Jarmark Jagielloński w Lublinie

Jarmark Jagielloński w Lublinie

The Jagiellonian Fair

Deptak przed Bramą Krakowską w Lublinie podczas Jarmarku Jagiellońskiego
Lata aktywności	od 2007 roku
Data	trzeci weekend sierpnia
Miejsce	Lublin, Stare Miasto
Organizator	Warsztaty Kultury w Lublinie
Tematyka	muzyka tradycyjna
Strona internetowa

Jarmark Jagielloński – sierpniowy festiwal sztuki i kultury ludowej odbywający się w Lublinie od 2007. Program wydarzenia skupiony jest wokół kultury ludowej krajów Europy Środkowo-Wschodniej, jak i twórczych nawiązań do niej. To rzemiosło tradycyjne, sztuka ludowa, muzyka prezentowana na dużych scenach, potańcówkach oraz ulicach miasta, dawne gry i zabawy, warsztaty, spektakle, pokazy kinowe i spotkania^[1].

Jarmarki lubelskie

Historia Lublina jest związana z jarmarkami, których początek sięgał XIV wieku. Wówczas szlak handlowy przebiegający przez Lublin sprowadzał do miasta handlarzy z innych krajów. Lublin był wówczas głównym ośrodkiem handlu, m.in.: węgierskim winem oraz zbożem i wołami z terenów Ukrainy i Wołynia. Wraz z rozwojem handlu powstawało coraz więcej warsztatów rzemieślniczych i składów kupieckich, takich jak kramy, jatki, młyny i kuźnie. Wszystko to doprowadziło do szybkiego ekonomicznego rozwoju Lublina i regionu.

Historia Jarmarku Jagiellońskiego

W ciągu kilkunastu lat istnienia, festiwal stał się przestrzenią, w której prezentowane są przede wszystkim kultura tradycyjna, wywodząca się ze wsi oraz kultura nią inspirowana i w sposób świadomy oraz wyrażający szacunek adaptująca treści tradycyjne. Dla organizatorów niezwykle istotna jest relacja mistrz – uczeń, nawiązywana podczas licznych warsztatów rzemiosła, śpiewu, tańca czy gry na instrumentach.

Do Lublina przyjeżdżają artyści, rzemieślnicy i mistrzowie ze Słowacki, Węgier, Ukrainy, Litwy i Białorusi. To osoby kultywujące tradycje rodzinne i regionalne, zajmujące się sztuką ludową.

Jarmark Jagielloński został uznany za jedną z największych międzynarodowych atrakcji turystycznych w Polsce^[2]. Według obliczeń organizatorów, w 2007 roku, przez Jarmark Jagielloński w Lublinie przewinęło się ponad 100 tysięcy odwiedzających^[3].

W maju 2009 roku organizatorzy Jarmarku zdobyli główną nagrodę w konkursie „Polska Pięknieje. 7 Cudów Funduszy Europejskich” w kategorii „Turystyka transgraniczna i międzynarodowa”^[2]. Konkurs ma na celu promowanie wydarzeń i atrakcji turystycznych realizowanych za pomocą funduszy europejskich.

Jarmark Jagielloński w Lublinie znalazł się także na 8 miejscu w rankingu 10 najlepszych kulturalnych imprez masowych w kraju, który opublikowany został w magazynie „Atrakcje”. Lubelski Jarmark wymieniono obok takich wydarzeń jak Jarmark św. Dominika w Gdańsku, Przystanek Woodstock czy Sylwester we Wrocławiu i Krakowie^[4].

W 2020 roku pandemia COVID-19 wpłynęła na kształt programowy festiwalu. Niemożliwe było między innymi zaproszenie artystów, twórców ludowych i rzemieślników z zagranicy. Zmniejszona została liczba zaproszonych twórców ludowych uczestniczących w Jarmarku Rzemieślniczym. Zrezygnowano z realizacji potańcówek, pokazów i punktów programu skupiających w jednym miejscu dużą liczbę osób^[5].

Nagrody

• 2018 – Nominacja w konkursie Gazety Wyborczej „Strzały kultury” za koncert re:tradycja^[6]
• 2017 – Medal 700lecia Miasta Lublin dla Karoliny Waszczuk, dyrektora festiwalu^[7]
• 2016 – Nominacja w konkursie na Najlepszy Produkt Turystyczny Roku 2016^[7]
• 2015-2016 – Certyfikat EFFE (Europe for Festivals, Festivals for Europe) – międzynarodowej platformy, jednoczącej istotne dla kultury europejskiej festiwale, wyróżniające się wysoką wartością artystyczną^[8]
• 2010 – Wyróżnienie w konkursie na najciekawsze wydarzenie folklorystyczne w Polsce „Ludowy Oskar” w kategorii: festiwale, koncerty, imprezy plenerowe^[9]
• 2009 – Certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej – Turystyczny Produkt Roku 2009^[10]
• 2009 – Główna nagroda w konkursie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego „Polska pięknieje – 7 cudów Funduszy Europejskich” w kategorii „Turystyka transgraniczna i międzynarodowa”^[11]
• 2008 – Tytuł „Perełka Lubelszczyzny” przyznawany przez Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego przedsięwzięciom, które istotnie wpływają na zwiększenie atrakcyjności Województwa Lubelskiego^[12]

