Jaskier rozłogowy

Jaskier rozłogowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

jaskrowate

Rodzaj

jaskier

Gatunek

jaskier rozłogowy

Nazwa systematyczna
Ranunculus repens L.
Sp. pl. 1:554. 1753[3]

Jaskier rozłogowy, jaskier rozesłany (Ranunculus repens L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje naturalnie w Azji, Europie i Afryce Północnej. Ponadto został zawleczony na Makaronezję, Maskareny, do Ameryki Północnej, Australii i Nowej Zelandii[4]. W Polsce jest pospolity na całym obszarze[5].

Morfologia

Pokrój
Bylina rozłogowa o lekko owłosionych pędach. Dorasta do 10–60 cm wysokości[6].
Liście
Są trójdzielne. Mierzą do 2–4,5 cm długości oraz 2–4 cm szerokości. Nasada ma klinowy kształt. Ogonek liściowy jest nagi i dorasta do 7–20 cm długości[6].
Kwiaty
Są zebrane w wierzchotki jednoramienne. Pojawiają się na szczytach pędów. Mają żółtą barwę. Dorastają do 15–22 mm średnicy. Mają 5 eliptycznie owalnych działek kielicha, które dorastają do 5–7 mm długości. Mają 5 odwrotnie owalnych płatków o długości 7–10 mm[6].
Owoce
Nagie niełupki o odwrotnie jajowatym kształcie i długości 2–3 mm. Tworzą owoc zbiorowy – wieloniełupkę o jajowatym kształcie i dorastającą do 5–7 mm długości[6].
Kwiat
Liście
Pokrój

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwiaty przedsłupne[7]. Pręciki dojrzewają stopniowo, poczynając od zewnętrznych. Gdy zaczną dojrzewać pręciki wewnętrzne, ich nitki wydłużają się i wyginają do środka, tak, że ich pyłek wysypuje się na znamiona słupków. Dzięki takim mechanizmom roślina zabezpiecza się z początku przed samozapyleniem, preferując zapylenie krzyżowe, gdyby jednak do niego nie doszło, wówczas zapewnia sobie możliwość samozapylenia. Roślina miododajna, miodniki z zastawkami. Kwitnie od maja do września. Siedlisko: łąki, brzegi rzek, pola. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O/All. Agropyro-Rumicion crispi[8]. Roślina trująca, w stanie surowym również dla bydła (w sianie traci własności trujące)[7].

Zmienność

W obrębie tego gatunku wyróżniono jedną odmianę[3]:

  • Ranunculus repens var. flore-pleno DC.

Ponadto tworzy mieszańce z jaskrem bulwkowym i jaskrem wielokwiatowym[5].

Zastosowanie i uprawa

  • Uprawiany jest ze względu na swój pokrój i ładne kwiaty, które u różnych odmian mogą być pojedyncze lub pełne, np. odmiana `Pleniflorus` ma żółte, pełne kwiaty i wysokość do 60 cm[9]. Nadaje się na rabaty.
  • Jest łatwy w uprawie. Rozmnaża się go przez siew nasion (najlepiej zaraz po ich zebraniu), lub przez podział rozrośniętych kęp wiosną lub jesienią[9]. W okresie kwitnienia wskazane jest podlewanie. Najlepiej rośnie na przepuszczalnej i stale wilgotnej glebie, na stanowisku słonecznym lub półcienistym[9].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
  3. ↑ a b c Ranunculus repens L. (ang.). The Plant List. [dostęp 2015-06-03].
  4. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].
  5. ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  6. ↑ a b c d Ranunculus repens (fr.). Plantes & botanique. [dostęp 2015-06-03].
  7. ↑ a b Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
  8. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  9. ↑ a b c Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Ranunculus repens blad.JPG
(c) Wezy, CC-BY-SA-3.0
Blad van de kruipende boterbloem (Ranunculus repens). Eigen foto
Ranunculus macro.jpg
Autor: Laura Brolis, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ranunculus / Buttercup
Ranunculus repens plant2 ST (15888304368).jpg
Autor: Harry Rose from South West Rocks, Australia, Licencja: CC BY 2.0

Introduced, warm season, perennial, hairy to nearly hairless, stoloniferous herb. Flowering stems are 5–60 cm tall, often branching and leafy. Leaf laminas are mostly oblate or triangular, 1.5–13 cm long, ternate; segments stalked, obovate with cuneate base, further lobed and toothed, often with pale markings toward the base; petiole 3–35 cm long. Flowers are solitary or in cymes. Petals usually 5, are 8–15 mm long, 9–13 mm wide and golden-yellow. Carpels are 25–60, but commonly few set seed.

Achenes are 2.5–3 mm long, lateral faces smooth, with a prominent marginal ridge. Flowering is from spring to summer. A native of Eurasia, it is often found forming lush growth in moist disturbed sites on fertile soil.