Jawnuta

Jewnuta
Iwan Jewnuta
ilustracja
Wizerunek herbu
Herb Giedyminowiczów
Wielki Książę Litewski
Okres

od 1341
do 1344

Poprzednik

Giedymin

Następca

Olgierd

Książę zasławski
Okres

od 1345

Dane biograficzne
Dynastia

Giedyminowicze

Data urodzenia

ok. 1308

Data śmierci

po 1366

Ojciec

Giedymin

Dzieci
  • Siemion
  • Grzegorz
  • Michał
  • Iwan Jawnuta, właściwie Jawnuta (czasem Jewnuta, ur. ok. 1308 r., zm. po 1366 r.) – Wielki Książę Litewski w latach 1341–1344, jeden z synów Giedymina.

    Życiorys

    Dokładna data urodzenia Jawnuty jest nieznana; badacze sądzą, że urodził się około 1308 roku[1]. Po ochrzczeniu przyjął chrześcijańskie imię Iwan[1].

    Jego ojciec, Giedymin, na mocy ostatecznego rozporządzenia, wyznaczył go na władcę Wielkiego Księstwa Litewskiego[2]. Księstwem rządził przez 3 lata, musiały być to skromne rządy, ponieważ nie brał nawet udziału w wyprawach wojennych swoich braci, Olgierda i Kiejstuta, a krajach sąsiednich zachowały się zaledwie informacje dotyczące jego istnienia[3].

    Jewnuta został obalony przez wspomnianych już wcześniej braci, Olgierda i Kiejstuta, wsparł go co prawda jego inny brat, Narymunt, jednakże ten niedługo później zbiegł przed nimi do Dżaniego Bega, chana Złotej Ordy, prosząc go o wsparcie przeciwko Olgierdowi[4]. W 1344 roku Kiejstut zajął Wilno. Jewnuta zbiegł do Moskwy, gdzie przyjął prawosławie, mając nadzieję na pomoc moskiewską w odzyskaniu tronu[1].

    Władza przeszła ostatecznie w ręce Olgierda jesienią 1345 roku[5][6], a Jewnuta zmuszony był powrócić do ojczyzny[1]. Bracia wydzielili mu odrębną dzielnicę, Księstwo Zasławskie[1] (tzw. Zasławszczyznę) w 1345 roku[5][6], gdzie zmarł[1].

    Życie prywatne

    Był synem Giedymina i Jewny[7]. Miał trzech synów: Grzegorza, Siemiona (wzmiankowanego w 1386 roku) i Michała (zm. w 1399 roku), przodka książęcego rodu Zasławskich-Mścisławskich[1].

    Zobacz też

    Przypisy

    1. a b c d e f g J. Tęgowski, Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów.
    2. Stadnicki i in. 1881 ↓, s. 71.
    3. Stadnicki i in. 1881 ↓, s. 72.
    4. S.C. Rowell, Lithuania ascending: a pagan empire within east-central Europe, 1295-1345, Cambridge [England]: Cambridge University Press, 1994, s. 114, ISBN 0-521-45011-X, OCLC 27936246 [dostęp 2022-05-10].
    5. a b Stadnicki i in. 1881 ↓, s. 76.
    6. a b Stadnicki i in. 1881 ↓, s. 77.
    7. Jewnut Iwan ks. Giedyminowicz, sejm-wielki.pl [dostęp 2021-01-19].

    Bibliografia

    Media użyte na tej stronie

    POL COA Pogoń Litewska Książęca.svg
    Autor: Ta grafika została stworzona za pomocą Adobe Photoshop przez Guccee (Guccee)., Licencja: CC BY-SA 4.0
    Herb Pogoń Litewska
    COA of Gediminaičiai dynasty Lithuania.svg
    COA of Gediminaičiai dynasty Lithuania
    Jaŭnut. Яўнут (A. Tarasievič, 1675).jpg
    Painting, depicting the Grand Duke of Lithuania Jaunutis.