Muzyka i taniec tradycyjny podczas Jarmarku Jagiellońskiego, fot. Jakub Bodys

Program Jarmarku Jagiellońskiego

Jarmark rękodzielniczy

Tradycyjne rzemiosło na Jarmarku Jagiellońskim, fot. Marcin Pietrusza

W ramach tego modułu twórcy ludowi prezentują rzemiosło poprzez ekspozycję wyrobów rękodzielniczych na straganach rozstawionych na terenie Starego Miasta. W Jarmarku co roku bierze udział ok. 250 twórców tradycyjnych, głównie z Polski, Ukrainy, Białorusi i Litwy sprzedających i pokazując swoje wyroby przez wszystkie dni imprezy^[13]. Prowadzona selekcja zgłoszeń do udziału w jarmarku pozwala na przyjęcie wyłącznie autentycznych twórców^[14]. Osoby biorące udział w Jarmarku często są stypendystami Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, to członkowie Stowarzyszenia Twórców Ludowych, stowarzyszeń regionalnych, stowarzyszeń ginących zawodów. Ich prace znajdują się w kolekcjach krajowych, zagranicznych, muzealnych, w galeriach. Na straganach można znaleźć m.in. wyszywane soroczki, garncarstwo łążkowskie, bolimowskie, huculskie, siwaki, ceramikę bolesławiecką, rzeźbę ludową ciosaną siekierą, wykonywaną dłutem, rzeźbę w glinie, malarstwo ludowe na szkle i na płótnie, ikony, wyroby kowali, wikliniarzy, plecionkarzy. Różnorodność wyrobów pozwala dostrzec różnice i podobieństwa pomiędzy poszczególnymi regionami etnograficznymi Polski, Ukrainy, Białorusi. Można zobaczyć i porównywać wzory łowickie, krzczonowskie, opoczyńskie, huculskie, jedne kwieciste i barwne, inne geometryczne i oparte na kolorze czerwieni; koronkę klockową, szydełkową, frywolitkę.

Warsztaty i pokazy rzemiosła

Pokazy rzemiosła na Jarmarku Jagiellońskim, fot. Marcin Pietrusza

Przez wszystkie dni Jarmarku prowadzone są otwarte bezpłatne pokazy i warsztaty technik rzemieślniczych, tak aby umożliwić uczestnikom i publiczności zapoznanie się z metodami wyrobu, naukę i uczestnictwo w procesie twórczym. Do tej pory prowadzone były m.in. warsztaty malowania na szkle, garncarskie, tkackie, sitarskie, plastyki obrzędowej czy plecionkarskie – wyplatania ze słomy, wikliny i siana różnego rodzaju przedmiotów użytkowych oraz takich, które pełnią jedynie funkcję dekoracyjną, i wiele innych. Co roku możemy oglądać prezentację dawnych technik drzeworytniczych oraz wykonywania pieczęci. Pokazywane są m.in. zrekonstruowane tłoki pieczętne i ich odciski, a także repliki drzeworytów i reprinty starodruków. Na pokazach drukuje się również teksty średniowiecznych dokumentów, aby dotarły do współczesnego odbiorcy. Można się także z bliska przyglądać pracy kowali z Polski i Ukrainy, a także całemu średniowiecznemu „procesowi” menniczemu, na który składa się rozgrzewanie metalu, kucie, rozklepywanie na blachę, wycinanie krążków i wreszcie wybijanie monet – każdy może spróbować wybić swoją własną monetę. Od 2009 roku w ramach Jarmarku Jagiellońskiego prowadzone są Letnie Szkoły Rzemiosła Tradycyjnego^[15].

Muzyka

W trakcie Jarmarku Jagiellońskiego kapele ludowe grają na scenie, potańcówkach i przygrywają na ulicach Starego Miasta w Lublinie. Festiwal od 2016 roku ma w programie koncertową produkcję specjalną pod nazwą re:tradycja^[16]. Do udziału w koncercie zapraszani są twórcy znani z polskiej sceny muzycznej i mistrzowie śpiewu i muzyki tradycyjnej. Podczas festiwalu grają na jednej scenie i prezentują wspólny program artystyczny.

Edycje Jarmarku Jagiellońskiego^[17]

Zobacz też

• Jarmarki lubelskie
• Atrakcje turystyczne Lublina
• Szlak Jagielloński

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna Jarmarku.