Jaskier górski

Jaskier górski
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

jaskrowate

Rodzaj

jaskier

Gatunek

jaskier górski

Nazwa systematyczna
Ranunculus montanus Willd.
Sp. Pl. 2: 1321 1799[3]

Jaskier górski[4] (Ranunculus montanus Willd.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje naturalnie w Alpach, Apeninach i Pirenejach[5][6].

W Polsce nie występuje. Używana w literaturze krajowej nazwa Ranunculus montanus Willd. odnosi się do gatunku jaskier halny (Ranunculus pseudomontanus Shur.)[4].

Rozmieszczenie geograficzne

Okaz z Lombardii we Włoszech

Gatunek ten rośnie naturalnie w górach – w Alpach, Apeninach i Pirenejach, a także w górach Corbières i Jura[6][7]. Występuje na terenie takich państw jak: Francja, Szwajcaria, Włochy, Niemcy, Austria, Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Serbia, Czarnogóra i Macedonia[8]. We Francji został zaobserwowany w departamentach Ain, Alpy Górnej Prowansji, Alpy Wysokie, Alpy Nadmorskie, Ariège, Aude, Isère, Pireneje Atlantyckie, Pireneje Wysokie, Pireneje Wschodnie, Sabaudia, Górna Sabaudia oraz Var[7], a według niektórych źródeł także w departamencie Górny Ren[9]. W Szwajcarii występuje powszechnie z wyjątkiem północnej części kraju[10]. We Włoszech rośnie w regionach Dolina Aosty, Friuli-Wenecja Julijska, Trydent-Górna Adyga, Toskania, Piemont, Lombardia oraz Wenecja Euganejska[8].

Morfologia

Kwiaty
Pokrój
Niska bylina o lekko owłosionych pędach[5]. Dorasta do 5–40 cm wysokości. Łodyga jest nieco rozgałęziona i krótka[11]. Ma krótkie kłącza[6].
Liście
Liście odziomkowe złożone są z 3–5 segmentów o owalnym kształcie. Są błyszczące, bezwłose lub mają słabe owłosienie o sinej barwie. Brzegi są ząbkowane. Liście łodygowe są całobrzegie i węższe – mają owalny lub lancetowaty kształt. Ułożone są w nibyokółku dookoła łodygi[5][6][12].
Kwiaty
Są pojedyncze lub zebrane po 2–3 w kwiatostanach[6]. Dorastają do 20–30 mm średnicy[11]. Mają żółtozłotą barwę. Działki kielicha są wyprostowane i owłosione[5]. Dno kwiatowe jest owłosione[12]. Słupki są nagie[7].
Owoce
Niełupki z wygiętym dzióbkiem na szczycie[12].
Gatunki podobne
Do rośliny podobne są gatunki R. gouanii, R. carinthiacus, R. aduncus, R. oreophilus oraz R. carpaticus, które również rosną w górach Europy[6].

Biologia i ekologia

Rośnie na łąkach, polanach w lasach, piargach oraz w miejscach, gdzie zalega śnieg. Kwitnie od maja do sierpnia[5]. Występuje na wysokości od 700 do 2700 m n.p.m.[11] Preferuje stanowiska w półcieniu. Dobrze rośnie na glebach o odczynie zasadowym[7].

Roślina jest owadopylna. Nasiona są przenoszone przez zewnętrzne części ciała zwierząt[13].

W obrębie tego gatunku wyhodowano kultywar 'Molten Gold' – dorasta do 12 cm wysokości, ma zwarty pokrój, liście mają ciemnozieloną barwę, a kwiaty są swobodnie wzniesione[6].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).
  3. ↑ Ranunculus montanus Willd. (ang.). The Plant List. [dostęp 2015-05-28].
  4. ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  5. ↑ a b c d e Ranunculus montanus (fr.). Plantes & botanique. [dostęp 2015-05-28].
  6. ↑ a b c d e f g Ranunculus montanus (ang.). Alpine Garden Society. [dostęp 2015-05-28].
  7. ↑ a b c d Ranunculus montanus Willd. (fr.). Tela Botanica. [dostęp 2015-05-28].
  8. ↑ a b Ranunculus montanus Willd. (wł.). Altervista. [dostęp 2015-05-28].
  9. ↑ Ranunculus montanus Willd., 1799 (fr.). Inventaire National du Patrimoine Naturel. [dostęp 2015-05-28].
  10. ↑ Ranunculus montanus Willd. (fr.). Info Flora. [dostęp 2015-05-28].
  11. ↑ a b c Renoncule des montagnes (fr.). Flore Alpes. [dostęp 2015-05-28].
  12. ↑ a b c Ranunculus montanus (fr.). crdp.ac-besancon. [dostęp 2015-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 czerwca 2013)].
  13. ↑ Ranunculus montanus Willd. (fr.). Belles Fleurs de France 2. [dostęp 2015-05-28].

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Ranunculus montanus ENBLA01.jpg
Autor: Enrico Blasutto, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ranuncolo montano - Località: Sorgenti del Piave, Sappada (BL), 1820 m s.l.m.
Ranunculus montanus (4377422568).jpg
Autor: Franco Folini from San Francisco, USA, Licencja: CC BY-SA 2.0
Ranunculus montanus Valmalenco, Sondrio Italy