Jaskinia Obłazowa

Jaskinia Obłazowa
Plan jaskini
Plan jaskini
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

Obłazowa

Właściciel

Skarb Państwa

Długość

9 m

Deniwelacja

5

Wysokość otworów

630 m n.p.m.

Wysokość otworów
nad dnem doliny

7[1] m

Ekspozycja otworów

ku S

Data odkrycia

znana od dawna

Kod

(nr inwentarzowy PIG) P-1.04

Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Jaskinia Obłazowa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Jaskinia Obłazowa”
Ziemia49°25′43″N 20°07′37″E/49,428689 20,127075

Jaskinia Obłazowa – jaskinia położona w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej, na terenie wsi Nowa Biała, niedaleko Białki Tatrzańskiej w rezerwacie przyrody Przełom Białki pod Krempachami, w zboczu skałki Obłazowa. Jaskinię tworzy komora o długości 9 m, do której prowadzi krótki korytarz[2].

Wejście do Jaskini Obłazowej

Badania archeologiczne

W jaskini od 1985 roku prowadzono skrupulatne badania archeologiczne[3] pod kierunkiem prof. Pawła Valde-Nowaka z Uniwersytetu Jagiellońskego. Namulisko, z wyjątkiem tzw. świadków, zostało przesiane przez sita, o oczkach średnicy nawet poniżej milimetra. Podczas eksploracji osadów znaleziono szczątki m.in. hieny jaskiniowej, nosorożca włochatego, lwa jaskiniowego i renifera[4].

Jaskinia była zasiedlana przez człowieka wielokrotnie, począwszy od starszej epoki kamienia, gdy zamieszkiwali ją neandertalczycy[2]. W górnych warstwach odnaleziono żelazny grot bełtu kuszy oraz fragmenty ceramiki pochodzące z późnego średniowiecza[2].

W głębszej warstwie (VIII) odnaleziono najstarszy bumerang na świecie. Jest on wykonany z ciosu mamuta, podczas gdy inne znane bumerangi były drewniane. Ma 71 cm długości, waży ok. 800 g[5] i jest datowany na ponad 30 000 lat temu[2]. Podczas wydobycia przedmiot był uszkodzony, jednak w trakcie wykopalisk udało się odnaleźć brakującą końcówkę. Przy użyciu kopii wykonanej z tworzywa sztucznego przeprowadzono testy, podczas których badano m.in. zasięg broni. W najdłuższym rzucie osiągnięto odległość 66 m. Odnaleziony przedmiot należy do grupy bumerangów, które nie wracają po rzuceniu.

Podczas wykopalisk odkryto także ochrę (czerwony pigment), krzemienie i narzędzia z niego wykonane, nóż z radiolarytu, zdobione kliny rogowe, a także amulety, paciorek z kości i dwie zawieszki wykonane z kopalnej muszli Conus sp. Odnaleziono również dwa ludzkie paliczki – w chwili przebadania były to najstarsze odkryte na ziemiach polskich szczątki człowieka anatomicznie współczesnego[2].

Badania archeologiczne prowadzono w Jaskini Obłazowej w latach 1985–1992, 1995 oraz od 2008 roku[1]. Te najnowsze badania miały na celu osiągnięcie skalnego dna jaskini, przebadanie ewentualnych wcześniejszych etapów zasiedlenia oraz lokalizację kolejnych otworów wejściowych jaskini. W badaniach uczestniczyli studenci archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego[1]. Wznowione badania przyniosły kolejne sukcesy – przebadano na większą skalę poziomy zasiedlenia jaskini przez neandertalczyków, odkryto kolejny przedmiot wykonany z muszli Conus sp., który można łączyć z warstwą VIII (z bumerangiem). Być może był to instrument muzyczny używany przez szamana w jaskini w trakcie obrzędów rytualnych. Archeolodzy uważają, że warstwa VIII związana jest z kulturą pawlowską[1]. Odnalezione przedmioty sprawiają wrażenie starannie wyselekcjonowanych, gdyż większość z nich stanowiła zapewne znaczną wartość dla ówczesnego człowieka[2]. Obecność ludzkich kości może sugerować pochówek cząstkowy lub symboliczny[2]. Starsze artefakty odnalezione w jaskini są wytworem neandertalczyków i pochodzą z kultury szeleckiej (warstwa XXI) oraz jeszcze starszej mustierskiej (warstwy XXb oraz XIX-XIII)[1].

W styczniu 2010 roku poinformowano, że udało się osiągnąć skalne dno jaskini, dzięki czemu uzyskano kompletną stratygrafię stanowiska[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Paweł Valde-Nowak. Człowiek pierwotny w Jaskini w Obłazowej. „Pieniny – Przyroda i Człowiek”. 10, s. 133–146, 2008. 
  2. ↑ a b c d e f g h Nowe odkrycia archeologów w Jaskini Obłazowej. [w:] Nauka w Polsce [on-line]. PAP SA, 2010-01-22. [dostęp 2017-08-26].
  3. ↑ Valde-Nowak, Madeyska i Nadachowski 1995 ↓, s. 6.
  4. ↑ Valde-Nowak, Madeyska i Nadachowski 1995 ↓, s. 20.
  5. ↑ Paweł Valde-Nowak, Adam Nadachowski, Mieczysław Wolsan. Upper Palaeolithic boomerang made of a mammoth tusk in south Poland. „Nature”. 329, s. 436–438, 1987. DOI: 10.1038/329436a0. (ang.). 

Bibliografia

Linki zewnętrzne

  • Jaskinia w Obłazowej. [w:] Jaskinie Polski [on-line]. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy.

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Jaskiinia Obłazowa T30.1.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Wejście do Jaskini Obłazowej
Lesser Poland Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Legenda jaskinia.svg
Symbol jaskinii do legendy mapy
Jaskinia w Obłazowej plan.jpg

Jaskinia w Obłazowej plan