Jeżozwierz afrykański

Jeżozwierz afrykański
	Hystrix cristata
	Linnaeus, 1758
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	jeżozwierzowce
Infrarząd	jeżozwierzokształtne
(bez rangi)	incertae sedis
Rodzina	jeżozwierzowate
Rodzaj	jeżozwierz
Gatunek	jeżozwierz afrykański
Synonimy
	Hystrix cristata europaea Kerr, 1792; Hystrix senegalica F. Cuvier, 1822; Acanthion daubentoni F. Cuvier, 1822; Acanthion cuvieri J.E. Gray, 1847; Hystrix galeata O. Thomas, 1893; Hystrix galeata ambigua Lönnberg, 1908; Hystrix galeata conradsi F. Müller, 1910; Hystrix galeata ludemanni F. Müller, 1910; Hystrix galeata lonnbergi F. Müller, 1910; Hystrix galeata somalensis Lönnberg, 1912; Hystrix occidanea Cabrera, 1924; Hystrix aerula O. Thomas, 1925;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Jeżozwierz afrykański^[15] (Hystrix cristata) – gatunek ssaka z rodziny jeżozwierzowatych (Hystricidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadając mu nazwę Hystrix cristata^[2]. Holotyp pochodził z obszaru niedaleko Rzymu, we Włoszech^[16].

Hystrix cristata należy do podrodzaju Hystrix^[16]^[17]^[18]. Dwa gatunki, H. cristata i H. galeata, zostały opisane z Afryki na północ od równika, ale z powodu znacznego pokrywania się wszystkich cech charakterystycznych, są one uważane za jeden gatunek^[18]. Kilka podgatunków zostało opisanych we Włoszech i w północnej Afryce, ale nie zostały one wyróżnione w ostatnim przeglądzie taksonomicznym^[18]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[18].

Etymologia

Hystrix: gr. υστριξ ustrix „jeżozwierz”, być może od υς us „wieprz”; θριξ thrix, τριχος trikhos „włosy”^[19].
cristata: łac. cristatus „czubaty, grzebieniasty”, od crista „grzebień, pióropusz”^[20].

Zasięg występowania

Jeżozwierz afrykański występuje w południowej Europie (kontynentalne Włochy i Sycylia), północnej Afryce (wzdłuż wybrzeża i części gór Atlas w Maroku, Algierii, Tunezji, części wybrzeży Libii i Egiptu oraz izolowane populacje w półpustynnych częściach Mauretanii, Mali i Nigru), wschodniej Afryce (południowy Sudan, Sudan Południowy, Erytrea, południowe Dżibuti, Etiopia i Somalia) oraz w wąskim paśmie od Senegalu do Tanzanii (w tym wyspa Zanzibar w archipelagu Zanzibar)^[18]. Introdukowany w XIX wieku na wyspę Elba (obecnie jest tam prawdopodobnie wymarły) oraz z kontynentalnych Włoch w 2005 roku na Sardynię^[17]^[18].

Morfologia

Czaszka

Długość ciała (bez ogona) 455–930 mm, długość ogona 60–170 mm, długość ucha jednego osobnika 39 mm, długość tylnej jednego osobnika 86 mm; masa ciała 8–27 kg^[17]. Jest największym gryzoniem żyjącym współcześnie w Afryce^[21]^[22]. Futro pasiaste w kolorze brunatnym i żółtawym. Na grzbiecie i ogonie występują kolce do 40 cm długości^[23].

Ekologia

Prowadzi nocny tryb życia. Żyje samotniczo lub w parach, zmieszkując suche i skaliste tereny^[23]. Jest roślinożerny. Żywi się korą, korzeniami, bulwami, kłączami, cebulkami, opadłymi owocami i roślinami uprawnymi.

Przypisy

↑ Hystrix cristata, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 56. (łac.).
↑ R. Kerr: The animal kingdom, or zoological system, of the celebrated Sir Charles Linnæus. containing a complete systematic description, arrangement, and nomenclature, of all the known species and varieties of the mammalia, or animals which give suck to their young. Class I, Mammalia. Edinburgh: A. Strahan, and T. Cadell, London, and W. Creech, 1792, s. 213. (ang.).
↑ Cuvier 1822 ↓, s. 430.
↑ Cuvier 1822 ↓, s. 431.
↑ J.E. Gray. On the porcupines of the Older or Eastern Continent, with descriptions of some new species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 15, s. 102, 1847. (ang.).
↑ O. Thomas. Description of a new porcupine from East Africa. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth series. 11, s. 230, 1893. (ang.).
↑ A.J.E. Lönnberg: Mammalia. W: Y. Sjöstedt: Wissenschaftliche ergebnisse der Schwedischen zoologischen expedition nach dem Kilimandjaro, dem Meru und den umgebenden Massaisteppen Deutsch-Ostafrikas 1905-1906. Cz. 1. Stockholm: Tryckt hos P. Palmquists aktiebolag, 1910, s. 29, ryc. 5, rys. 3 (czaszka). (niem.).
↑ ^a ^b Müller 1910 ↓, s. 314.
↑ Müller 1910 ↓, s. 315.
↑ A.J.E. Lönnberg. Mammals collected by the Swedish Zoological Expedition to British East Africa 1911. „Kunglika Svenska vetenskapsakademiens handlingar”. Ny följd. 48 (5), s. 109, 1912. (ang.).
↑ Á. Cabrera. Mamíferos africanos nuevos. „Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 24, s. 220, 1924. (hiszp.).
↑ O. Thomas. On the mammals (other than ruminants) collected by Captain Angus Buchanan during his second Saharan expedition, and presented by him to the National Museum. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 16, s. 196, 1925. DOI: 10.1080/00222932508633288. (ang.).
↑ G. Amori & K. DeG.A.& K.D. Smet G. Amori & K. DeG.A.& K.D., Hystrix cristata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-03-11] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 286. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Hystrix (Hystrix) cristata. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-03-11].
↑ ^a ^b ^c E. Barthelmess: Family Hystricidae (Old World Porcupines). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 326–327. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 544. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 345, 1904. (ang.).
↑ cristata, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-03-11] (ang.).
↑ Continued harvest of the diverse African Animal Genetic Resources from the wild through domestication as a strategy for sustainable use: A case of the larger Grass cutter (Thryonomys swinderianus). Animal Genetic Resources (AnGR). [dostęp 2011-01-11]. (ang.).
↑ Dr. M. Elisabeth McPhee: Hystrix cristata. Animal Diversity Web. [dostęp 2010-02-08]. (ang.).
↑ ^a ^b E. Keller, prof. dr. J. H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ssaki. Cz. 2. Warszawa: Horyzont, 2001. ISBN 83-7227-614-5.

