Janusz Tarnowski

Tablica upamiętniająca Janusza Tarnowskiego na fasadzie pałacu Bogusławskiego przy ul. Żelaznej 97 w Warszawie

Grób Kapłanów Archidiecezji Warszawskiej na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, miejsce spoczynku między innymi pedagoga, ks. Janusza Tarnowskiego

Janusz Tarnowski (ur. 11 lipca 1919 w Warszawie, zm. 23 października 2012 tamże) – polski duchowny rzymskokatolicki, prof. zwyczajny doktor habilitowany, psycholog, pedagog, prekursor pedagogiki chrześcijańskiej w Polsce, twórca pedagogiki personalno-egzystencjalnej, publicysta, wykładowca akademicki.

Życie i działalność naukowa

Świadectwo dojrzałości uzyskał w Państwowym Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie^[1]. Do seminarium duchownego wstąpił w 1938 r., w rodzinnym mieście. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1943 r. Absolwent studiów magisterskich z filozofii w zakresie psychologii na KUL z 1950 r. W 1962 r., na tejże uczelni obronił doktorat z zakresu psychologii pod kierunkiem ks. prof. dr Józef Pastuszka, na podstawie rozprawy „Typologia Heymansa-Le Senne' a – studium psychologiczne”. Od 1956 r., piastował funkcję wykładowcy w Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie. W latach 1966-2001 wykładał pedagogikę na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (obecnie Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego). W 1972 r., Rada Wydziału Teologicznego ATK nadała mu stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy „Problem chrześcijańskiej pedagogiki egzystencjalnej” (stopień ten został potwierdzony przez Centralną Komisję Kwalifikacyjną dopiero w 1980 r.). W 1982 r., Senat Akademicki ATK podjął uchwałę aby wystąpić z wnioskiem o nadanie Januszowi Tarnowskiemu tytułu profesora nadzwyczajnego nauk humanistycznych. W 1987 r., nastąpiło zatwierdzenie tego wniosku przez Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i ks. Janusz Tarnowski został mianowany profesorem nadzwyczajnym nauk humanistycznych. Od 1990 r., był profesorem zwyczajnym Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie.

Od 1985 r., był członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, a także Zarządu Polskiego Komitetu Korczakowskiego. Ks. prof. Janusz Tarnowski należał do Międzynarodowego Stowarzyszenia Studium Charakteru i Osobowości w Paryżu, był członkiem Międzynarodowego Biura Katolickiego do spraw dziecka w Genewie.

Jako duchowny od 1958 r., pełnił obowiązki duszpasterskie jako rektor kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej przy ul. Żelaznej 97 w domu generalnym sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi w pałacu Bogusławskiego w Warszawie (mianowany przez kardynała Stefana Wyszyńskiego). Z jego inicjatywy powstał tam ośrodek duszpasterski dla dzieci i młodzieży. Rektorem kaplicy był przez 54 lata, w kapłaństwie przeżył 69 lat.

Jeszcze 30 lipca 2012 r. Janusz Tarnowski uczestniczył z numerem startowym „100”, w Biegu Powstania Warszawskiego jako kapelan (ps. „Gloria”), pokonując trasę 5 km na wózku inwalidzkim, który prowadził jego asystent Hubert Boczar^[2].

Pedagogika personalno-egzystencjalna

Tarnowski był twórcą pedagogiki personalno-egzystencjalnej (lub egzystencialno-personalnej^[2].). Jej koncepcję i założenia przedstawił w swojej rozprawie habilitacyjnej – „Problem chrześcijańskiej pedagogiki egzystencjalnej”. Punktem wyjściowym jego założenia było spostrzeżeni iż dzisiaj wychowanie religijne nie dotyka głębi osoby dziecka i młodego człowieka, a ma bardziej znamiona tresury. Na skutek takich działań wychowanie ma charakter zewnętrzny, pozorny i krótkotrwały i przede wszystkim brakuje w nim osobistego, dogłębnego spotkania z Jezusem Chrystusem, które dokonywałoby wewnętrznej przemiany. Ks. Tarnowski stwierdzał, iż owo spotkanie z Jezusem jest łaską i nie da się go wyreżyserować, ale można wychowanka do niego przygotować.

Pogrzeb

Pogrzeb ks. prof. Janusza Tarnowskiego odbył się 27 października 2012 r., w kościele św. Augustyna na warszawskim Muranowie. Mszy żałobnej przewodniczył bp Marian Duś. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 153-1/2-23)^[3].

Janusz Tarnowski w opinii innych

W „Gazecie Wyborczej” po śmierci ks. prof. Janusza Tarnowskiego ukazał się wpis Jana Turnaua:

Po śmierci ks. prof. Janusza Tarnowskiego – prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski napisał na swoim blogu:

Metropolita warszawski kardynał Kazimierz Nycz przebywający w momencie pogrzebu w Rzymie na Synodzie Biskupów, w przesłanym liście odczytanym podczas mszy pogrzebowej napisał:

Oraz

Wybrane publikacje^[5]

• „Problem chrześcijańskiej pedagogiki egzystencjalnej” (Warszawa; 1982)
• „Próby dialogu z młodymi. Prekatecheza egzystencjalna” (Katowice: KSJ; 1983)
• „Wychowanie do pokoju z Bogiem i ludźmi” (Poznań 1981, 1984)
• „Siedem lat dialogu” (Katowice 1986)
• „Z tajników naszego „JA”. Typologia osobowości według R.Le Senne’a” (Poznań: Księgarnia Św. Wojcieicha 1987)
• „Rozmowy o wierze i życiu” (Katowice 1989)
• „Janusz Korczak dzisiaj” (Warszawa 1990)
• „Dzieci i ryby głosu nie mają?” (z dziecięcym zespołem redakcyjnym) (Warszawa, 5 tomów: 1991, 1993, 1996, 1998)
• „Jak wychowywać” (Warszawa: Wydawnictwo ATK 1993)
• „Kto pyta, nie błądzi (do zastosowania w kościele, w szkole i domu)” (Toruń i Warszawa 3 tomy: 1995, 1996, 1997)
• „Poznać siebie, zrozumieć innych” (Wrocław 1996)
• „Tele – Salomon radzi szukającym prawdy” (Warszawa 2000)
• „Jak wychowywać? W ogniu pytań” (Ząbki: Apostolicum 2003)
• „Jak wychowywać? Uczyć się od wychowanków (przyjaciół)?” (Kraków: Impuls 2005)
• „Dylematy etyczne” (red.) (Warszawa 2008)
• „Jak wychowywać? Barykada czy dialog?” (Warszawa: „Oficyna Wydawnicza „ADAM” 2009)
• „Jak wychowywać? W świecie paradoksów” (Warszawa: „Oficyna Wydawnicza „ADAM” 2009)
• „Jak wychowywać? Wczoraj. Dziś. Jutro” (Warszawa: „Oficyna Wydawnicza „ADAM” 2009)

Odznaczenia i wyróżnienia

• Odznaczony Orderem Prymasowskim „Ecclesiae populoque servitium praestanti”^[7]

Przypisy

Bibliografia

• Szkoła im. Stanisława Staszica w Warszawie 1906-1950. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, s. 163, 460, 462, 515, 565, 605. ISBN 83-06-01691-2.

Linki zewnętrzne

• Nekrolog na str. Katolickiej Agencji Informacyjnej (stan na 23 października 2012)
• Info. „Ks. prof. Tarnowski pochowany na Starych Powązkach” na str. Katolickiej Agencji Informacyjnej (27 października 2012)
• Nekrolog na oficjalnej str. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (stan na 27 października 2012)