Jaworzyńska Czuba
Widok z Doliny Jaworzynki | |
Państwo | |
---|---|
Pasmo | |
Wysokość | ok. 1625 m n.p.m. |
49°14′54,6″N 19°59′45,4″E/49,248500 19,995944 |
Jaworzyńska Czuba (ok. 1625 m) – kulminacja Zawratu Kasprowego w polskich Tatrach Zachodnich. Wielka encyklopedia tatrzańska podaje wysokość 1623 m[1].
Topografia
Znajduje się w północno-zachodniej grani Kopy Magury, oddzielającej Jaworzynkę od Doliny Kasprowej. Od Kopy Magury oddzielona jest Jaworzyńską Przełęczą (1605 m). Po przeciwnej, północno-zachodniej stronie Jaworzyńskiej Czuby znajduje się w Zawracie Kasprowym płytkie wcięcie zwane Szerokim Siodłem (ok. 1575 m)[2].
Zbudowana jest ze skał wapiennych. Do Doliny Kasprowej (a dokładniej do jej odnogi – Starych Szałasisk) Zawrat Kasprowy opada długim, pionowym murem. Pod wierzchołkiem Jaworzyńskiej Czuby w murze tym znajduje się pionowy filar o wysokości 70 m. Od tej strony kulminacja zupełnie nie przypomina czuby. Natomiast od strony doliny Jaworzynki swoim wyglądem przypomina czubę. Jej stok, chociaż bardzo stromy, jest w dużym stopniu zalesiony, partie wierzchołkowe są kosodrzewinowo-skaliste. Względna wysokość Jaworzyńskiej Czuby nad dnem doliny Jaworzynki wynosi około 260 m, a podstawa stoku zawarta pomiędzy depresją opadająca z Jaworzyńskiej Przełęczy i żlebem Szerokie opadającym spod Szerokiego Siodła ma szerokość około 400 m. Stok nad tą doliną to gmatwanina skałek, gołych ścian skalnych i stromych urwisk porośniętych lasem urwiskowym. Przecięty jest dwoma żlebami[3].
Jaskinie
Na północnych stokach Jaworzyńskiej Czuby (od strony doliny Jaworzynki) było zbyt stromo na wypasanie i wycinanie lasów. Przeszukiwali je jednak poszukiwacze skarbów, a później poszukiwacze jaskiń. Wapienne podłoże sprzyja bowiem zjawiskom krasowym i powstawaniu jaskiń. To tutaj odkryto Jaskinię Magurską z kościami zwierząt jaskiniowych. Jaskinia ta wbrew swojej nazwie nie znajduje się na Kopie Magury, lecz właśnie na północnych stokach Jaworzyńskiej Czuby. Odkryto jeszcze inne jaskinie i groty, ale mniejsze. Największa z nich to Jaskinia w Czubie Jaworzyńskiej (160 m długości). Inne mniejsze: Dziura pod Jaskinią Magurską, Schron nad Przełączką, Schronisko Jasne w Czubie Jaworzyńskiej, Jaskinia Partyzancka I, Jaskinia Partyzancka II[4].
Taternictwo
Największe zainteresowanie taterników wzbudziły pionowe, opadające do Doliny Kasprowej ściany Zawratu Kasprowego. Pokonano w nich około 30 dróg wspinaczkowych. Niektóre mają nawet VIII stopień w skali trudności dróg skalnych. W końcu taternicy zainteresowali się również stokiem od strony doliny Jaworzynki. Duża jego część bowiem to w taternickim rozumieniu ściany. Pierwsze odnotowane przejście żlebem południowym: Władysław Cywiński, Tomasz Bender i Jan Gąsienica-Roj 1 kwietnia 2000 r. Pierwsze przejście żlebem północnym: Władysław Cywiński 29 stycznia 1999 r. Pokonano też kilka innych dróg wspinaczkowych[3].
Obecnie wspinaczka jest tutaj zakazana (obszar ochrony ścisłej Tatrzańskiego Parku Narodowego). Znakowany szlak turystyczny wiodący doliną Jaworzynką omija Jaworzyńską Czubę, jest ona dobrze widoczna jednak z tego szlaku, jak również z wagonika kolei linowej na Kasprowy Wierch[3].
Przypisy
- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1 .
- ↑ Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1: 25 000, Warszawa: Wydawnictwo Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, październik 2009, ISBN 83-87873-36-5 .
- ↑ a b c Władysław Cywiński, Tatry. Kasprowy Wierch, t. 13, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2008, ISBN 83-7104-011-3 .
- ↑ Jaskinie, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2016-07-13] .
Media użyte na tej stronie
Autor:
- Tatry mapa 2.png: ToSter 2 września 2008
- Poland location map white.svg,
- Poland location map.svg: NordNordWest
- derivative work: Mareklug Mareklug
Mapa Tatr
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Carpathians.
- Projection: Equirectangular projection, strechted by 148.0%.
- Geographic limits of the map:
- N: 50.0° N
- S: 44.25° N
- W: 16.0° E
- E: 27.5° E
- GMT projection: -JX19.473333333333333cd/14.410266666666665cd
- GMT region: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
- GMT region for grdcut: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
- Relief: SRTM30plus.
- Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok z północnej grani Kasprowego Wierchu
Autor: Opioła Jerzy, Licencja: CC BY 2.5
Jaworzyńskie Turnie(Tatra Mountains)