Bibliografia

F. Cuvier. Examen des espèces du genre porc-épic, et formation des genres ou sous-genres Acanthion, Eréthizon, Sinéthère et Sphiggure. „Mémoires du Muséum d’Histoire Naturelle”. 9, s. 413–437, 1822. (fr.).
F. Müller. Besprechung einiger Hystrix-Schädel aus Deutsch Ost-Afrika. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1910 (8), s. 309–315, 1910. (niem.).

[itis-1] Hystrix cristata, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Linnaeus-2] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 56. (łac.).

[Kerr-3] R. Kerr: The animal kingdom, or zoological system, of the celebrated Sir Charles Linnæus. containing a complete systematic description, arrangement, and nomenclature, of all the known species and varieties of the mammalia, or animals which give suck to their young. Class I, Mammalia. Edinburgh: A. Strahan, and T. Cadell, London, and W. Creech, 1792, s. 213. (ang.).

[CITEREFCuvier1822[https://www.biodiversitylibrary.org/page/26433885_430]-4] Cuvier 1822 ↓, s. 430.

[CITEREFCuvier1822[https://www.biodiversitylibrary.org/page/26433888_431]-5] Cuvier 1822 ↓, s. 431.

[Gray-6] J.E. Gray. On the porcupines of the Older or Eastern Continent, with descriptions of some new species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 15, s. 102, 1847. (ang.).

[Thomas1893-7] O. Thomas. Description of a new porcupine from East Africa. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth series. 11, s. 230, 1893. (ang.).

[Lönnberg1908-8] A.J.E. Lönnberg: Mammalia. W: Y. Sjöstedt: Wissenschaftliche ergebnisse der Schwedischen zoologischen expedition nach dem Kilimandjaro, dem Meru und den umgebenden Massaisteppen Deutsch-Ostafrikas 1905-1906. Cz. 1. Stockholm: Tryckt hos P. Palmquists aktiebolag, 1910, s. 29, ryc. 5, rys. 3 (czaszka). (niem.).

[CITEREFMüller1910[https://www.biodiversitylibrary.org/page/43615761_314]-9] Müller 1910 ↓, s. 314.

[CITEREFMüller1910[https://www.biodiversitylibrary.org/page/43615762_315]-10] Müller 1910 ↓, s. 315.

[Lönnberg1912-11] A.J.E. Lönnberg. Mammals collected by the Swedish Zoological Expedition to British East Africa 1911. „Kunglika Svenska vetenskapsakademiens handlingar”. Ny följd. 48 (5), s. 109, 1912. (ang.).

[Cabrera-12] Á. Cabrera. Mamíferos africanos nuevos. „Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 24, s. 220, 1924. (hiszp.).

[Thomas1925-13] O. Thomas. On the mammals (other than ruminants) collected by Captain Angus Buchanan during his second Saharan expedition, and presented by him to the National Museum. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 16, s. 196, 1925. DOI: 10.1080/00222932508633288. (ang.).

[iucn-14] G. Amori & K. DeG.A.& K.D. Smet G. Amori & K. DeG.A.& K.D., Hystrix cristata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-03-11] (ang.).

[Cichocki&inni-15] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 286. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-16] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Hystrix (Hystrix) cristata. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-03-11].

[Barthelmess-17] E. Barthelmess: Family Hystricidae (Old World Porcupines). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 326–327. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Burgin&inni-18] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 544. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Palmer-19] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 345, 1904. (ang.).

[20] cristata, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-03-11] (ang.).

[Mensah-21] Continued harvest of the diverse African Animal Genetic Resources from the wild through domestication as a strategy for sustainable use: A case of the larger Grass cutter (Thryonomys swinderianus). Animal Genetic Resources (AnGR). [dostęp 2011-01-11]. (ang.).

[22] Dr. M. Elisabeth McPhee: Hystrix cristata. Animal Diversity Web. [dostęp 2010-02-08]. (ang.).

[ssaki-23] E. Keller, prof. dr. J. H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ssaki. Cz. 2. Warszawa: Horyzont, 2001. ISBN 83-7227-614-5.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne