzn oskarżonych o zabójstwo[2].

Od 1976 współpracowała z wydawnictwami niezależnymi. Zajmowała się przepisywaniem tekstów w „Biuletynie Informacyjnym KSS „KOR””, zajmowała się organizacją lokali drukarskich, okazjonalnie publikowała w tym piśmie oraz w „Zapisie”[3]. W sierpniu 1980 mimo braku zgody kierownictwa Polskiego Radia[2] pojechała do Stoczni Gdańskiej, realizując w trakcie strajku reportaż Polski Sierpień. Wstąpiła w tym samym roku do „Solidarności”, była członkinią komisji zakładowej w Radiokomitecie i reporterką związkowego Radia Solidarność Region Mazowsze. Po wprowadzeniu stanu wojennego od lutego do sierpnia 1982 internowano ją w Olszynce Grochowskiej i Gołdapi, usunięto także z pracy w Polskim Radiu[1].

Po zwolnieniu współtworzyła podziemną Niezależną Oficynę Fonograficzną NOWA, współpracowała z Oficyną Fonograficzną CDN i realizowała z Markiem Mądrzejewskim reportaże i audycje radiowe na kasetach magnetofonowych rozpowszechniane w tzw. drugim obiegu[1][3]. Publikowała w wydawanym poza cenzurą „Tygodniku Mazowsze”, m.in. zrealizowała pierwszy dla „TM” wywiad z ukrywającym się Zbigniewem Bujakiem[4]. W lipcu 1984 została tymczasowo aresztowana w Areszcie Śledczym Warszawa-Mokotów, zwolniono ją jeszcze w tym samym miesiącu na mocy amnestii[1]. Współpracowała z prasą podziemną (w tym z „Krytyką”), w 1983 z Andrzejem Paczkowskim, Markiem Owsińskim, Grzegorzem Bogutą i Wojciechem Adamieckim założyła podziemne Stowarzyszenie Archiwum Solidarności, zbierające nagrania, relacje i opracowania z okresu „Solidarności” i stanu wojennego[3]. W 1988 była stypendystką Fundacji Kościuszkowskiej w Stanach Zjednoczonych. W 1989 uczestniczyła w obradach Okrągłego Stołu w tzw. podzespole prasowym, w trakcie kampanii przed wyborami parlamentarnymi kierowała zespołem dziennikarskim przygotowującym kampanię wyborczą w Polskim Radiu kandydatom Komitetu Obywatelskiego[1].

W latach 1989–1991 zajmowała stanowisko wicedyrektora Programu I Polskiego Radia, do 1998 pracowała ponownie w PR jako reporter. Równolegle w okresie 1991–1997 współpracowała z działem zagranicznym austriackiej telewizji ORF. Była członkinią i przewodniczącą rad programowych Polskiego Radia i Telewizji Polskiej, a także członkinią jury międzynarodowych festiwali Prix Italia, Premios Ondas, Prix Europa w kategorii dokumentu radiowego. W 1990 zaczęła organizować coroczne seminaria reportażu w Kazimierzu Dolnym[1].

Została członkinią zarządu Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich oraz Stowarzyszenia Wolnego Słowa, a także wykładowcą w Wyższej Szkole Dziennikarskiej im. Melchiora Wańkowicza i w Laboratorium Reportażu Instytutu Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Była także przewodniczącą zespołu do spraw opiniowania wniosków o nadanie orderów i odznaczeń w Kancelarii Prezydenta RP w okresie prezydentury Lecha Kaczyńskiego[5].

W 2011, za wybitne zasługi dla rozwoju niezależnego dziennikarstwa, za działalność na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, wolności słowa i wolnych mediów, została przez prezydenta Bronisława Komorowskiego odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[6]. W 2017 została wyróżniona Krzyżem Wolności i Solidarności, przyznanym postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy z 20 marca 2017[7][8]. W 2000 otrzymała Złoty Krzyż Zasługi[9].

Nagrody i wyróżnienia

  • 1981 – Prix Italia w kategorii dokument za reportaż Polski Sierpień
  • 1984 – Polcul
  • 1984 – Nagroda Niezależnych Dziennikarzy im. Bolesława Prusa
  • 1989 – Złoty Mikrofon
  • 1994 – I nagroda na Ogólnopolskim Festiwalu Mediów Człowiek w Zagrożeniu w Łodzi za reportaż Wyrok
  • 1998 – Premios Ondas – jedna z trzech głównych nagród za reportaż Powódź wszystkich Polaków
  • 1998 – Prix Europa – wyróżnienie w kategorii pomysłów medialnych za koncepcję Konkursu Stypendialnego im. Jacka Stwory dla młodych twórców
  • 1999 – II nagroda Światowego Forum Mediów Polonijnych za reportaż To jest mój kraj
  • 2005 – Grand Press w kategorii reportażu radiowego za reportaż Wojna legend czyli zaduma nad życiem Anny Walentynowicz (zrealizowanego z Magdą Skawińską)
  • 2010 – Laur Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich[10]
  • 2015 – Nagroda Specjalna Studia Reportażu i Dokumentu Polskiego Radia[11]

Wybrane publikacje

  • Bez mikrofonu, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1986
  • Kto tu wpuścił dziennikarzy (współautor z Markiem Millerem), Rosner i Wspólnicy, Warszawa 2005
  • Portrety niedokończone. Rozmowy z twórcami „Solidarności” 1980–1981, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2003, ISBN 83-88032-60-7

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2012-03-31].
  2. ↑ a b Mateusz Wyrwich: Coś się traci, coś zyskuje.... opoka.org.pl. [dostęp 2012-03-31].
  3. ↑ a b c Grzegorz Boguta, Mirosław Chojecki (wstęp), Ludzie NOWEJ 1977–2007, Niezależna Oficyna Wydawnicza Nowa, Warszawa 2007
  4. ↑ Jankowska, Janina. wyborcza.pl, 5 grudnia 2006. [dostęp 2012-03-31].
  5. ↑ Zasługi dla budowy niepodległej Polski. prezydent.pl, 23 marca 2007. [dostęp 2012-12-15].
  6. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 2011 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2011 r. nr 64, poz. 624).
  7. ↑ Postanowienie nr rej. 106/2017 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 marca 2017 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2017 r. poz. 481).
  8. ↑ Uroczystość wręczenia odznaczeń państwowych. ipn.gov.pl, 13 grudnia 2017. [dostęp 2017-12-13].
  9. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 listopada 2000 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2001 r. nr 4, poz. 78).
  10. ↑ Dziennikarki Polskiego Radia nagrodzone. polskieradio.pl, 16 grudnia 2010. [dostęp 2012-03-31].
  11. ↑ Polskie Radio przyznało „Melchiory 2015”, Janina Jankowska i Krystyna Melion z nagrodami specjalnymi. wirtualnemedia.pl, 26 maja 2015. [dostęp 2015-08-22].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Krzyż Wolności i Solidarności BAR.svg
Baretka Krzyża Wolności i Solidarności.