Janowice (powiat tarnowski)

Artykuł

49°53′28″N 20°51′33″E

- błąd

39 m

WD

49°56'N, 20°55'E, 49°55'N, 20°55'E

- błąd

19497 m

Odległość

2104 m

Janowice
wieś
Ilustracja
Pałac
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

tarnowski

Gmina

Pleśna

Liczba ludności (2022)

1071[1]

Strefa numeracyjna

14

Kod pocztowy

33-115[2]

Tablice rejestracyjne

KTA

SIMC

0826711

Położenie na mapie gminy Pleśna
Mapa konturowa gminy Pleśna, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Janowice”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Janowice”
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego
Mapa konturowa powiatu tarnowskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Janowice”
Ziemia49°53′28″N 20°51′33″E/49,891111 20,859167

Janowicewieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Pleśna[3][4], nad prawym brzegiem Dunajca, w dolinie potoku Lubinka i na okolicznych wzniesieniach Pogórza Rożnowskiego[5]. Przez wieś przebiega lokalna droga z Zakliczyna do Tarnowa.

W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Janowice[3][4]
SIMCNazwaRodzaj
0826728Działyczęść wsi
0826734Gierowaczęść wsi
0826740Janowice Dolneczęść wsi
0826757Janowice Górneczęść wsi
0826763Kopalinyczęść wsi
0826770Lipieczęść wsi
0826786Morawyczęść wsi
0826792Przedmieścieczęść wsi
0826800Zadzieleczęść wsi

Historia

Miejscowość, lokowana wcześniej na prawie polskim, otrzymała w 1347 roku prawo magdeburskie. U Długosza wzmiankowany jest właściciel wsi, Grot z Janowic, który uczestniczył w wyprawie króla Władysława Jagiellończyka na Węgry w 1440 roku[6].

W zachodniej części wsi, na stoku wzniesienia łagodnie opadającego w kierunku południowo-zachodnim, ku dolinie Dunajca, znajduje się zespół pałacowo-parkowy. Murowany pałac został zbudowany w XIX wieku w stylu angielskiego neogotyku na miejscu istniejącego wcześniej dworu, z którego do dnia dzisiejszego zachowały się piwnice. Obok wybudowano wolnostojącą kwadratową wieżę połączoną z pałacem czteroprzęsłowym arkadowym przejściem. Park, otaczający pałac, o powierzchni 9,5 ha, rozwinięty jest z założenia tzw. ogrodu w stylu angielskim. Szata roślinna to dęby szypułkowe, klony, lipy, graby, jesiony, wierzby, topole, czeremchy. Wśród krzewów: jaśminy, leszczyny, głogi i inne. Ostatnim właścicielem był Aleksander Kobylański, majątek Janowice został odebrany dekretem PKWN. W 1967 roku pałac przejęła Politechnika Krakowska, która odnowiła i zagospodarowała budynek i otaczający park. Służył on jako ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy, a od 2008 roku jest dzierżawiony jako obiekt rekreacyjno – szkoleniowy przez prywatnego właściciela[7]. W 2013 r. pałac został zakupiony przez ZAiKS z myślą o stworzeniu w nim nowoczesnego Centrum Pracy Twórczej[8].

W obrębie cmentarza parafialnego znajduje się cmentarz wojenny nr 190 z I wojny światowej, na którym pochowanych jest 114 żołnierzy austro-węgierskich i 16 rosyjskich[9]. Na cmentarzu znajduje się też upamiętniona tablicą mogiła 11 żołnierzy polskich poległych w walce z Niemcami we wrześniu 1939 roku[10].

Turystyka

Wyciąg narciarski.

Pałac w stylu angielskiego neogotyku z XIX w.

Cmentarz wojenny nr 190 z I wojny światowej.

Na zboczach wzgórz opadających w kierunku doliny Dunajca położone są obszary leśne o łącznej powierzchni ok. 18 ha, znane jako „Uroczysko Janowice”. Jest to grąd o bogatym podszyciu, z okazami bluszczy pospolitego oplatającego pnie drzew[11].

Winnica Janowice[12].

Związani

  • Karol Jarosz (1879–1958) – poseł na sejm II RP[13]
  • Błażej Wójcicki ps. Jurand (1898–1999) – legionista[14], uczestnik bitwy pod Łowczówkiem, żołnierz armii gen. Hallera, porucznik Wojska Polskiego[15]
  • Zygmunt Klimecki – legionista[14]
  • Lucjan Kocik – profesor, socjolog, wykładowca na Uniwersytecie Jagiellońskim[14]
Cmentarz wojenny nr 190
Szkoła
Kościół

Przypisy

  1. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 366 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  4. a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  5. Pogórze Rożnowskie. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2014. ISBN 978-83-7605-322-6.
  6. Andrzej Matuszczyk, Pogórze Karpackie, Tarnów: Oddział PTTK [Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego] „Ziemi Tarnowskiej”, 1995, ISBN 83-903260-1-9, OCLC 891189204.
  7. Pałac Janowice [dostęp 18 października 2009].
  8. ZAiKS kupił sobie pałac. niezalezna.pl, 21 lipca 2014. [dostęp 2014-07-20].
  9. Cmentarze wojenne z I wojny światowej [dostęp 18 października 2009].
  10. Pomniki Pamięci Narodowej z dni walk i męczeństwa na terenie województwa tarnowskiego; Oprac.: R. Hycnar, A. Pietrzykowa, F. Turzański, St. Wróbel, K. Głomb; wydawcy: ZBoWiD Zarząd wojewódzki w Tarnowie, Tarnów 1984, s. 92.
  11. Gmina Pleśna. plesna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-23)]. [dostęp 18 października 2009].
  12. Winnica Janowice – Winnica, www.winnicajanowice.pl [dostęp 2019-07-05].
  13. Parlamentarzyści – Pełny opis rekordu, bs.sejm.gov.pl [dostęp 2019-07-05].
  14. a b c Plan Odnowy Miejscowości Janowice.
  15. Tarnów – kwatera zasłużonych, www.miejscapamiecinarodowej.pl [dostęp 2019-07-05].

Media użyte na tej stronie