Janusz Jagrym-Maleszewski

Janusz Jagrym-Maleszewski

Data i miejsce urodzenia	1 maja 1879 Czarnocin, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	27 września 1942 Warszawa, Polska pod okupacją III Rzeszy
Senator IV kadencji (II RP)
Okres	od 4 października 1935 do 13 września 1938
Odznaczenia

Herb Gryf (lub Jaxa)

Janusz Zygmunt Jakub Maleszewski h. Gryf, ps. w POW Zygmunt Jagrym (ur. 1 maja 1879 w Czarnocinie, zm. 27 września 1942^[1] w Warszawie) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, senator II RP IV kadencji.

Szkic biograficzny

Młodość

Maleszewski urodził się w rodzinie ziemiańskiej jako syn Hilarego, b. powstańca styczniowego, dzierżawcy majątku Czarnocin, i Marii z Krasnodębskich. Uczęszczał do szkoły realnej w Warszawie, ale został z niej relegowany za udział w manifestacji patriotycznej, po czym wstąpił do Akademii Handlowej w Lipsku, którą ukończył w 1902. Przez jakiś czas pracował jako handlowiec, około 1910 powrócił do Polski.

I wojna światowa

Od 5 sierpnia 1914 służył jako ułan, a następnie podoficer i oficer w Legionach Polskich. 10 czerwca 1915, w czasie szarży pod Rokitną dowodził II plutonem 2 szwadronu 2 dywizjonu ułanów, późniejszym 2 pułkiem Szwoleżerów Rokitniańskich. W czasie szarży został ciężko ranny i wzięty do niewoli rosyjskiej. W listopadzie 1915, po amputacji nogi, jako inwalida wrócił w drodze wymiany z niewoli i otrzymał roczny urlop zdrowotny. Od jesieni 1916 kolejno służył w Krajowym Inspektoracie Zaciągu w Warszawie, jako sekretarz generalny Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu, a w końcu jako kierownik Głównego Urzędu Zaciągu polskiej armii zwanej Polnische Wehrmacht, którego szefem był Władysław Sikorski. W październiku 1918 mianowany został szefem Wydziału Spraw Oficerskich w Sztabie Inspektoratu Lokalnego w Polnische Wehrmacht.

W niepodległej Polsce

W 1918, po wstąpieniu do Wojska Polskiego działał najpierw w Wydziale Personalnym Departamentu VI Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1 marca 1920 wyznaczony został na stanowisko szefa Sekcji 1 Ogólno-Organizacyjnej Oddziału V Personalnego Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych oraz jako oficer do zleceń w gabinecie ministra spraw wojskowych. W czasie wojny polsko-bolszewickiej był członkiem Rady Obrony Stolicy przy Delegacie MSWojsk. W sierpniu 1921 został szefem Wydziału Organizacyjnego Oddziału V Personalnego Sztabu Generalnego. Pełniąc służbę w Sztabie Generalnym, pozostawał oficerem nadetatowym 2 pułku Szwoleżerów Rokitniańskich. W latach 1925–1926 nie pełnił żadnych funkcji ze względu na ciężką chorobę.

W maju 1926 wziął czynny udział w przewrocie majowym, broniąc wraz z płk. Sławojem Składkowskim gmachu Ministerstwa Spraw Wojskowych na ul. 6 Sierpnia i uniemożliwiając wykonanie rozkazów zwolennika rządu, gen. Szpakowskiego. Po przewrocie majowym, na jesieni 1926, został szefem Wydziału Wyznań Niekatolickich Ministerstwa Spraw Wojskowych z pozostawieniem dotychczasowej funkcji oficera sztabowego do zleceń przy Ministrze Spraw Wojskowych^[2]. Stanowisko szefa Wydziału Wyznań Niekatolickich M.S.Wojsk. objął po płk. SG Adamie Kocu. Z dniem 31 października 1926 na skutek reklamacji Ministra Spraw Wewnętrznych przeniesiony został w stan nieczynny na okres sześciu miesięcy z prawem noszenia munduru, w celu objęcia stanowiska komendanta głównego Policji Państwowej^[3]. Z dniem 30 kwietnia 1927 Minister Spraw Wojskowych przedłużył mu okres pozostawania w stanie nieczynnym o dalszych dwanaście miesięcy z prawem noszenia munduru^[4]. W latach 1926–1935 pełnił funkcję komendanta głównego Policji Państwowej, a następnie był senatorem z województwa kieleckiego w Senacie IV kadencji.

W 1909 Janusz Maleszewski poślubił Jadwigę Marię z Dunin-Borkowskich (ur. 1890), która w czasie jego działalności w Policji była organizatorką i pierwszą przewodniczącą Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna”.

Awanse

• chorąży – 25 czerwca 1915
• podporucznik – 1 grudnia 1916
• rotmistrz – 1918
• podpułkownik – 1921, zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 61. lokatą w korpusie oficerów jazdy
• pułkownik – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 11. lokatą w korpusie oficerów kawalerii

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5390^[5][6]
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)^[7]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)^[8]
• Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)^[9]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)^[5][10]
• Krzyż Walecznych (trzykrotnie)^[5]
• Złoty Krzyż Zasługi (13 maja 1933)^[11]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[5]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[5]
• Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia^[12]
• Komandor z Gwiazdą Orderu Krzyża Orła (Estonia, 1934)^[5][13]
• Komandor Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Włochy)^[5]
• Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)^[5]
• Order Gwiazdy Rumunii (Rumunia)

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 458. [dostęp 2020-10-25].
• Piotr Stawecki, Maleszewski Janusz Zygmunt Jakub [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XIX, Wrocław etc. 1974, wersja elektroniczna IPSB
• Cezary Leżeński / Lesław Kukawski: O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 26. ISBN 83-04-03364-X.
• Felicjan Sławoj Składkowski, Nie ostatnie słowo oskarżonego, Warszawa 2003.