Jaszczurka skalna

Jaszczurka skalna

Darevskia saxicola
Eversmann, 1834
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Rząd	łuskonośne
Rodzina	jaszczurkowate
Rodzaj	Darevskia
Gatunek	jaszczurka skalna
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1]
najmniejszej troski

Jaszczurka skalna (Darevskia saxicola) – gatunek gada z rodziny jaszczurek właściwych.

Wygląd

Jaszczurka średniej wielkości o smukłym, lekko spłaszczonym tułowiu i długim ogonie. Ubarwienie podstawowe jest zmienne i przyjmuje różne odcienie brązu, szarości i zieleni. Zazwyczaj wyraźny, plamisty wzór na grzbiecie zagęszcza się na bokach tworząc siatkowatą wstęgę, w której czasami mogą występować jasne i niebieskie plamki. Brzuch białawy, żółty, różowy lub pomarańczowy. W okresie godowym bardziej krępy samiec jest intensywnie ubarwiony, a niebieskawe punkty (które mogą też występować u samic, chociaż są wtedy znacznie słabiej zaznaczone) stają się gęstsze i bardziej jaskrawe. Młode mają tylną połowę ogona ubarwioną na niebieskoszaro. Całkowita długość ciała dorosłego osobnika ok. 230 mm.

Występowanie

Jaszczurka ta występuje na Kaukazie, w azjatyckiej części Turcji, północnym Iranie oraz południowym Turkmenistanie. W Europie występują tylko na niewielkim obszarze Półwyspu Krymskiego.

Środowisko

Jaszczurka skalna żyje na równinach, obszarach pagórkowatych i górskich. W górach spotykana do wysokości 2000 m n.p.m., rzadziej powyżej 2600 m n.p.m. Występuje głównie na terenach pokrytych żwirem, brzegach potoków oraz izolowanych wychodniach skał w lasach i zaroślach. Często spotykana na obszarze osiedli ludzkich, np. na mostach, murach i w ruinach.

Tryb życia

W szczególnie sprzyjających miejscach występuje bardzo licznie, mimo to nie jest specjalnie towarzyska. Swoje kryjówki (głównie szczeliny skalne lub jamy w ziemi) opuszcza rano między godziną 8 a 10. Wygrzewa się następnie na słońcu, po czym przez dłuższy czas jest bardzo ruchliwa i przed zmierzchem powraca do swojej kryjówki.

Rozród

Kilka tygodni po zakończeniu zimowania samce zdobywają spore terytoria, które zamieszkują wspólnie z 2 lub 3 gotowymi do rozrodu samicami. W obrębie rewiru nie tolerują obecności innych samców. Wzajemnie pokojowo do siebie usposobione samice kopulują nie tylko z posiadaczem swojego terytorium, ale również z samcami z sąsiednich obszarów, a nawet z samcami, które nie posiadając własnego obszaru odwiedzają ukradkiem rewiry innych samców. Samica składa zwykle 3-5 jaj do lekko wilgotnej kryjówki. Długość głowy i tułowia wylęgających się młodych wynosi tylko 25 mm, dojrzałość płciową osiągają po upływie ok. 2 lat.

Pokarm

Jaszczurka skalna żywi się głównie: muchówkami, pająkami, stonogami, mrówkami, skąposzczetami oraz ślimakami.

Wrogowie

Jaszczurce skalnej zagrażają przede wszystkim: gniewosz plamisty, połoz kaspijski i żmija kaukaska. Młode osobniki często padają ofiarami ptaków.

Bibliografia

• Günter Diesener, Josef Reichholf: Steinbachs Naturführer: Lurche und Kriechtiere. Monachium: Mosaik Verlag GmbH, 1996, s. 172. ISBN 3-576-10697-9, ISBN 978-3576106970.

Przypisy