Jaworzyna Krynicka

Jaworzyna
	; Widok na Jaworzynę z Malnika
Państwo	Polska
Położenie	powiat nowosądecki
Pasmo	Beskid Sądecki, Karpaty
Wysokość	1114 m n.p.m.
Wybitność	444 m
	Położenie na mapie Beskidu Sądeckiego Jaworzyna
	Położenie na mapie Karpat Jaworzyna
	49°25′04,6″N 20°53′43,8″E/49,417944 20,895500

Widok na Jaworzynę ze wsi Jastrzębik

Widok na Jaworzynę z Krzyżowej

Kolej gondolowa na Jaworzynę Krynicką

Jaworzyna Krynicka lub Jaworzyna (1114 m) – szczyt w Beskidzie Sądeckim, znajdujący się w Krynicy-Zdroju, na obszarze gminy Muszyna. Jest najwyższym szczytem w Paśmie Jaworzyny^[1]^[2].

Topografia

Jaworzyna Krynicka znajduje się w grani głównej wschodniej części Pasma Jaworzyny. W północno-zachodnim kierunku do Bukowej (1077 m) grań ta jest względnie równa i niemal płaska, natomiast w południowo-wschodnim kierunku z Jaworzyny dość stromo, poprzez wierzchołki Bystrego Wierchu, Palenicy, Szczawnej Góry, Smereczyn i Jastrzębskiej Góry opada w widły Kryniczanki, Muszynki i Jastrzębika. Jaworzyna jest też zwornikiem dla dwóch bocznych grani – długiej południowej z wierzchołkiem Zaruby i krótkiej wschodniej opadającej do doliny Czarnego Potoku. Dolinami pomiędzy czterema grzbietami Jaworzyny spływają cztery potoki: Czarny Potok i jego dopływ Izwór, Jastrzębik i Szczawniczek^[1].

Zagospodarowanie

Jaworzyna Krynicka jest silnie zagospodarowana. Na jej wierzchołek kursuje z doliny Czarnego Potoku kolej gondolowa. Dzięki temu, jak również dzięki dużym trawiastym obszarom na jej grzbiecie, jest Jaworzyna dobrym i masowo odwiedzanym punktem widokowym. Panorama widokowa (z różnych miejsc) obejmuje cały horyzont. Jest też zimą ośrodkiem narciarskim, jednym z największych w Polsce. U jej stóp w dolinie Czarnego Potoku znajduje się nowoczesna Stacja Narciarska Jaworzyna Krynicka: 8 tras narciarskich, obsługiwanych przez kolejkę gondolową i 7 wyciągów. Łącznie jest tutaj 14 km tras zjazdowych (w tym najdłuższa oświetlona trasa narciarska w Polsce), planowane są też następne. W górnej części północnego stoku znajduje się Schronisko PTTK na Jaworzynie Krynickiej, obok niego dyżurka GOPR i Muzeum Turystyki Górskiej na Jaworzynie Krynickiej^[3].

Jest też Jaworzyna węzłem szlaków turystyki pieszej i rowerowej. Na szczycie znajduje się maszt radiowo-telewizyjny, restauracja i bufety^[3].

W 2021 roku nad dachem górnej stacji kolei gondolowej rozpoczęła się budowa platformy widokowej z tarasem, która umożliwi obserwacje z wysokości 1022 m^[4].

Przyroda

W większości Jaworzyna jest zalesiona. Niegdyś na grzbiecie były liczne polany, użytkowane przez Łemków. Po ich wysiedleniu zostały w większości zalesione. Później na stokach wycięto część lasu na potrzeby kolejki gondolowej i narciarskich tras zjazdowych. Obecnie trasy te są dobrymi punktami widokowymi. Są też jaskinie i wychodnie. Największa z nich znajduje się na wschodnim stoku. Jest to Kamień Diabelski^[3].

Pierwotnie Jaworzynę porastał las bukowo-jodłowy. Las świerkowy na grzbiecie powstał w wyniku zalesienia. Oprócz tych trzech podstawowych gatunków drzew na Jaworzynie można spotkać jawory, jesiony, wiązy, modrzewie, sosny, jarzębiny, brzozy, iwy i olsze. Przy schronisku do niedawna rosła 60-letnia zasadzona sosna limba (pomnik przyrody), obecnie w tym miejscu znajduje się drewniana figura Jana Pawła II. Przy drodze dojazdowej do schroniska jest nasienny drzewostan bukowy^[5]. Z rzadkich w Polsce gatunków roślin występuje na Jaworzynie Krynickiej m.in. ostrożeń dwubarwny^[6].

Ze zwierząt w masywie Jaworzyny występują wszystkie większe gatunki krajowych ssaków: jelenie, dziki, sarny, rysie, wilki i niedźwiedzie. Te ostatnie nie występują tutaj stale; niekiedy migrują ze Słowacji lub z Bieszczadów^[5].

Piesze szlaki turystyczne

Schronisko PTTK na Hali Łabowskiej – Runek – Jaworzyna – Krynica-Zdrój (Główny Szlak Beskidzki)

Muszyna – Złockie – Jaworzyna – Krynica (Szlak Wincentego Pola)

Przypisy

↑ ^a ^b Beskid Sądecki. Mapa 1:50 000. Kraków: Wyd. „Compass”, 2011. ISBN 978-83-7605-080-5.
↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2012-01-10].
↑ ^a ^b ^c Bogdan Mościcki: Beskid Sądecki i Małe Pieniny. Pruszków: Oficyna Wyd. „Rewasz”, 2007. ISBN 978-83-89188-65-6.
↑ NataliaN. Sekuła NataliaN., Na Jaworzynie Krynickiej powstaje taras widokowy, Dobry Tygodnik Sądecki, 17 czerwca 2021 .
↑ ^a ^b Przyroda Jaworzyny. [dostęp 2012-08-10].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

Linki zewnętrzne

Widok z Jaworzyny na Beskid Niski i Góry Leluchowskie

[Compass-1] Beskid Sądecki. Mapa 1:50 000. Kraków: Wyd. „Compass”, 2011. ISBN 978-83-7605-080-5.

[geoportal-2] Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2012-01-10].

[BS-3] Bogdan Mościcki: Beskid Sądecki i Małe Pieniny. Pruszków: Oficyna Wyd. „Rewasz”, 2007. ISBN 978-83-89188-65-6.

[4] NataliaN. Sekuła NataliaN., Na Jaworzynie Krynickiej powstaje taras widokowy, Dobry Tygodnik Sądecki, 17 czerwca 2021 .

[przyroda-5] Przyroda Jaworzyny. [dostęp 2012-08-10].

[6] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne