Jaskółka skalna

Jaskółka skalna
Ptyonoprogne rupestris[1]
(Scopoli, 1769)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

jaskółkowate

Podrodzina

jaskółki

Rodzaj

Ptyonoprogne

Gatunek

jaskółka skalna

Synonimy
  • Hirundo rupestris Scopoli, 1769[2]
  • Riparia rupestris (Scopoli, 1769)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania
kolor żółty - zasięg w okresie rozrodczym
kolor niebieski - zasięg zimowy
kolor zielony - zasięg całoroczny

Jaskółka skalna[4] (Ptyonoprogne rupestris) – gatunek małego ptaka z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae). Występuje w południowej Europie, północnej Afryce, na Bliskim Wschodzie, w Azji Środkowej i dalej na wschód aż po Mongolię i północno-wschodnie Chiny. Generalnie populacje z północy zasięgu są wędrowne, a z południa – osiadłe[2]. Zimuje w basenie Morza Śródziemnego, w północnej i północno-wschodniej Afryce (a także w Mauretanii i Senegalu), na Bliskim Wschodzie i subkontynencie indyjskim[2]. Często lata lotem ślizgowym podobnie jak jerzyk.

Systematyka

Gatunek został opisany naukowo pod nazwą Hirundo rupestris, obecnie klasyfikowany jest w rodzaju Ptyonoprogne[2][5]. Nie wyróżnia się podgatunków[2][5].

Jaja jaskółki skalnej

Cechy gatunku

Długość ciała 14–15 cm; masa ciała 17–33 g[2].

Duża i krępa jaskółka. Szarobrązowa z wierzchu, z jaśniejszym, brudnobiałym spodem. Podogonie ciemne, co odróżnia ją od podobnej brzegówki i brzegówki małej, u których podogonie jest białe tak jak brzuch. W przeciwieństwie do brzegówki, jaskółka skalna nie ma ciemnej przepaski na piersi, a jedynie widoczne z bliska delikatne przyciemnienie na gardle. Ogon płytko wcięty, z rzędem białych plamek, widocznych przy rozłożonym ogonie. Pokrywy podskrzydłowe ciemne, wyraźnie kontrastujące z jaśniejszym spodem skrzydła[6][7].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje jaskółkę skalną za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji szacuje się na około 1,2–2,3 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[3].

Przypisy

  1. Ptyonoprogne rupestris, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b c d e f Turner, A.: Eurasian Crag Martin (Ptyonoprogne rupestris). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-11-25].
  3. a b Ptyonoprogne rupestris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Hirundininae Rafinesque, 1815 - jaskółki (wersja: 2020-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-02].
  5. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Swallows. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-02]. (ang.).
  6. Lars Svensson, Killian Mullarney, Dan Zetterstrom, Collins Bird Guide, 2009, ISBN 978-0-00-726814-6.
  7. Lars Jonsson, Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Muza, 2006, ISBN 83-7319-927-6.

Bibliografia

  • Paul Sterry, Andrew Cleve, Andy Clements, Peter Godfellow, Ptaki Europy: przewodnik, Warszawa 2007.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Ptyonoprogne rupestris MHNT.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 4.0
Egg of Eurasian Crag Martin. Collection of Jacques Perrin de Brichambaut
Ptyonoprogne rupestris.png
Autor: Jimfbleak, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zasięg występowania
  • kolor żółty - zasięg w okresie rozrodczym
  • kolor niebieski - zasięg zimowy
  • kolor zielony - zasięg całoroczny
Ptyonoprogne rupestris -Alcobaca, Portugal -perching on roof.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Crag Martin Ptyonoprogne rupestris (syn. Hirundo rupestris) on building roof in Alcobaça, Portugal.