Janowa Góra

Janowa Góra

wieś
Domy w Janowej Górze
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Stronie Śląskie
Wysokość	660-770[1] m n.p.m.
Liczba ludności	4
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-550
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0855635
Położenie na mapie gminy Stronie Śląskie Janowa Góra
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Janowa Góra
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Janowa Góra
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Janowa Góra
50°15′27″N 16°50′10″E/50,257500 16,836111

Dom w Janowej Górze

Kościół w Janowej Górze

Janowa Góra (niem. Johannesberg) – zanikająca wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Stronie Śląskie w dolinie potoku, prawego dopływu Siennej Wody w Masywie Śnieżnika.

Położenie

Janowa Góra leży w dolinie Czarnej Wody, u zachodniego i północnego podnóża Rudki i Janowca, na wysokości około 660–770 m n.p.m.^[1]

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Nazwa miejscowości

W historycznych dokumentach wymieniane są następujące dawne nazwy wsi: Sankt Johann, Johannesbergkh (1631), Johannßberg (1632/1633), Johann berg (1641), Johannsberg (1762), Johannisberg (1789, 1801–1857, 1871–1885), Johannesberg (1631, 1867, 1895–1945)^[1]. Obecną nazwę, nawiązującą do lokalnej tradycji, nadała w 1946 r. Komisja Ustalania Nazw Miejscowości^[1].

Historia

Założona została przez mincerza Wilhelma von Oppersdorfa jako osada górnicza w latach 1582–1585 na terenie dóbr kameralnych^[1]. Już w średniowieczu wydobywano tu srebro w kopalni St. Johann, założonej kilkanaście lat wcześniej niż wieś, od której wzięła swą nazwę^[1]. Obok rud srebra występowały tu również rudy ołowiu i miedzi. Podobnie jak w przypadku innych kopalni w okolicy (Bolesławów, Kąty Bystrzyckie) upadek wydobycia przyniosła wojna trzydziestoletnia^[1].

W roku 1638 wieś została zakupiona przez Althannów z Międzylesia wraz z całym kluczem strońskim^[1]. W XVII w. dość często zmieniała właścicieli, by w końcu w 1838 r. stać się własnością królewny Marianny Orańskiej. W 1826 r. wzniesiono we wsi niewielki kościół cmentarny pw. św. Jana Nepomucena o cechach późnobarokowych – murowany, jednonawowy z półkolistą absydą, bezwieżowy, nakryty dachem dwuspadowym z sygnaturką o smukłym hełmie (nr. w rej. zab. 1791, z 22 grudnia 1971 r.).

Ze względu na walory krajobrazowe i dobre warunki śniegowe, do roku 1939 wieś była chętnie odwiedzana zimą. W okresie międzywojennym próbowano, jednak bez sukcesu, wznowić w pobliżu Johannesbergu wydobycie rud, tym razem żelaza.

Po 1945 r. wieś została zaludniona tylko nieznacznie. Większość domów została zrujnowana, a po dawnej wsi pozostało tylko kilka gospodarstw. W latach 50. poszukiwano tu rud uranowych w związku z istniejącą nieopodal kopalnią Kopaliny, jednak bez większych rezultatów^[1].

Do dziś z dawnej wsi przetrwały jedynie cztery domy: w dolnej części, przy szosie do Siennej, gdzie funkcjonował do lat 80. Dom Pracy Twórczej pracowników radia i telewizji, oraz w górnej części, gdzie hodowano owce. W jednym ze starych domostw jeszcze w latach 80. i 90. istniała baza turystyczna Oddziału Bialskiego PTTK pod nazwą „Rysiówka”.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[2]:

• kościół, obecnie nieużytkowany, z k. XVIII w.

Współczesność

Szansą dla wsi stał się rozwój turystyki i sportów zimowych. W pobliskiej wsi Sienna powstał duży ośrodek narciarski i kolej linowa na Czarną Górę. Od kilku lat w całej okolicy, również w Janowej Górze, budowane są obiekty bazy noclegowej i gastronomicznej.

Przyroda

Stare sztolnie w Janowej Górze są siedliskiem nietoperzy. W 2002 r. podczas inwentaryzacji chiropterologicznej stwierdzono tu występowanie m.in. nocka orzęsionego Myotis emarginatus.

Turystyka

• Przez wieś prowadzi znakowana ścieżka przyrodnicza prowadząca ze szczytu Czarnej Góry do Jaskini Niedźwiedziej.
• Okolica ma duże walory krajobrazowe. Kościół popadający w ruinę, można oglądać tylko z zewnątrz.

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-341-6.
• Studium środowiska kulturowego gminy Stronie Śląskie woj. wałbrzyskie, opracowanie pod red. Iwony Rybka-Cegleckiej dla Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego, Wrocław 1996
• Krzysztof R. Mazurski Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, Sudety. Oficyna Wydawnicza Oddziału Wrocławskiego PTTK, Wrocław 1995, ISBN 83-85550-48-8.
• Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, mapa turystyczna, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa-Wrocław 1991

Linki zewnętrzne

• Archiwalne fotografie: Weinhäuser am Johannesberg
• Współczesne fotografie kościoła: [1], [2], [3] i pozostałości cmentarza: [4].