Janina Romanówna

Janina Romanówna

Janina Romanówna i Jan Kreczmar w sztuce „Penelopa” Ludwika Hieronima Morstina
Data i miejsce urodzenia	9 października 1904 Lwów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	11 października 1991 Warszawa
Zawód	aktorka, pedagog
Lata aktywności	1921–1973
Odznaczenia

Nagrobek Janiny Romanówny na Cmentarzu Powązkowskim

Janina Romanówna (ur. 9 października 1904 we Lwowie, zm. 11 października 1991 w Warszawie) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, reżyser, pedagog.

Życiorys

Urodziła się 9 października 1904 we Lwowie, ówcześnie znajdującego się na terenie Austro-Węgier. Była córką znanego lwowskiego aktora teatralnego, Władysława Romana.

W teatrze debiutowała w 1921 rolą Kasztelanki w Don Juanie Tadeusza Rittnera na deskach Teatru Wielkiego we Lwowie. W latach 1921–1924 występowała na scenie lwowskich Teatrów Miejskich. W 1924 została zaangażowana przez Juliusza Osterwę do Teatru Narodowego w Warszawie. W 1925 zadebiutowała w filmie Iwonka. Do wybuchu wojny występowała na scenach warszawskich: Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego (1925–1926) i Teatru Polskiego (1926–1939).

W czasie okupacji była kelnerką w warszawskich kawiarniach, uczestniczyła w konspiracyjnym życiu artystycznym.

W 1945 została zaangażowana do Teatru Wojska Polskiego w Łodzi. W 1946 wróciła do zespołu Teatru Polskiego w Warszawie, gdzie pozostała aż do przejścia na emeryturę w 1973. Sporadycznie reżyserowała sztuki teatralne, m.in. Szalony dzień, czyli wesele Figara Pierre Beaumarchais’go (1955) i Głupi Jakub Tadeusza Rittnera (1959) w Teatrze Polskim w Warszawie oraz Spazmy modne Wojciecha Bogusławskiego (1966).

Była cenionym i zasłużonym pedagogiem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. W 1955 otrzymała tytuł naukowy profesora zwyczajnego. Była zasłużoną działaczką ZASP-u (SPATiF-u); w latach 1959–1961 wiceprezes Stowarzyszenia.

Występowała również w Teatrze Telewizji, m.in. w spektaklach: Mąż i żona Aleksandra Fredry w reż. Bohdana Korzeniewskiego jako Elwira (1955), Wesele Stanisława Wyspiańskiego w reż. Adama Hanuszkiewicza jako Radczyni (1963), Non stop Macieja Zenona Bordowicza w reż. Augusta Kowalczyka jako Antosia (1970) oraz w przedstawieniu Żywy trup Lwa Tołstoja w reż. Andrzeja Łapickiego jako Anna Karenina (1970). Pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 183-6-18)^[1]

Filmografia

• Iwonka (1925)
• Kropka nad i (1928)
• Mocny człowiek (1929) – Nastka Żegota
• Głos serca (1931) – Wanda Kalina
• Pałac na kółkach (1932)
• Księżna Łowicka (1932)
• Małżeństwo z rozsądku (1966) – ciocia Edzia, była właścicielka ziemska
• Lalka (1968) – hrabina Joanna Karolowa, siostra Łęckiego

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)^[2]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1952)^[3]
• Order Sztandaru Pracy I klasy (1959)
• Złoty Krzyż Zasługi – dwukrotnie (1938, 1953^[4])
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966)
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1976)
• Tytuł „Zasłużony Nauczyciel PRL” (1973)
• Tytuł „Zasłużony dla Kultury Narodowej” (1988)
• Nagroda Państwowa II stopnia za działalność artystyczną w minionym 10-leciu (1955)
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za całokształt pracy aktorskiej oraz pedagogicznej (1969)
• Nagroda Państwowa I stopnia (1974)
• Złoty Wawrzyn Grzymały (1990)

Przypisy

Bibliografia

• Janina Romanówna w bazie filmpolski.pl
• Janina Romanówna w bazie Filmweb
• Janina Romanówna, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .

Linki zewnętrzne

• Janina Romanówna w bazie IMDb (ang.)
• Janina Romanówna na zdjęciach w bibliotece Polona