Japet (księżyc)
 Zdjęcie jasnej strony księżyca, wykonane przez sondę Cassini | |
| Planeta | Saturn |
|---|---|
| Odkrywca | Giovanni Cassini |
| Data odkrycia | 25 października 1671 |
| Charakterystyka orbity | |
| Półoś wielka | 3 560 854 km[1] |
| Mimośród | 0,0293[1] |
| Okres obiegu | 79,33 d[1] |
| Nachylenie do płaszczyzny Laplace’a | 8,298°[1] |
| Długość węzła wstępującego | 81,105°[1] |
| Argument perycentrum | 271,606°[1] |
| Anomalia średnia | 201,789°[1] |
| Własności fizyczne | |
| Wymiary | 1494,2 × 1498 × 1425,2 km |
| Masa | 1,805x1021 kg |
| Średnia gęstość | 1,08 g/cm³ |
| Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni | 0,223 m/s² |
| Prędkość ucieczki | 0,572 km/s |
| Okres obrotu wokół własnej osi | synchroniczny |
| Albedo | 0,05-0,5 |
| Jasność obserwowana (z Ziemi) | 10,2-11,9m |
| Temperatura powierzchni | 100-130 K |
Japet (Iapetus, Saturn VIII) – trzeci co do wielkości księżyc Saturna, najdalszy spośród dużych lodowych księżyców planety.
Odkrycie
Japet został zaobserwowany po raz pierwszy przez Giovanniego Cassiniego w roku 1671, kiedy znajdował się po zachodniej stronie planety. Na początku następnego roku astronom bezskutecznie próbował odnaleźć go po wschodniej stronie, lecz udało mu się zaobserwować Japeta dopiero kilka miesięcy później, kiedy księżyc ponownie ukazał się po stronie zachodniej. Dopiero w 1705 roku, za pomocą ulepszonego teleskopu, Cassini zdołał zaobserwować go po wschodniej stronie Saturna – po tej stronie księżyc okazał się być dużo ciemniejszy niż po zachodniej. Uczony wysnuł wniosek, że zwraca się on stale tą samą stroną w kierunku planety, przy czym półkula widoczna po zachodniej stronie planety jest dużo jaśniejsza niż druga. Wniosek ten potwierdziły dalsze obserwacje. Ciemny obszar nazwany został na cześć astronoma Cassini Regio.
Powierzchnia
Różnica albedo oraz barwy obu półkul Japeta jest uderzająca. Tylna (w ruchu dookoła planety) półkula i bieguny księżyca są bardzo jasne, pokryte lodem odbijającym dużą część padającego światła i przez to dużo chłodniejsze niż druga strona. Półkula przednia jest bardzo ciemna, z czerwonawym odcieniem.
Ciemny materiał na powierzchni jest raczej materią przechwyconą z przestrzeni kosmicznej, niż pochodzącą z wnętrza obiektu. Wykazuje on podobieństwo do substancji organicznych obserwowanych na niektórych meteorytach. W strefie „ciemnej” nie widać również tak wielu kraterów meteorytowych jak w jasnej, co świadczy o stałym odnawianiu powłoki i maskowaniu śladów ewentualnych uderzeń meteorów.
Prawdopodobnym źródłem pochodzenia różnic barw na powierzchni księżyca może być odkryty w październiku 2009 roku pierścień Febe[2].
Kształt księżyca
Niska gęstość księżyca świadczy o tym, że zbudowany jest on w 4/5 z lodu. Księżyc jest dość duży, żeby być w równowadze hydrostatycznej i mieć kształt bliski kulistemu, jednak ze względu na spłaszczenie i niezwykły grzbiet ciągnący się wzdłuż równika, przypomina on kształtem raczej orzech włoski. Grzbiet ten ma do 13 km wysokości, 20 km szerokości i 1300 km długości. Znajduje się głównie po ciemnej stronie księżyca, z przedłużeniem w postaci kilkudziesięciokilometrowej długości łańcuchów górskich po jasnej stronie. Pochodzenie grzbietu jest nieznane, ale ze względu na dużą liczbę kraterów można stwierdzić, że jest utworem geologicznie starym.
Zobacz też
- Chronologiczny wykaz odkryć planet, planet karłowatych i ich księżyców w Układzie Słonecznym
- Księżyce Saturna
- Największe księżyce Saturna: Tytan, Rea, Dione, Tetyda i Enceladus
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Planetary Satellite Mean Orbital Parameters (ang.). Jet Propulsion Laboratory, 2011-12-14. [dostęp 2012-09-30].
- ↑ Odkryto nowy olbrzymi pierścień Saturna. W: Astronomia.pl [on-line]. 2009-10-07. [dostęp 2016-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-30)].
Linki zewnętrzne
- Intrygujący Japetus - świat kontrastów. W: AstroNEWS [on-line]. 2005-01-11. [dostęp 2016-02-08].
