Jastrun okrągłolistny

Jastrun okrągłolistny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

jastrun

Gatunek

jastrun okrągłolistny

Nazwa systematyczna
Leucanthemum rotundifolium (Waldst. & Kit.) DC.
Prodr. 6: 46 (1838)[3]
Synonimy
  • Chrysanthemum rotundifolium Waldst. & Kit.
  • Leucanthemum rotundifolium (Waldst. & Kit.) Schur
  • Leucanthemum waldsteinii (Sch.Bip.) Pouzar
  • Matricaria rotundifolia (Waldst. & Kit.) Poir.
  • Pyrethrum waldsteinii (Sch.Bip.) Janka
  • Tanacetum rotundifolium (Waldst. & Kit.) Simonk.
  • Tanacetum waldsteinii Sch.Bip.[3]

Jastrun okrągłolistny, j. Waldsteina, złocień okrągłolistny[4] (Leucanthemum rotundifolium (Sch.Bip.) Pouzar) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Występuje na obszarze Bośni oraz w Karpatach. Jest subendemitem ogólnokarpackim. W Polsce występuje we wszystkich pasmach Karpat, w Tatrach jest pospolity.

Morfologia

Pokrój
Roślina o wysokości 30–75 cm, wytwarzająca różyczki liściowe oraz ulistnioną łodygę. Cała roślina jest naga.
Łodyga
Wzniesiona, prosta, zazwyczaj pojedyncza, czasami tylko posiada kilka gałązek. Jest ulistniona, pod samym tylko kwiatostanem jest bezlistna. Pod ziemią występuje kłącze.
Liście
Liście różyczkowe są okrągławe lub jajowatookrągławe i długoogonkowe, mają karbowane brzegi. Liście łodygowe środkowe i górne są eliptyczne, krótkoogonkowe lub siedzące i mają brzegi ostro ząbkowane. Wyrastają nakrzyżlegle.
Kwiaty
Zebrane w koszyczek na szczycie łodygi. Często jest 1 tylko koszyczek, czasami kilka. Koszyczki mają średnicę 3–6 cm. Ich brzeżne kwiaty języczkowe są białe, w środku koszyczka znajdują się żółte kwiaty rurkowe obupłciowe. Kwiaty języczkowe mają zwykle 5–10 razy większą długość od szerokości. Łuski okrywy koszyczka są szeroko czarnobrunatno obrzeżone.
Owoc
Niełupki o długości do 3 mm z błoniasto ząbkowanym rąbkiem kielicha. Na niełupkach brzeżnych jest on dość wyraźny, ma ponad 1 mm długości, na niełupkach środkowych jest znacznie krótszy. Owoce są żeberkowane, bez pappusa.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do sierpnia. Siedlisko: lasy i zarośla, brzegi potoków, ziołorośla, wolne miejsca wśród kosodrzewiny. Swoim zasięgiem pionowym sięga od regla dolnego po piętro halne, głównie jednak występuje w reglu górnym i piętrze kosodrzewiny. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek wyróżniający dla związku (All.) Pinetum-mugo carpaticum[5].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. ↑ a b Leucanthemum rotundifolium (Waldst. & Kit.) DC.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-25].
  4. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 108, ISBN 978-83-62975-45-7.
  5. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Bibliografia

  • Zbigniew Mirek: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Halina Piękoś-Mirkowa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Lecanthemum waldsteinii a1.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Lecanthemum rotundifolium (Willd.) DC. (nomenclature reference: Prodr. 6: 46. 1838). Homotypic synonyms: Chrysanthemum rotundifolium Willd., Leucanthemum waldsteinii (Sch. Bip.) Pouzar, Tanacetum rotundifolium (Willd.) Simonk. [non DC. 1838], Tanacetum waldsteinii Sch. Bip., nom. nov.