Janusz Staszewski

Janusz Staszewski
Pełne imię i nazwisko

Janusz Wiktor Staszewski

Data i miejsce urodzenia

26 kwietnia 1903
Włocławek

Data i miejsce śmierci

28 września 1939
Wilno

Zawód, zajęcie

historyk, archiwista

Alma Mater

Uniwersytet Poznański

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi

Janusz Wiktor Staszewski (ur. 26 kwietnia 1903 we Włocławku, zm. 28 września 1939 w Wilnie) – historyk, archiwista, autor prac z historii wojskowości.

Życiorys

Uczył się w szkole powszechnej w Turku, następnie ukończył Gimnazjum im. Adama Asnyka w Kaliszu. Jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej.

W latach 1924–1928 studiował historię na Uniwersytecie Poznańskim. W 1934 uzyskał stopień doktora na podstawie pracy: Walki kawaleryjskie pod Mirem i Romanowem w 1812 r. (druk: „Przegląd Historyczno-Wojskowy” tom 7)[1].

W latach 1928–1939 pracował w Archiwum Państwowym w Poznaniu. Należał do bliskich współpracowników prof. Zygmunta Wojciechowskiego, w latach 30. XX w. był wykładowcą tajnych Powszechnych Wykładów Uniwersyteckich w Prusach Wschodnich, Wielkopolsce, Pomorzu, Śląsku; jego działalność odczytowa związana była prawdopodobnie z pracą wywiadowczą[2].

Zainteresowania historyczne Staszewskiego obejmowały historię wojskowości XIX wieku, dzieje Wielkopolski wschodniej (Kaliskie), biografistykę, edycję źródeł[3]. Przygotował rozprawę habilitacyjną na temat działań wojskowych na Pomorzu w okresie napoleońskim (wydaną pośmiertnie w 1958 pt. Wojsko Polskie na Pomorzu w roku 1807). Należał do Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz Towarzystwa Miłośników Historii Poznania.

W 1939 jako oficer rezerwy – został zmobilizowany, ciężko ranny podczas nalotu w Brześciu nad Bugiem, zmarł w szpitalu w Wilnie prawdopodobnie 28 września 1939[4].

Najważniejsze prace

  • Kaliski wysiłek zbrojny 1806–1813. Kalisz, 1931; publikacja dostępna w wersji zdigitalizowanej http://www.wbc.poznan.pl/Content/108968/index.djvu
  • Źródła wojskowe do dziejów Pomorza w czasach Księstwa Warszawskiego; część 1: Zajęcie Pomorza 1806/7 r. Toruń, 1933 (Seria: Fontes – Towarzystwo Naukowe w Toruniu; 26);
  • Przeszłość wojenna Śląska. Katowice, Warszawa, 1938;
  • artykuły w czasopismach, m.in.: „Roczniki Historyczne”, „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, „Rocznik Gdański”, „Kurier Poznański”.

opracowania biograficzne:

pośmiertnie wydano:

  • Wojsko Polskie na Pomorzu w roku 1807. Gdańsk, 1958. (Seria: Biblioteka Gdańska; nr 6) – książka zawiera: życiorys Janusza Staszewskiego pióra prof. Stanisława Herbsta oraz bibliografię prac Janusza Staszewskiego.

Rodzina

Był synem Franciszka i Zofii z Orłowskich. Ożenił się z Magdaleną z Przanowskich (1904–1978), córką Jana Przanowskiego (1873–1941). Magdalena Staszewska w czasie II wojny światowej związana była z podziemną organizacją „Ojczyzna”. Współpracowała z prof. Zygmuntem Wojciechowskim przy tworzeniu w Warszawie Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Po wojnie (w latach 1945–1967) pracowała w Instytucie Zachodnim w Poznaniu jako zastępca kierownika Działu Wydawniczego oraz w redakcji Przeglądu Zachodniego.
Staszewscy mieli syna – Wojciecha (1930–1996), dziennikarza.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ zob. Katalog Biblioteki Narodowej.
  2. ↑ Marek Rezler, Polski słownik biograficzny tom 42, s. 525.
  3. ↑ Wykaz prac Janusza Staszewskiego w katalogu Biblioteki Narodowej.
  4. ↑ Prof. Kazimierz Tymieniecki pisał: Ranny ciężko w nogę i pachwinę pod Brześciem nad Bugiem, umarł w parę dni później w szpitalu w Wilnie z dala od żony (Magdaleny z Przanowskich) i synka Wojciecha, którym w spuściźnie pozostawił pamięć dobrego człowieka (Roczniki Historyczne 1946).
  5. ↑ M.P. z 1939 r. nr 71, poz. 152 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Bibliografia

  • Polski słownik biograficzny tom 42, s. 524–526 (autor biogramu Marek Rezler).
  • Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa 1981.
  • T. Oracki, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla. Warszawa 1963.
  • J. Staszewski, Wojsko Polskie na Pomorzu w roku 1807. Gdańsk, 1958 – zawiera życiorys i bibliografię prac Janusza Staszewskiego.

Linki zewnętrzne