Jaz Elektrowni Wodnej Wrocław II
 nr rej. A/1496/525/Wm | |
 Jaz elektrowni II, od strony wody górnej, w tle Most Pomorski Północny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Droga wodna | |
| Lokalizacja | na 1,2 km |
| Stopień wodny | |
| Budowa | |
| Lata budowy | 1942 |
| Dane techniczne | |
| Rodzaj | klapowy+klapowy+zasuwa |
| Długość | 57,9 m |
| Różnica poziomów | 5,65 m |
| Liczba przęseł | 3 |
| Światła przęseł | 25,7+25,7+6,5 |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′56″N 17°01′53″E/51,115556 17,031389 | |
 Jaz Elektrowni Wodnej Wrocław II – nr 13 | |
Jaz Elektrowni Wodnej Wrocław II (Wielka Tama[1]) – jaz położony we Wrocławiu na rzece Odra, a dokładniej na jej odnodze, tzw. Odrze Północnej, w ramach Wrocławskiego Węzła Wodnego.
Jaz ten wchodzi razem ze Śluzą Mieszczańską, Jazem Elektrowni Wodnej Wrocław I i innymi budowlami, w skład Mieszczańskiego Stopnia Wodnego – Śródmiejskiego Węzła Wodnego Dolnego[1][2].
Historia
Jaz ściśle współpracował z elektrownią wodną II (Północą) – utrzymywał na jej potrzeby odpowiedni poziom piętrzenia, niezbędny do uzyskania jak największej produkcji energii elektrycznej; oraz współpracował z jazem i elektrownią wodną I (Południową). Położony jest w 1,2 km biegu rzeki Odry Północnej[3]. Jaz ten wybudowany został w 1942 roku. W 1959 roku został na stopniu wodnym zwiększony poziom piętrzenia o 96 cm[1][4], lecz w przeciwieństwie do Jazu Elektrowni Wodnej Wrocław I nie wymagało to jakiejkolwiek przebudowy, a jedynie zmiany położenia zamknięć (klap)[4]. Obecnie, w związku z udostępnieniem przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu dla potrzeb żeglugi Śródmiejskiego Węzła Wodnego, jazy elektrowni piętrzą także wodę dla żeglugi i powstałych tu przystani jachtowych (np. Marina Topacz) oraz pasażerskich[5][6].
Elektrownia północna (ulica Księcia Witolda 3a) – w tym jaz, hala maszynowni, i umocnione nabrzeża – jest wpisana do rejestru zabytków pod nr A/1496/525/Wm. Wpisu dokonano 10 sierpnia 1993 roku[7].
Charakterystyka
Jest to jaz trójprzęsłowy[3]:
- przęsło prawe, północne i przęsło środkowe mają długość po 25,7 m każde; wyposażone są zamknięcia klapowe[3]
- przęsło lewe, południowe ma długość 6,5 m; zamknięcie w postaci zasuwy[3], stanowi ono upust płuczący elektrowni i jazu[1].
Lewy, południowy przyczółek jazu położony jest przy Kępie Mieszczańskiej, a dokładniej przy filarze Elektrowni Wodnej Wrocław II, natomiast prawy, północny przy terenie osiedla Nadodrze.
Jaz Elektrowni Wodnej Wrocław II wybudowany w 1942 roku[a] został w rejonie, w którym wcześniej istniał już jaz pracujący na potrzeby młynów[1][8]. konstrukcja jazu jest betonowa z okładziną granitową[1][4]. Próg jazu ma rzędną 115,95 m n.p.m., a poziom normalnego piętrzenia wyznaczono w 1942 na 114,69 m n.p.m. Poziom ten ustalony od 1959 roku wynosi 115,65 m n.p.m.[4] Współcześnie spad wynosi 5,65 m[3]. Poniżej jazu przerzucone są nad korytem rzeki Mosty Pomorskie[b].
Zobacz też
- Wrocławski Węzeł Wodny
- Stopnie wodne we Wrocławiu
- Jazy we Wrocławiu
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b c d e f Zabytki techniki Śródmiejskiego Węzła Wodnego (dostęp 2010-01-06).
- ↑ Jeleniogórskie Elektrownie Wodne Sp. z o.o., Elektrownia Wrocław II (dostęp 2010-01-06).
- ↑ a b c d e Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.s. Jacek Trojanowski – kierownik pracy, dr kpt. ż.s. Krzysztof Wos, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wiśnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher, Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007–2013. bip.transport.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]., AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE, INSTYTUT INŻYNIERII TRANSPORTU, Zakład Żeglugi Śródlądowej i Gospodarki Wodnej, SZCZECIN 2006 (dostęp 2010-01-06).
- ↑ a b c d Wratislaviae Amici – Jaz klapowy (dostęp 2010-01-06).
- ↑ Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu – mapa Śródmiejskiego Węzła Wodnego (dostęp 2009-12-01).
- ↑ Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu – Komunikat ... w sprawie udostępnienia szlaków wodnych Śródmiejskiego Węzła Wodnego Wrocławia dla ruchu Ŝeglugowego jednostek turystycznych i sportowych (dostęp 2009-12-01).
- ↑ bip.um.wroc.pl, REJESTR ZABYTKÓW MIASTA WROCŁAWIA, stan na 17.01.2011 r. (dostęp 2011-06-10).
- ↑ Wratislaviae Amici – ELEKTROWNIE WROCŁAWSKIE, 2004-12-06 (dostęp 2010-01-06).
Linki zewnętrzne
- Jaz Elektrowni Wodnej Wrocław II w Wikimapii (dostęp 2010-01-06)
- Wratislaviae Amici – Jaz klapowy (dostęp 2010-01-06)
- Wratislaviae Amici – Elektrownia Wodna Północna (dostęp 2010-01-06)
- Wratislaviae Amici – ELEKTROWNIE WROCŁAWSKIE, 2004-12-06 (dostęp 2010-01-06)
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa Wrocławia, Polska
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Lower Silesian Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Flaga województwa dolnośląskiego
Shiny LightSteelBlue button/marker widget. Used to mark the location of something such as a tourist attraction.
Autor: Joee, Licencja: CC BY 3.0
Wrocław, jaz północnej elektrowni wodnej we Wrocławiu, Most Pomorski Północny
Autor: Joee, Licencja: CC BY 3.0
Wrocław, jaz północnej elektrowni wodnej we Wrocławiu, Most Pomorski Północny
Autor: Joee, Licencja: CC BY 3.0
Wrocław, jaz północnej elektrowni wodnej we Wrocławiu
Autor: Joee, Licencja: CC BY 3.0
Wrocław, jaz północnej elektrowni wodnej we Wrocławiu, Most Pomorski Północny
Autor: Joee, Licencja: CC BY 3.0
Wrocław, jaz północnej elektrowni wodnej we Wrocławiu, Most Pomorski Północny