Jaskinia Wierzchowska Górna

Jaskinia Wierzchowska Górna

Plan jaskini
Plan jaskini
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Położenie	Gmina Wielka Wieś okolice wsi Wierzchowie
Długość	975 m
Deniwelacja	25 m
Wysokość otworów	390, 388 i 399 m n.p.m.
Ekspozycja otworów	ku NW
Położenie na mapie gminy Wielka Wieś Jaskinia Wierzchowska Górna
Położenie na mapie Polski Jaskinia Wierzchowska Górna
Położenie na mapie województwa małopolskiego Jaskinia Wierzchowska Górna
Położenie na mapie powiatu krakowskiego Jaskinia Wierzchowska Górna
50°10′29″N 19°48′23″E/50,174722 19,806389

Jaskinia Wierzchowska Górna – jaskinia na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, na zboczu górnej części Doliny Kluczwody w miejscowości Wierzchowie, w odległości ok. 1 km od drogi krajowej nr 94. Jest drugą pod względem długości jaskinią na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. W skałach, w których znajduje się ta jaskinia są także trzy inne, mniejsze jaskinie: Schronisko przy Wierzchowskiej Górnej Pierwsze, Schronisko przy Wierzchowskiej Górnej Drugie i Schronisko przy Wierzchowskiej Górnej Trzecie^[1].

Informacje ogólne

Jaskinia Wierzchowska powstała w wapieniach górnojurajskich, stanowi przykład podziemnej formy krasowej. Ma złożony system korytarzy i komór. Posiada trzy otwory wejściowe skierowane na północny zachód.

Korytarze mają łącznie 975 m. Temperatura powietrza ok. 7,8 °C. Hala Wielka Dolna, znajdująca się w tej jaskini, należy do największych na Jurze.

Historia

Pierwsze wzmianki o jaskini pochodzą z 1853 roku. W II połowie XIX wieku obszar badany był przez Jana Zawiszę w latach 1871–1873 i Gotfryda Ossowskiego w latach 1884–1886. Badania potwierdziły istnienie intensywnego osadnictwa w tym regionie już w epoce neolitu (ok. 7 tys. lat). Archeolodzy znaleźli fragmenty naczyń i narzędzi oraz ślady po ogniskach. Ciekawie prezentują się osady jaskiniowe z punktu widzenia paleontologii. W namulisku natrafiono m.in. na kości niedźwiedzi jaskiniowych, hien oraz innych zwierząt występujących na tym obszarze w epoce lodowcowej.

W XIX wieku intensywnie rozwijał się ruch turystyczny. Do Ojcowa zjeżdżali kuracjusze, a część z nich chętnie odwiedzała znaną już wówczas Grotę Wierzchowską, która jako jedna z pierwszych jaskiń w Europie została przystosowana do obsługi ruchu turystycznego. Otwory zabezpieczono drewnianą palisadą, wewnątrz zainstalowano oświetlenie z chińskich lampionów oraz przygotowano przewodników.

Współczesność

Dzisiaj Wierzchowska jest najdłuższą przystosowaną do zwiedzania jaskinią w Polsce. Prowadzi przez nią wytyczona, bezpieczna i profesjonalnie oświetlona trasa wiodąca poprzez kręty Przesmyk Długi, Salę z Kotłami i Hotelik do największej komory jaskiniowej, Sali Balowej i dalej do Sali Człowieka Pierwotnego. Można spotkać nietoperze (głównie podkowce małe) oraz pająki: sieciarze jaskiniowe.

Jaskinię można zwiedzać wyłącznie z wykwalifikowanym przewodnikiem. Długość trasy turystycznej wynosi 700 m, czas zwiedzania to ok. 50 min. Możliwe jest zwiedzanie stanowisk archeologicznych (osadnictwo neolityczne).

Czynna od 9 kwietnia do 30 listopada, również w każdy weekend I kwartału (z wyjątkiem pierwszego weekendu stycznia), oraz w terminach ferii zimowych w woj. małopolskim i śląskim od 10⁰⁰ do 15⁰⁰. Zwiedzanie o pełnej godzinie.

Jaskinia Wierzchowska otrzymała status pomnika przyrody^[2] na terenie Jurajskiego Parku Krajobrazowego „Dolinki Podkrakowskie” i stanowi jeden z najciekawszych obiektów znajdujących się na jego terenie.

Jaskinia Wierzchowska Górna jest położona na terenie obszaru Natura 2000 – PLH120005 „Dolinki Jurajskie”^[3].

Zobacz też

• jaskinie Jury Krakowsko-Częstochowskiej

Przypisy

Bibliografia

• ChristianCh. Parma ChristianCh., Najpiękniejsze jaskinie, Warszawa: Voyager, 1992, ISBN 83-85496-01-7 .
• AndrzejA. Górny AndrzejA., MariuszM. Szelerewicz MariuszM., Jaskinia Wierzchowska Górna – Przewodnik Turystyczny, Warszawa – Kraków: Kraj, 1984, ISBN 83-7005-060-3 .
• MariuszM. Szelerewicz MariuszM., AndrzejA. Górny AndrzejA., Jaskinie Jury Krakowsko – Wieluńskiej, Warszawa – Kraków: Kraj, 1986, ISBN 83-7005-097-2 .
• WiesławaW. Kołodziej WiesławaW., Jaskinia Wierzchowska, Kraków: Karpaty, 1997, ISBN 83-85204-45-8 .
• JerzyJ. Roszkiewicz JerzyJ., Przewodnik Podziemne Trasy Turystyczne, JolantaJ. Sieradzka-Kasprzak (red.), Warszawa: Daunpol, 2009, ISBN 978-83-7475-374-6 .

Linki zewnętrzne

• Opis w serwisie Epimenides
• Zwiedzanie jaskini