Jaskinia Kozia

Jaskinia Kozia
Plan jaskini
Plan jaskini
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

Tatry Zachodnie
Dolina Miętusia
Kocioł Litworowy
Kozi Grzbiet

Właściciel

Skarb Państwa
(Tatrzański Park Narodowy)

Długość

3470 m

Rozciągłość pozioma

370 m

Głębokość

376 m

Deniwelacja

389 m

Wysokość otworów

1875, 1872 m n.p.m.

Wysokość otworów
nad dnem doliny

100 m

Ekspozycja otworów

ku N

Data odkrycia

znana od dawna

Kod

(nr inwentarzowy PIG) T.E-11.11

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, w centrum znajduje się punkt z opisem „Jaskinia Kozia”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Jaskinia Kozia”
Ziemia49°14′20″N 19°54′30″E/49,238889 19,908333

Jaskinia Kozia (Szczelina w Kozim Grzbiecie, Jaskinia Nowa, Jaskinia Machajowa[1]) – jaskinia położona w Dolinie Miętusiej w Tatrach Zachodnich w masywie Czerwonych Wierchów. Ma dwa otwory wejściowe położone poniżej Machajowej Czuby od strony Doliny Litworowej na wysokości 1875 i 1872 metrów n.p.m.[2] Główny otwór jaskini był znany od dawna, ale badania jej rozpoczęto dopiero w 1985 roku. Dlatego niektóre części jaskini są słabo zbadane i udokumentowane. Jaskinia zajmuje obecnie 6. miejsce pod względem głębokości i 10. miejsce pod względem długości w Tatrach Polskich. Jej długość wynosi 3470 metrów, a deniwelacja 389 metrów[3]. Korytarze jaskini przebiegają stosunkowo blisko ciągów Jaskini Wielkiej Śnieżnej i istnieje prawdopodobieństwo, że w przyszłości dojdzie do połączenia tych jaskiń[4].

Przekrój jaskini
Główny (górny) otwór jaskini
W środku ściana Machajowej Czuby, w której znajduje się Jaskinia Kozia

Opis jaskini

Jaskinia ma ukształtowanie pionowe. Istnieją dwa ciągi główne (jakby dwie jaskinie) prawie równoległe – jeden łączący główny otwór z dnem jaskini i drugi łączący drugi otwór z Drugim Dnem. Ciągi te są połączone ze sobą przez Ślepy Meander.

Główny otwór – dno jaskini. Z ciasnego otworu głównego (na zdjęciu) wchodzi się do Salki Śpiących Rycerzy, dalej przez następną salkę i ciasny korytarz do kaskady Czarny Marmit. Dalej przez Zacisk Adama dochodzi się do rozdroża, skąd odchodzą trzy korytarze. Jeden prowadzi do Sali ze Złotówką i ciasnych korytarzyków (najwyższy punkt jaskini +13 metrów), drugi do Meandra Kruchych Polew, skąd przez Mokry Przełaz, Śnieżną Salkę i trawers Studni z Balkonem dociera się do zawaliska, trzeci natomiast prowadzi dalej w dół jaskini. Przez Ciągi Marianerii dochodzi się na dno Studni z Balkonem. Dalej przez Kruchy Meander można dojść do Salki na Rozdrożu, skąd odgałęziają się cztery boczne korytarze dochodzące z powrotem do głównego ciągu lub kończące się zawaliskiem. Główny ciąg prowadzi natomiast z Kruchego Meandra do Kruchej Studzienki, Kruchej Galerii i Mokrej Salki. Stąd odchodzi w bok korytarz, który przez Ślepy Meander trafia do Cichej Salki w ciągu drugi otwór – Drugie Dno. Natomiast ciąg główny prowadzi nadal w dół do studni Lita Dwudziestka. Na jej dnie zaczyna się Ciasny Meander, który przez trzy Progi Szaleńca i kaskadę doprowadza do niewielkiej studzienki, na dnie której zaczyna się Wielka Studnia (53 metry głębokości). W bok od studni odchodzą boczne korytarze prowadzące poprzez meandry i kominy z powrotem do Wielkiej Studni. Z dna w studni odchodzą Ślepa Studnia oraz system Ciasnych Szczelin kończących się zawaliskami. Z jednej ze szczelin można dostać się do studni, w której osiągnięto najniższy punkt jaskini (−376 metrów)[2].

Drugi otwór – Drugie Dno. Z ciasnego otworu dochodzi się przez korytarzyk do salki, a dalej przez meander i kolejną salkę do Wielkiego Korytarza prowadzącego do Cichej Salki. Stąd w bok odchodzi korytarzyk do ciągu główny otwór – dno jaskini. Główny ciąg prowadzi w dół do Piętrowego Meandra. W bok odgałęzia się korytarz do Heliktytowego Meandra, dalej do Studni z Echem i Sali pod Wantą. Korytarz ten łączy się poniżej z głównym ciągiem. Główny ciąg natomiast idzie z Piętrowego Meandra do Niskiej Galeryjki, która doprowadza do I Studni (dochodzi tu korytarz z Sali pod Wantą). Dalej są II i III Studnia (w bok znajdują się niezbadane kominy). Z dna III Studni prowadzi korytarz kończący się szczeliną. Jest to Drugie Dno (−263 metry)[2].

Przyroda

Szatę naciekową jaskini stanowią polewy, draperiestalagmity występujące w rejonach: Meander Kruchych Polew, Śnieżna Salka, Ciągi Marianerii i Krucha Galeria. W jaskini znajdują się pojedyncze egzemplarze nacieków heliktytowych w Galerii Heliktytowej.

Woda w jaskini występuje w postaci sporadycznych wystąpień deszczu podziemnego oraz kilku stałych cieków wodnych. Największy z nich to ciek pojawiający się w rejonie Mokrego Przełazu, biegnący przez Partie Marianerii i Salkę na Rozdrożu[2].

Opis odkryć

Główny otwór i wstępną, niewielką część jaskini znano od dawna.

Od lipca 1985 roku rozpoczęto systematyczne badanie jaskini. W tym też roku zbadano cały główny ciąg jaskini do dna.

W latach 1987–1988 odkryto Drugie Dno.

W roku 1997 odkryto drugi otwór.

W 2003 roku odkryto kolejne 155 metrów korytarzy[2][4].

Przypisy

  1. Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
  2. a b c d e Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2016-02-15].
  3. Jaskinie Tatr, 23 sierpnia 2017 [dostęp 2018-10-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-23].
  4. a b Jaskinia Kozia, Polska Strona Taternictwa Jaskiniowego pod patronatem KTJ PZA, www.sktj.pl [dostęp 2016-02-15].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Carpathians relief location map.jpg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Carpathians.
  • Projection: Equirectangular projection, strechted by 148.0%.
  • Geographic limits of the map:
  • N: 50.0° N
  • S: 44.25° N
  • W: 16.0° E
  • E: 27.5° E
  • GMT projection: -JX19.473333333333333cd/14.410266666666665cd
  • GMT region: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
  • GMT region for grdcut: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
  • Relief: SRTM30plus.
  • Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Legenda jaskinia.svg
Symbol jaskinii do legendy mapy
Jaskinia Kozia plan.jpg

Jaskinia Kozia plan
Jaskinia Kozia przekrój.jpg

Jaskinia Kozia przekrój
Jaskinia Kozia otwór.jpg

Jaskinia Kozia otwór
Ratusz Mułowy T.16.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok z Czerwonego Grzbietu