Jeżyna fałdowana

Jeżyna fałdowana
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządróżopodobne
Rządróżowce
Rodzinaróżowate
Rodzajjeżyna
Gatunekjeżyna fałdowana
Nazwa systematyczna
Rubus plicatus Weihe & Nees
Weihe & Nees Rub. Germ. 15. t. 1.
Synonimy
  • Rubus affinis Weihe & Nees
  • Rubus fruticosus L., sensu typo[3]

Jeżyna fałdowana (Rubus plicatus W. et N.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny różowatych (Rosaceae). Pochodzi z Europy[3]. W Polsce roślina spotykana na całym niżu i w niższych partiach górskich.

Morfologia

Pokrój
Kolczasty krzew. Ma pędy do 1,5 m wysokie, jesienią silnie łukowato wygięte. Pędy płonne są kanciaste, ale nie bruzdowane. Kolce średnio duże, nagle zaostrzone, nieco zakrzywione.
Liście
Nieparzysto-pierzastozłożone. Listki (zwykle 5) spodem miękko owłosione, ostro nierówno piłkowane, zwykle za młodu wzdłuż nerwów sfałdowane. Listek szczytowy najczęściej sercowaty, dolna para listków jest siedząca, lub prawie siedząca.
Kwiaty
Promieniste, o płatkach białych lub jasnoróżowych zebrane w dość krótkie grono. W czasie kwitnienia pręciki o długości równej słupkowi.
Owoce
Czarne, jadalne, bardzo smaczne. Kielich na owocu odchylony[4].

Biologia i ekologia

Nanofanerofit. Występuje w lasach, zaroślach, na miedzach i przydrożach. Kwitnie od czerwca do lipca. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Pruno-Rubion fruticosi i Ass. Frangulo-Rubetum plicati[5].

Zastosowanie

Surowcem leczniczym jest liść jeżyny - Folium Rubi fruticosi. Liście jeżyny wykazują działanie przeciwbiegunkowe, przeciwzapalne i przeciwbakteryjne na przewód pokarmowy[6]. Zwiększa nieznacznie ilość wydzielanego moczu i działa lekko napotnie. Łagodnie reguluje przemianę materii i ułatwia usuwanie z moczem toksycznych metabolitów. Liście jeżyny stosowane są wewnętrznie w chorobach przewodu pokarmowego ze stanem zapalnym błony śluzowej i skłonnością do biegunek, a wewnętrznie do płukania gardła i jamy ustnej oraz do kąpieli w trądziku i egzemie[7]. Sok ze świeżych owoców jeżyny, podobnie jak z malin, jest masowo wykorzystywany jako środek dietetyczny. Działa lekko przeciwgorączkowo i napotnie[8].

Zmienność

Tworzy mieszańce z Rubus caesius, R. sulcatus, R. hirtus oraz prawdopodobnie z R. fictus i R. subeructus[4].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).
  3. ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-04-28].
  4. ↑ a b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  5. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  6. ↑ Jeżyna fałdowana: właściwości i działanie - Leki Natury, www.lekinatury.pl [dostęp 2017-09-27].
  7. ↑ Barbara Kowal-Gierczak, Eliza Lamer-Zarawska, Jan Niedworok, Fitoterapia i leki roślinne, wyd. 1, Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2021, s. 332, ISBN 978-83-200-4650-2.
  8. ↑ Aleksander Ożarowski, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1987: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, s. 185, ISBN 83-202-0472-0.

Media użyte na tej stronie

Rubus plicatus kz1.jpg
(c) I, Kenraiz, CC-BY-SA-3.0
Rubus plicatus. Goleniow, NW Poland
Rubus plicatus fruit kz1.jpg
(c) I, Kenraiz, CC-BY-SA-3.0
Fruit of Rubus plicatus. Goleniow, NW Poland
Rubus plicatus leaf kz1.jpg
(c) I, Kenraiz, CC-BY-SA-3.0
Leaf of Rubus plicatus. Goleniów, NW Poland
Rubus-plicatus-flower.JPG
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Rubus plicatus stem kz1.jpg
(c) I, Kenraiz, CC-BY-SA-3.0
Stem, stipule, spines of Rubus plicatus. Goleniow, NW Poland