Janina Kulczycka-Saloni
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 29 czerwca 1912 |
| Data i miejsce śmierci | 26 lipca 1998 |
| Profesor zwyczajna doktor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: historia literatury | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | 1946 |
| Doktor honoris causa Uniwersytet im. M. Łomonosowa w Moskwie – 1977 | |
| Odznaczenia | |
    | |
Janina Kulczycka-Saloni (ur. 29 czerwca 1912 w Petersburgu[1], zm. 26 lipca 1998 w Warszawie[2]) – historyk literatury polskiej, profesor Uniwersytetu Warszawskiego[3]; znawczyni i miłośniczka literatury pozytywistycznej, zwłaszcza twórczości Bolesława Prusa.
Życiorys
Była córką Antoniego Kulczyckiego i Pelagii Kulczyckiej, z d. Sorokin[1]. Od 1919 mieszkała z rodzicami w Warszawie. W 1929 ukończyła gimnazjum Jadwigi Zaborowskiej-Michalskiej w Warszawie, w 1933 studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim (pod kierunkiem Józefa Ujejskiego). Po studiach pracowała jako nauczycielka w Gimnazjum i Liceum Anieli. Wereckiej w Warszawie – do r. 1944 (w okresie okupacji działającym tajnie), współpracowała z pismami Polonista i Życie Literackie, od 1935 była członkiem Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, sekretarzem jego Oddziału Warszawskiego[1]. Po powstaniu warszawskim trafiła do Lublina, gdzie rozpoczęła pracę w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”[1], kontynuowaną do 1946 roku w Łodzi. W tym roku obroniła na Uniwersytecie Warszawskim pracę doktorską poświęconą powieści Faraon Bolesława Prusa (jej promotorem był Julian Krzyżanowski)[1]. W latach 1948-1949 pracowała w Państwowym Instytucie Wydawniczym jako kierowniczka działu adiustacji i korekt[1], a od 1950 na Uniwersytecie Warszawskim. W roku 1954 uzyskała nominację na docenta, w 1960 – na profesora nadzwyczajnego, a w 1970 – profesora zwyczajnego[1].
Pełniła wiele funkcji uniwersyteckich, m. In. prodziekana Wydziału Filologicznego UW (1954-58); prorektora UW (1962-1965); dyrektora Instytutu Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców "Polonicum" (1968-1973)[1]; dyrektora Instytutu Filologii Polskiej (1973-1975) oraz dziekana Wydziału Polonistyki (1975-1976)[1]. Była też członkiem Komitetu Nauk o Literaturze PAN, w tym jego przewodniczącą (1970–1971)[1].
Aktywna w środowisku polskim i międzynarodowym, była członkiem kilku towarzystw naukowych, przede wszystkim Association internationale de littérature comparée (od r. 1976). Brała udział w kongresach i sympozjach naukowych i występowała z referatami w ośrodkach w Polsce i za granicą, m.in. w Petersburgu (gdzie odnowiła kontakt ze swą rosyjską rodziną), Moskwie, Paryżu, Aix-en-Provence, Nantes, Monachium, Pradze. Od 1984 była członkinią Towarzystwa Naukowego Warszawskiego[1].
Była cenionym i zasłużonym dydaktykiem. Pod kierownictwem Kulczyckiej-Saloni napisano 15 prac doktorskich i ponad 100 – magisterskich.
Należała do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Była członkiem egzekutywy Komitetu Uczelnianego PZPR na Uniwersytecie Warszawskim[4].
Pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 185-5-14)[5].
Odznaczenia i wyróżnienia
W 1977 otrzymała tytuł doktora honoris causa Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego im. M.W. Łomonosowa[6], w 1980 została członkiem honorowym Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. Była odznaczona Krzyżem Kawalerskim (1956) i Krzyżem Komandorskim (1980) Orderu Odrodzenia Polski, złotą odznaką honorową „Za Zasługi dla Warszawy" (1974), tytułem honorowym „Zasłużony Nauczyciel PRL” (1974), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1976)[1].
Życie prywatne
W latach 1936–49 była zamężna z Juliuszem Salonim[1]. Matka Zygmunta Saloniego.
Najważniejsze prace
- 1946 – Bolesław Prus (monografia; kilkakrotnie przerabiana i wznawiana: wyd. IV – 1975).
- 1955 – O „Faraonie”. Szkice.
- 1966 – Henryk Sienkiewicz (opracowanie materiałów i wstęp).
- 1968 – (wspólnie z A. Nofer-Ładyką) Literatura polska drugiej połowy XIX wieku. Podręcznik dla II klasy liceum.
- 1969 – Nowelistyka Bolesława Prusa.
- 1970 – Życie literackie Warszawy w latach 1864–1892.
- 1971 – Pozytywizm.
- 1974 – Literatura polska lat 1876-1902 a inspiracja Emila Zoli.
- 1975 – Włodzimierz Spasowicz. Zarys monograficzny.
- 1985 – Programy i dyskusje literackie pozytywizmu. Antologia.
- 1988 – Na polskich i europejskich szlakach literackich: z pism rozproszonych 1985-1998.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. Tom czwarty. K, wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1996, s. 455-456
- ↑ Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. Tom dziesiąty. Ż i uzupełnienia do tomów 1 - 9, wyd. Fundacja Akademia Humanistyczna i IBL PAN, Warszawa 2007, s. 512
- ↑ Kulczycka-Saloni Janina, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2019-07-26].
- ↑ Tadeusz Rutkowski: Na styku nauki i polityki. Uniwersytet Warszawski w PRL 1944–1989. W: Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego po 1945. Piotr M. Majewski (red.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016, s. 475. ISBN 978-83-235-1791-7.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: ALEKSANDRA KULCZYCKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-10].
- ↑ Halina Tchórzewska, Profesor dr Janina Kulczycka-Saloni doktorem honoris causa Uniwersytetu im. M. Łomonosowa w Moskwie, „Przegląd Humanistyczny”, 22 (3), 1978, s. 130-132.
Media użyte na tej stronie
Autor: Jakubkaja, Licencja: CC BY-SA 3.0
Baretka odznaki tytułu honorowego Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej
Autor: Jakubkaja, Licencja: CC BY-SA 3.0
Baretka odznaki tytułu honorowego Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób prof. Janiny Kulczyckiej-Saloni na Starych Powązkach