Janowo (powiat kwidzyński)
| wieś | |
.JPG) Kościół pw. św. Jana Chrzciciela | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) | 411[1] |
| Strefa numeracyjna | 55 |
| Kod pocztowy | 82-500[2] |
| Tablice rejestracyjne | GKW |
| SIMC | 0151153 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kwidzyn _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy wiejskiej Kwidzyn") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kwidzyńskiego  | |
 53°49′01″N 18°51′20″E/53,816944 18,855556 | |
Janowo (niem. Johannisdorf) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Kwidzyn przy skrzyżowaniu dróg wojewódzkich nr 518 i 525.
Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Janowo. W latach 1975–1998 należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
We wsi znajdowała się przeprawa promowa na trasie Kwidzyn – Gniew.
Historia
W 1901 r. zbudowano przez wieś wąskotorową linię kolejową, łączącą stolicę powiatu – Kwidzyn – z Gniewem po zachodniej stronie Wisły. Została ona zlikwidowana skutek przecięcia przez granicę polsko-niemiecką w r. 1920.
W 1920 roku podczas plebiscytu na Powiślu wysoki procent miejscowej ludności opowiedział się za Polską. Janowo (48% głosów polskich) wraz z paroma okolicznymi wioskami wchodzącymi w skład dzisiejszego sołectwa (Bursztych, Kramrowo, Nowe Lignowy i Pólko Małe) zostało przyznane Polsce i stworzyło enklawę na wschodnim brzegu Wisły, potocznie nazywaną Małą Polską (do Polski należał także mały prawobrzeżny skrawek obszaru naprzeciw Kuchni). Granica polsko-niemiecka przebiegała zaledwie 1,5 km na wschód od wsi. Specyfikę tę utrzymano nawet po wojnie, kiedy z trzech gromad (Bursztych, Janowo i Małe Pólko) utworzono gminę Janowo, która pomimo braku łączności lądowej (brak mostu przez Wisłę) należała do lewobrzeżnego powiatu tczewskiego, a nie do komunikacyjnie bardziej dogodnego powiatu kwidzyńskiego.
W okresie międzywojennym ulokowana była tu placówka Straży Celnej „Janowo”.
W sierpniu 1939 roku do Janowa zostały symbolicznie skierowane dwa plutony wojska (jeden z armii czynnej i drugi z formacji Obrony Narodowej). Po wysadzeniu przez wojsko polskie mostów tczewskich i stoczeniu krótkiej walki obronnej oddziały polskie zostały ewakuowane na zachodni brzeg Wisły. Niemcy po wkroczeniu do Janowa rozstrzelali 13 Polaków (wśród nich działaczy plebiscytowych). Na cmentarzu w Janowie znajduje się symboliczna mogiła poświęcona ofiarom zbrodni.
Zabytki
Według rejestru zabytków NID[3] na listę zabytków wpisane są:
- kościół pw. św. Jana Chrzciciela, 1867-1872, nr rej.: 332/94 z 14.02.1994
- cmentarz przykościelny, nr rej.: j.w.
- brama, nr rej.: j.w.
Kościół z końca XIX w. został zbudowany w stylu neogotyckim, z wieżyczką nadwieszoną nad fasadą[4].
Urodzeni w Janowie
Przypisy
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 374 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 51 [dostęp 2019-01-19].
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 s. 49 ISBN 83-7200-631-8
Zobacz też
- Siedziba gminy: miasto Kwidzyn
| Sołectwa | |
|---|---|
| Miejscowości niesołeckie |
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.92 N
- S: 53.40 N
- W: 16.65 E
- E: 19.75 E
Autor:
Mapa powiatu kwidzyńskiego, Polska
Autor:
Mapa gminy Kwidzyn, Polska
Autor: Gdaniec, Licencja: CC BY-SA 4.0
Janowo - rzymskokatolicki kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela, 1867-1872