Jaskier azjatycki

Jaskier azjatycki
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządjaskropodobne
Rządjaskrowce
Rodzinajaskrowate
Rodzajjaskier
Gatunekjaskier azjatycki
Nazwa systematyczna
Ranunculus asiaticus L.
Sp. Pl. 552 1753[3]

Jaskier azjatycki (Ranunculus asiaticus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje w obszarze śródziemnomorskim: w południowo-wschodniej Europie, południowo-zachodniej Azji. Jest uprawiany w wielu krajach świata[4].

Morfologia i biologia

Pokrój
Bylina, pod ziemią posiadająca mięsiste bulwiaste korzenie. Osiąga wysokość do 40 cm.
Liście
Pierzaste, o jajowatych listkach.
Kwiaty
5-płatkowe, wyrastające na długich szypułkach. Są białe, żółte lub czerwone, najczęściej jednak czerwone. Mają średnicę do 5 cm. Wnętrze kwiatów wypełnione licznymi ciemnobrązowymi pręcikami i słupkami. Zapylane są przez owady, którym dostarczają pyłku. Nektaru nie wytwarzają.
Owoce
Owocem jest szerokojajowata niełupka z zagiętym dzióbkiem[5][6].

Rośnie w lasach, zaroślach, stepach, półpustyniach i pustyniach[5]. Zakwita wczesną wiosną (luty, marzec, kwiecień, maj), po pierwszych wiosennych deszczach. Zazwyczaj zakwita nieco później, niż rosnący w podobnych siedliskach zawilec wieńcowy[6].

Jak wszystkie jaskry zawiera trująca ranunkulinę[7].

Uprawa

Jest uprawiany jako ogrodowa roślina ozdobna. W uprawie znajdują się kultywary i mieszańce o kwiatach pojedynczych lub pełnych. Istnieją też mieszańce o wysokości do 20 cm, uprawiane w doniczkach, jako rośliny pokojowe. Jest łatwy w uprawie. Rozmnaża się go przez siew nasion (najlepiej zaraz po ich zebraniu), lub przez podział rozrośniętych kęp wiosną lub jesienią. W okresie kwitnienia wskazane jest podlewanie. Najlepiej rośnie na przepuszczalnej i stale wilgotnej glebie, na stanowisku słonecznym[8].

Udział w kulturze

Wszyscy znawcy roślin biblijnych są zgodni, że gatunek ten (wraz z zawilcem wieńcowym) wymieniony jest w Biblii, chociaż nie pod obecną nazwą botaniczną, lecz pod określeniami potocznymi. F. N. Hepper zauważa, że widok zakwitających wiosną czerwonych zawilców wieńcowych i jaskrów azjatyckich pozostawia niezapomniane wrażenie. Wyjaśnia to zachwyt w cytatach Ewangelii Mateusza (6,28-30) i Ewangelii Łukasza (12,27-28). Hebrajska nazwa pierwszego miesiąca w kalendarzu żydowskim – Nissan pochodzi właśnie od czerwonych kwiatów tych roślin: nișșänîm oznacza „kwitnący czerwono[6].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
  3. The Plant List. [dostęp 2015-01-03].
  4. Germplasm Resources Information Network: Ranunculus asiaticus
  5. a b Flowers in Israel. [dostęp 2015-01-03].
  6. a b c Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
  7. Flora of North America. [dostęp 2015-01-03].
  8. Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.

Galeria zdjęć

Lions Rose'
Jaskier azjatycki w naturalnym środowisku
Uprawa jaskra azjatyckiego
Uprawa w doniczkach

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
White Ranunculus - Flickr - Swami Stream.jpg
Autor: Swaminathan from Gurgaon, India, Licencja: CC BY 2.0
White Persian Buttercup shot at Garden of Five senses in New Delhi
Schale mit Ranunkeln.JPG
Autor: 4028mdk09, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ranunkeln (Ranunculus asiaticus), fotografiert in Deutschland
Gc19 ranunculus asiaticus.jpg
Ranunculus asiaticus, gouache on vellum, in: Gottorfer Codex