Janusz Tymowski
| Data i miejsce urodzenia | 1 września 1902 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 23 maja 1992 |
| Odznaczenia | |
    _BAR.svg){kind=small} _BAR.svg){kind=small} _BAR.svg){kind=small}    | |
Janusz Tymowski ps. Ernest, Jaworski, Skierko (ur. 1 września 1902 w Lublinie, zm. 23 maja 1992 w Warszawie) – porucznik czasu wojny, polski inżynier mechanik, w latach 1940–1943 szef przemysłu wojennego AK, uczestnik powstania warszawskiego (1944), od 1955 profesor Politechniki Warszawskiej.
Życiorys
Najstarszy z czworga dzieci Józefa i Jadwigi z Truchlińskich Tymowskich. Jego ojciec, inżynier leśnik i geodeta, zmarł w 1911.
W maju 1920 Janusz ukończył Gimnazjum im. Stefana Batorego w Lublinie.
W 1920 służył w 7 pułku ułanów jako ochotnik[1]. Dyplom inżyniera uzyskał na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej w 1926[2], a następnie był w Paryżu na praktyce[1]. Od 1927 pracował w polskim przemyśle zbrojeniowym. Najpierw w fabryce broni w Radomiu jako konstruktor, a od 1930 w Państwowej Fabryce Karabinów w Warszawie jako kierownik wydziału[1]. Od 1932 szef Wydziału Inspekcji w Fabryce Broni w Radomiu. W latach 1936–37 dyrektor techniczny Fabryki Amunicji „Pocisk” w Rembertowie. Od grudnia 1937 do września 1939 szef produkcji, następnie dyrektor techniczny w Zakładach Południowych w Nisku, Zakładzie Mechanicznym (Huta Stalowa Wola).
W 1928 ożenił się z Maria Osuchowską. Mieli sześcioro dzieci.
Po wybuchu wojny osiedlił się z rodziną w Lublinie, gdzie w latach 1939–43 pracował w Fabryce Maszyn Rolniczych „Plon” jako inżynier warsztatowy. Od 1939 był w konspiracji jako szef Wydziału Wojskowego przy Okręgowej Delegaturze Rządu RP na woj. lubelskie. Później w Biurze Przemysłu Wojennego KG ZWZ–AK był szefem Wydziału Broni, a od października 1943 szefem Biura Wojskowego Przemysłu i Handlu w Szefostwie Biur Wojskowych KG AK[1]. Był jednocześnie w 1944 zastępcą szefa Wydziału (Oddziału) Produkcji Konspiracyjnej KG AK. Został przydzielony w powstaniu warszawskim do III rzutu KG AK oraz brał czynny udział w produkcji granatów[1]. Po upadku powstania osadzony najpierw w obozie jenieckim Stalag 344 Lamsdorf [Łambinowice], następnie w obozie jenieckim Oflag II D Gross Born Westfalenhof [Borne-Sulinowo]; w styczniu 1945 ewakuowany pieszo przez Niemców do obozu Sandbostel [ok. 650 km].
W końcu kwietnia 1945 wyzwolony przez wojska brytyjskie, prowadził dział szkolenia zawodowego dla Polaków i tzw. dipisów w zachodniej strefie okupacyjnej Niemiec, pracował w dziale poszukiwania zaginionych PCK oraz w Polskiej Misji Wojskowej przy dowództwie Brytyjskiej Armii Renu.
Powrócił do kraju w grudniu 1945, a od 1946 był dyrektorem naczelnym Wytwórni Wagonów i Mostów w Chorzowie. Dyrektor naczelny Dyrekcji Budowy Maszyn Ciężkich w 1947, a następnie był w Centralnym Zarządzie Przemysłu Metalowego dyrektorem technicznym. W latach 1947–1948 należał do PPR, od 1948 roku był członkiem PZPR[3]. Dyrektor techniczny od 1949 Zjednoczenia Maszyn Budowlanych[1]. W latach 1951–1955 był dyrektorem technicznym Zakładów Mechanicznych „Ursus”.
Pracownik naukowy Politechniki Warszawskiej w latach 1952–1972. Po otrzymaniu tytułu profesora był kierownikiem katedry technologii budowy maszyn. Prorektor PW w latach akademickich 1959/60–1961/2. Od 1972 był na emeryturze. W 1990 został laureatem tytułu doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej[4].
Prezes Zarządu Głównego Naczelnej Organizacji Technicznej w latach 1957–1960[1]. Przewodniczący Rady Głównej NOT w latach 1960–1966. Pierwszy przewodniczący Komitetu Głównego Olimpiady Wiedzy Technicznej w latach 1974–1992. Honorowy Prezes NOT.
Inicjator udziału polskich studentów uczelni technicznych w wymianie praktyk w ramach IAESTE (International Association for Exchange of Students for Technical Experience) i przewodniczący Polskiego Komitetu IAESTE w latach 1959–1968.
W 1965 powołany na pełnomocnika Ministra Szkolnictwa Wyższego dla spraw wykorzystania telewizji w nauczaniu w szkołach wyższych – początki przedsięwzięcia znanego później jako „Politechnika telewizyjna”.
Członek założyciel Polskiego Towarzystwa Historii Techniki (PTHT) w 1983. Współinicjator opracowania „Słownika biograficznego techników polskich” i przewodniczący Rady Programowej Słownika.
Członek i uczestnik dyskusji w Radzie Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa w okresie jej Istnienia (1986-1989)[5][6].
Autor ponad 200 artykułów, 30 referatów i kilkunastu książek, w tym „Technologia budowy maszyn” oraz „Automatyzacja procesów technologicznych w przemyśle maszynowym”.
Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (41-1-18)[7].
Stanowiska
- 1927 konstruktor w Fabryce Broni w Radomiu,
- 1930 kierownik wydziału w Państwowej Fabryce Karabinów w Warszawie,
- 1932 szef Wydziału Inspekcji w Fabryce Broni w Radomiu,
- 1936–37 dyrektor techniczny Fabryki Amunicji w Rembertowie,
- 1937–1939 szef produkcji, następnie dyrektor techniczny Huty Stalowa Wola,
- 1939–1943 inżynier warsztatowy w Fabryce Maszyn Rolniczych „Plon”,
- 1939 szef Wydziału Wojskowego przy Okręgowej Delegaturze Rządu RP (na woj. lubelskie),
- szef Wydziału Broni w Biurze Przemysłu Wojennego KG ZWZ–AK,
- 1943 szef Biura Wojskowego Przemysłu i Handlu w Szefostwie Biur Wojskowych KG AK,
- 1944 zastępca szefa Wydziału (Oddziału) Produkcji Konspiracyjnej KG AK,
- 1946 dyrektor naczelny w Wytwórni Wagonów i Mostów w Chorzowie,
- 1947 dyrektor naczelny w Dyrekcji Budowy Maszyn Ciężkich,
- dyrektor techniczny w Centralnym Zarządzie Przemysłu Metalowego,
- 1949 dyrektor techniczny Zjednoczenia Maszyn Budowlanych,
- 1951–1955 dyrektor techniczny w Zakładach Mechanicznych „Ursus”,
- 1952–1972 pracownik naukowy Politechniki Warszawskiej,
- kierownik katedry Technologii Budowy Maszyn na Wydziale Mechanicznym Technologicznym PW.
Odznaczenia
Był odznaczony m.in.:
- Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[3]
- Orderem Sztandaru Pracy I i II klasy[3]
- Krzyżem Walecznych
- Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami[1]
- Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi[3]
- Medalem 30-lecia Polski Ludowej[3]
- Medalem Komisji Edukacji Narodowej[3].
- tytułem Doktora Honoris Causa Politechniki Warszawskiej w 1990[4][8].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Marek Ney-Krwawicz, Komenda Główna Armii Krajowej 1939–1945, Warszawa 1990, s. 465.
- ↑ Bogdan Brózda, Ludzie i pasje. Rody inżynierskie., Warszawa: Łośgraf, 2009, s. 14–21, ISBN 978-83-87572-73-0.
- ↑ a b c d e f Kto jest kim w Polsce 1984, wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 1023, ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ a b Doktorzy honoris causa PW, pw.edu.pl [dostęp 2011-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2012-01-25].
- ↑ Tadeusz Kołodziejczyk (red.), Danuta Górecka, Rada Konsultacyjna przy Przewodniczącym Rady Państwa. t.1, 1988.
- ↑ Tadeusz Kołodziejczyk (red.), Rada Konsultacyjna przy Przewodniczącym Rady Państwa. t.2, 1990.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: LENTZCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2015-05-30].
- ↑ Maciej Szafarczyk, Skład Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (kadencja 1992–1994), Wspomnienia pośmiertne: Janusz Tymowski (1902–1992), „Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego”, 55, s. 42–44.
Bibliografia
- Marek Ney-Krwawicz, Komenda Główna Armii Krajowej 1939–1945, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 465, ISBN 83-211-1055-X.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
Baretka: Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami – II RP (1942).
Baretka: Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami – II RP (1942).
Baretka: Medal 30-lecia Polski Ludowej
Autor: Lukasz2, Licencja: CC0
Grób Janusza Tymowskiego na Cmentarzu Powązkowskim