Jastrowiec

Jastrowiec

wieś
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	jaworski
Gmina	Bolków
Wysokość	315-340 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	168[1]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	59-420
Tablice rejestracyjne	DJA
SIMC	0189380
Położenie na mapie gminy Bolków Jastrowiec
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Jastrowiec
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Jastrowiec
Położenie na mapie powiatu jaworskiego Jastrowiec
50°58′03,7″N 16°03′16,1″E/50,967694 16,054472
Strona internetowa

Herb Hansa von Czirn

Jastrowiec (niem. Lauterbach, Oberlauterbach) – wieś w Polsce położona nad rzeką Świekotką (niem. Lauter Bach) województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Bolków, na Pogórzu Kaczawskim (Pogórzu Złotoryjskim) w Sudetach.

Położenie

Znajduje się na granicy Grzbietu Wschodniego (Pogórza Wojcieszowskiego) w Górach Kaczawskich i Rowu Świerzawy na Pogórzu Kaczawskim. Wieś znajduje się w odległości 8 km od Bolkowa, a jej długość około 1,3 km. Na zachodzie Jastrowiec sięga podnóży Bukowej, Jastrowiec otoczony jest użytkami rolnymi, a południowe wzgórza porastają lasy świerkowe z domieszką drzew liściastych. Na łąkach można spotkać kilka gatunków storczyków.

Geologia

Wieś położona jest na górnokarbońskich mułowcach, zlepieńcach i piaskowcach. W dawnych kamieniołomach wapienia krystalicznego i łukach ilastych występują kryształy dolomitu i kwarcu dochodzące do 6 cm długości.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.

Historia

Wieś powstała w połowie XIV w., jako posiadłość rycerska. W roku 1399 istniał tu już kościół parafialny. Jastrowiec był dawnym ośrodkiem wydobywania wapienia. W roku 1464 właścicielem wsi był Hans von Czirn. Od roku 1523 Jastrowiec jest związany z majątkiem w Pogwizdowie i Świnach i znajduje się pod zarządem von Schindela. W roku 1787 wieś była znajdowała się pod panowaniem hrabiego von Schlabrendorfa. Następnie majątkiem zarządzała wdowa po nim. Która 1 stycznia 1809 przekazała go córce Theresia von Hoyos-Sprintzenstein. Od roku 1909 właścicielem Jastrowca był szambelan królewski Stanislaus von Hoyos.

W kamieniołomach na Bukowej i Wapiennikach dawniej eksploatowano wapień. Kamień wypalany był w wapiennikach u podnóży wzniesień.

W 1946 r. w wyniku transferów niemiecka ludność wsi została osiedlona w środkowej Westfalii.

Kalendarium

• 1371 – pierwsza wzmianka o wsi
• 3 marca 1654 – kościół z powrotem staje się katolicki (w czasach reformacji była to świątynia protestancka)
• 1825 – we wsi znajdują się: pałac, dwa folwarki, 74 domy, kościół katolicki (fila kościoła w Lipie), szkoła ewangelicka, 3 wapienniki, ewangeliccy mieszkańcy należeli do parafii w Pogwizdowie
• 1915 – we wsi znajdują się dwie gospody
• 1939 – wieś liczy 290 mieszkańców
• 1 maja 1946 – w Jastrowcu ukazuje się plakat, wzywający do zemsty na Niemcach w tym dniu, zapewniając jednocześnie bezkarność wszystkim tym, którzy się do tego przyczynią
• 1978 – we wsi jest 29 gospodarstw indywidualnych oraz PGR
• 1988 – we wsi jest 19 gospodarstw indywidualnych

Historyczne nazwy wsi

• 1371 Lutribach
• 1677 Lauterbach
• 1816 Lauterbach Ober
• 1918 Ober Lauterbach
• 1945 Lakiernice
• od 1947 Jastrowiec

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty^[2]:

• kościół filialny pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, budowla z kwadratowym prezbiterium nakrytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym (wzmiankowany po raz pierwszy w 1399 roku) - XIV-XVIII w.
• cmentarz przy kościele Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
• zespół pałacowy, nr 3, z XVIII-XX wieku:
  • pałac, trzykondygnacyjny późnobarokowy, założony na planie prostokąta, z drugiej poł. XVIII wieku o cechach eklektyzmu. W 1809 roku przeszedł pod opiekę hrabiego von Hoyos^[3]
  • oficyna, mieszkalna obok pałacu
  • park pałacowy
• zespół budynków folwarcznych przy zespole pałacowym nr 3, z drugiej połowy XIX w.:
  • dwa budynki bramne
  • dwa budynki mieszkalno-gospodarcze
  • trzy oficyny mieszkalne
  • budynek gospodarczy
  • duża wozownia
  • stodoła
  • obora, obecnie wytwórnia wód mineralnych.

Inne obiekty

• Pomnik ofiar I wojny światowej

Źródła wody mineralnej

W roku 1908 w ramach poszukiwań związanych z wodami w Bolkowie Zdroju, odkryto tutaj źródło. Nazwano je Źródło Marii (niem. Marie Quelle). Jest ono położone w okolicy pałacu. Pokłady tej wody są starsze o 3 mln lat od wód oligoceńskich. Woda ta to szczaw wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowo-potasowy. Nigdy jednak nie powstało tutaj uzdrowisko. Po II wojnie światowej źródło stanowiło ujęcie wody dla miejscowego PGR, który zarządzał pałacem i zabudowaniami folwarcznymi.

Turystyka

Wieś jest miejscowością agroturystyczną.

Szlaki turystyczne

• czerwony – Szlakiem Zamków prowadzący z Bolkowa do Bolkowa przez wsie: Wolbromek, Kłaczyna, Świny, Gorzanowice, Jastrowiec, Lipa, Muchówek, Radzimowice, Mysłów, Płonina, Pastewnik Górny, Wierzchosławice.

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9
• Góry i Pogórze Kaczawskie. Skala 1:40.000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2004. wyd. II. ISBN 83-88049-02-X.

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia pałacu