Jarmark irbicki

Jarmark Irbicki (ros. Ирбитская ярмарка) – drugi co do wielkości jarmark (po Makariewskim Jarmarku organizowanym w rejonie Niżnego Nowogrodu), odbywający się na terenie Imperium Rosyjskiego w mieście Irbit (obecnie obwód swierdłowski) od pierwszej połowy XVII wieku do roku 1929^[1]. Do dawnych tradycji powrócono po rozpadzie Związku Radzieckiego^[2].

Historia

Od 1632 roku na terenie dzisiejszego Irbitu odbywała się wymiana handlowa pomiędzy Tatarami Syberyjskimi i ugrofińskimi ludami zamieszkującymi ten obszar^[3]. Korzystne położenie geograficzne tego miejsca sprawiło, że stało się ono wyśmienitą lokalizacją pod punkt handlowy^[4]. W 1643 roku decyzją cara Michała I Romanowa ustanowiono tutaj tzw. Irbicki Jarmark^[3]. Każdego roku otwierał on swe podwoje od 25 stycznia do 1 marca^[4]. W 1686 roku wybudowano rodzaj domu towarowego, w którym swe miejsca mogło znaleźć 45 punktów wystawowych i 52 kioski^[3]. To jednak nie zaspokajało zapotrzebowania i kupcy rozkładali swe towary na ulicach, a nawet w przy lokalnych cerkwiach^[3]. Handlowano przede wszystkim towarami pochodzącymi z Syberii, skórami zwierząt, wytworami z drewna, ale także dobrami pochodzącymi z Chin czy Persji^[4]. W XVIII wieku władze większych ośrodków podjęły próby by przejąć jarmarki i przenieść je do Jekaterynburga czy Tiumeni, ale próby te nie powiodły się^[5]. Szczyt powodzenia jarmarki organizowane w Irbicie osiągają w XIX wieku, gdy stają się jednym z najważniejszych centrów handlu w całym Imperium Rosyjskim^[6].

W latach 1817–1863 dochody jakie osiągali kupcy na Irbickim Jarmarku wzrosły aż szesnastokrotnie^[6]. To tutaj spotykali się kupcy podążający z europejskiej części Rosji na wschód, gdzie nabywali towary pochodzenia syberyjskiego, ale miasto zyskało także na znaczeniu zdobywając kupców z Azji Centralnej i z Cesarstwa Chińskiego^[4]. W 1838 roku jarmark w Irbicie został odwiedzony przez 850 kupców pochodzenia rosyjskiego, 270 pochodzących z Buchary i Chiwy oraz 24 innej narodowości^[4]. W tym okresie Jarmark Irbicki staje się głównym miejscem wymiany towarowej i swoistym pośrednikiem handlowym dla większości towarów pochodzących z Azji Centralnej^[4]. Przez targi te potrafiło przewinąć się każdego roku ponad sto tysięcy ludzi^[3]. Stąd towary były przesyłane dalej, do Moskwy, Petersburga, Niżnego Nowogrodu, Polski, a także do Ameryki^[6]. Irbicki Jarmark został przedstawiony w powieści Borysa Pasternaka Doktor Żywago^[7]. I wojna światowa, a następnie przewrót bolszewicki i wojna domowa doprowadziły do spadku znaczenia jarmarku. Ostatni raz, po raz 279, odbył się on w 1929 roku^[3]. Do dawnych tradycji, już w postaci nowoczesnych targów, nawiązano po rozpadzie Związku Radzieckiego^[2].

Przypisy