Janusz Kurczab

Janusz Kurczab
Data i miejsce urodzenia

6 września 1937
Warszawa

Data i miejsce śmierci

11 kwietnia 2015
Łask

Zawód, zajęcie

szermierz, taternik, alpinista

Janusz Kurczab (ur. 6 września 1937 w Warszawie, zm. 11 kwietnia 2015 w Łasku)[1] – polski szermierz, taternik i alpinista. Z wykształcenia trener alpinizmu[2].

Życiorys

W latach 1955–1973 uprawiał szermierkę[2]. Był dwukrotnym indywidualnym (1961 i 1965) oraz czternastokrotnie drużynowym mistrzem Polski w szpadzie, uczestnikiem igrzysk olimpijskich w 1960 r. w Rzymie, współzdobywcą z drużyną szpadową CWKS Legia Warszawa pierwszego w historii polskiego sportu drużynowego Pucharu Europy w 1961 r.

Grób Janusza Kurczaba na Cmentarzu Bródnowskim.

W latach 1957–1996 uprawiał taternictwo, alpinizm i himalaizm. W swoim dorobku miał szereg pierwszych wejść w Tatrach i Alpach. Kierował sześcioma wyprawami w Hindukusz, Karakorum i Himalaje, w tym zdobywczą na Shispare (1974) i narodową na K2 (1976)[2].

Był wybitnym znawcą polskiego i światowego alpinizmu i himalaizmu, autorem wielu artykułów i książek o tematyce górskiej i wspinaczkowej, redaktorem kwartalnika „Taternik” w latach 2003–2007, aktywnym instruktorem alpinizmu. Pod jego okiem zdobywał szlify taternickie m.in. Jerzy Kukuczka[2]. W latach 2004–2011 był członkiem Kapituły Nagrody Środowisk Wspinaczkowych „Jedynka”[3]. Był redaktorem internetowego serwisu wspinanie.pl. Odpowiadał za powstanie multimedialnego muzeum górskiego w Centrum Górskim „Korona Ziemi” w Zawoi Morgach.

Janusz Kurczab trzykrotnie został odznaczony Złotym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe[2]. Na początku 2015 r. otrzymał na największym festiwalu podróżniczym w Europie – 17. Ogólnopolskich Spotkaniach Podróżników, Żeglarzy i Alpinistów nagrodę Super Kolosa za całokształt dokonań w 2014 r. Zdrowie nie pozwoliło mu już przyjechać do Gdyni i nie zdążono mu już wręczyć statuetki[2]. 25 kwietnia 2015 prezydent RP Bronisław Komorowski odznaczył Janusza Kurczaba pośmiertnie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla rozwoju sportów wysokogórskich, za promowanie imienia Polski w świecie”[4]. Zmarł po długiej i ciężkiej chorobie. 17 kwietnia 2015 roku został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 114T-6-31).

Ku jego czci nazwano turnicę na wschodniej ścianie Mięguszowieckiego Szczytu, w obrębie której przebiegały dwie drogi wspinaczkowe: Kurczaba V (1962) i Mączki VI (1976). 22 października 2021 uległa ona zawaleniu, wywołując kamienną lawinę[5].

Osiągnięcia wspinaczkowe

Tatry

Łącznie około czterdziestu pierwszych przejść.

Alpy

Przejścia letnie

  • 1963 – Monte Civetta (Punta Tissi) – pierwsze polskie przejście drogą Philipp-Flamm (razem z Ryszardem Szafirskim),
  • 1963 – trzecie przejście Filara Wiewiórek na Cima Ovest di Lavaredo (razem z Ryszardem Szafirskim),
  • 1967 – Les Droites – wytyczenie nowej drogi lewym filarem północno-wschodniej ściany (wraz z Maciejem Kozłowskim),
  • 1971 – Aiguille Noire – pierwsze polskie przejście drogą Ratti-Vitali (razem z Wojciechem Kurtyką),
  • 1973 – Mont Blanc – pierwsze polskie przejście drogą Major na wschodniej ścianie (razem z Barbarą Kozłowską, Jerzym Kukuczką i Markiem Łukaszewskim).