- Iapetus (ang.). W: Solar System Exploration [on-line]. NASA. [dostęp 2018-12-26].
| Księżyce pasterskie (6) | |
|---|---|
| Księżyce koorbitalne (2) | |
| Pierścień G (1) | |
| Alkyonidy (3) | |
| Duże wewnętrzne (4) z księżycami trojańskimi (4) | |
| Duże zewnętrzne (4) | |
| Grupa inuicka (7) | |
| Grupa nordycka (46) |
|
| Grupa galijska (5) | |
| Orbita wyznaczona z dużą niepewnością |
- Lista jest posortowana według odległości od Saturna. Największe księżyce mają nazwy pogrubione. Nazwy tymczasowe opisano kursywą.
| Planety (☾ ∅) | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Planety karłowate | |||||||||||||||||
| Małe ciała Układu Słonecznego |
| ||||||||||||||||
- Zobacz też
- powstanie i ewolucja Układu Słonecznego
- ciała niebieskie
- lista obiektów w Układzie Słonecznym ze względu na
- Portal: Astronomia
- ciała niebieskie
Media użyte na tej stronie
Iapetus as seen by the Cassini probe.
Original NASA caption: Cassini captures the first high-resolution glimpse of the bright trailing hemisphere of Saturn's moon Iapetus.
This false-color mosaic shows the entire hemisphere of Iapetus (1,468 kilometers, or 912 miles across) visible from Cassini on the outbound leg of its encounter with the two-toned moon in Sept. 2007. The central longitude of the trailing hemisphere is 24 degrees to the left of the mosaic's center.
Also shown here is the complicated transition region between the dark leading and bright trailing hemispheres. This region, visible along the right side of the image, was observed in many of the images acquired by Cassini near closest approach during the encounter.
Revealed here for the first time in detail are the geologic structures that mark the trailing hemisphere. The region appears heavily cratered, particularly in the north and south polar regions. Near the top of the mosaic, numerous impact features visible in NASA Voyager 2 spacecraft images (acquired in 1981) are visible, including the craters Ogier and Charlemagne.
The most prominent topographic feature in this view, in the bottom half of the mosaic, is a 450-kilometer (280-mile) wide impact basin, one of at least nine such large basins on Iapetus. In fact, the basin overlaps an older, similar-sized impact basin to its southeast.
In many places, the dark material--thought to be composed of nitrogen-bearing organic compounds called cyanides, hydrated minerals and other carbonaceous minerals--appears to coat equator-facing slopes and crater floors. The distribution of this material and variations in the color of the bright material across the trailing hemisphere will be crucial clues to understanding the origin of Iapetus' peculiar bright-dark dual personality.
The view was acquired with the Cassini spacecraft narrow-angle camera on Sept. 10, 2007, at a distance of about 73,000 kilometers (45,000 miles) from Iapetus.
The color seen in this view represents an expansion of the wavelengths of the electromagnetic spectrum visible to human eyes. The intense reddish-brown hue of the dark material is far less pronounced in true color images. The use of enhanced color makes the reddish character of the dark material more visible than it would be to the naked eye.
This mosaic consists of 60 images covering 15 footprints across the surface of Iapetus. The view is an orthographic projection centered on 10.8 degrees south latitude, 246.5 degrees west longitude and has a resolution of 426 meters (0.26 miles) per pixel. An orthographic view is most like the view seen by a distant observer looking through a telescope.
At each footprint, a full resolution clear filter image was combined with half-resolution images taken with infrared, green and ultraviolet spectral filters (centered at 752, 568 and 338 nanometers, respectively) to create this full-resolution false color mosaic.
This is a revised version of Solar_System_XXIX.png.
Saturn Cassini-Huygens (NASA)
Instrument: Imaging Science Subsystem - Narrow Angle
Saturn's peaceful beauty invites the Cassini spacecraft for a closer look in this natural color view, taken during the spacecraft's approach to the planet. By this point in the approach sequence, Saturn was large enough that two narrow angle camera images were required to capture an end-to-end view of the planet, its delicate rings and several of its icy moons. The composite is made entire from these two images.
Moons visible in this mosaic: Epimetheus (116 kilometers, 72 miles across), Pandora (84 kilometers, 52 miles across) and Mimas (398 kilometers, 247 miles across) at left of Saturn; Prometheus (102 kilometers, 63 miles across), Janus (181 kilometers, 113 miles across) and Enceladus (499 kilometers, 310 miles across) at right of Saturn.
The images were taken on May 7, 2004 from a distance of 28.2 million kilometers (17.6 million miles) from Saturn. The image scale is 169 kilometers (105 miles) per pixel. Moons in the image have been brightened for visibility.
The Cassini-Huygens mission is a cooperative project of NASA, the European Space Agency and the Italian Space Agency. The Jet Propulsion Laboratory, a division of the California Institute of Technology in Pasadena, manages the Cassini-Huygens mission for NASA's Office of Space Science, Washington, D.C. The Cassini orbiter and its two onboard cameras, were designed, developed and assembled at JPL. The imaging team is based at the Space Science Institute, Boulder, Colo.
For more information, about the Cassini-Huygens mission visit, http://saturn.jpl.nasa.gov and the Cassini imaging team home page, http://ciclops.org.