Przejścia zimowe

Hindukusz i Karakorum

Publikacje

  • Filar Kazalnicy, Sport i Turystyka, Warszawa, 1976
  • Shisparé, góra wyśniona, Wydawnictwo "Sport i Turystyka", Warszawa, 1976
  • Ostatnia bariera. Wyprawa na K2 – drugi szczyt świata, Sport i Turystyka, Warszawa, 1980, ISBN 83-217-2268-7
  • Na szczytach Himalajów (razem ze Zbigniewem Kowalewskim), Sport i Turystyka, Warszawa, 1983, ISBN 83-217-2412-4
  • Zeszyty AWF Kraków, nr 61, 1990 – praca dyplomowa o historii alpinizmu w Alpach
  • Najpiękniejsze szczyty tatrzańskie (razem z Markiem Wołoszyńskim), Sport i Turystyka, Warszawa, 1991, ISBN 83-217-2686-0
  • Nepal. Przewodnik trekingowy, Wydawnictwo EXPLO, Gliwice, 1993, ISBN 83-900-4807-8
  • Filar Kazalnicy oraz historia zdobywania ściany Kazalnicy Mięguszowieckiej, Wydawnictwo EXPLO, Gliwice 1995, ISBN 83-86054-40-9
  • Najpiękniejsze polskie szczyty, Wydawnictwo MUZA S.A., 1999, ISBN 83-7200-445-5
  • Polskie Himalaje, tomy I – VI: Pierwsi zdobywcy, Lodowi wojownicy, Wielkie wspinaczki, Panie w górach, Największe tragedie, Leksykon polskiego himalaizmu, Wydawnictwo Agora S.A. – Biblioteka Gazety Wyborczej, Warszawa 2008, ISBN serii 978-83-7552-377-5
  • Wokół Annapurny i Dhaulagiri. Trasy i szczyty trekkingowe, Wydawnictwo Sklep Podróżnika, Warszawa 2011, ISBN 978-83-7136-080-0
  • Wokół Everestu i Makalu. Trasy i szczyty trekkingowe, Wydawnictwo Sklep Podróżnika, Warszawa 2011, ISBN 978-83-7136-084-8
  • Himalaje Nepalu. Przewodnik trekkingowy, Wydawnictwo Sklep Podróżnika, Warszawa 2013, ISBN 978-83-7136-094-7
  • Na tle nieba. Wspomnienia polskich wspinaczy z Tatr, Alp i Kaukazu (razem z Maciejem Bernattem, Stanisławem Bielem, Zbigniewem Jurkowskim), Wydawnictwo Sklep Podróżnika, Warszawa, 2015, ISBN 978-83-7136-110-4

Przypisy

  1. ↑ Nie żyje Janusz Kurczab. Wspinacz, kierownik wypraw górskich, olimpijczyk odszedł w wieku 78 lat. off.sport.pl, 2015-04-11. [dostęp 2015-04-11].
  2. ↑ a b c d e f Baluk Małgorzata: Człowiek - historia gór, w: "Tatry" nr 2 (52), wiosna 2015, s. 15
  3. ↑ Zasady działalności Kapituły Nagrody Środowisk Wspinaczkowych „Jedynka”. wspinanie.pl. [dostęp 2012-03-21].
  4. ↑ Odznaczenia na Kasprowym Wierchu. 2015-04-25. [dostęp 2015-04-25].
  5. ↑ Kamienną lawinę w Tatrach spowodowało zawalenie Turnicy Kurczaba. Jest kolejne nagranie

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Janusz Kurczab - grób.jpg
Autor: Brunong87, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Janusza Kurczaba na Cmentarzu Bródnowskim.