Jean-Baptiste Greuze

Jean-Baptiste Greuze
Ilustracja
Autoportret (ok. 1785)
Data i miejsce urodzenia

21 sierpnia 1725
Tournus

Data i miejsce śmierci

4 marca 1805
Paryż

Narodowość

francuska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

rokoko, neoklasycyzm

Ważne dzieła
  • Rozbite lustro
  • Ojcowskie przekleństwo
  • Rozpieszczone dziecko
  • Martwy ptaszek
  • Gitarzysta
Gitarzysta (1757), Muzeum Narodowe w Warszawie
Nagrobek artysty na cmentarzu Montmartre

Jean-Baptiste Greuze (ur. 21 sierpnia 1725 w Tournus, zm. 4 marca 1805 w Paryżu) – francuski „malarz moralista”[1] i rysownik, wolnomularz[2].

Życiorys

Uczył się początkowo w Lyonie, później w Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby w Paryżu. W latach 1755–1757 przebywał we Włoszech, studiując dzieła starych mistrzów. Wystawiał w paryskim Salonie, szybko zdobywając znaczną popularność. W 1755 został członkiem stowarzyszonym Akademii Francuskiej, jednak nigdy nie uzyskał pełnego członkostwa.

Twórczość Greuze’a łączy cechy rokoka i neoklasycyzmu. Artysta szukał inspiracji w malarstwie holenderskim i włoskim. Najbardziej znane są jego sentymentalne sceny rodzajowe o głębokiej wymowie moralizatorskiej, których bohaterami byli przedstawiciele niższych klas społecznych. Na temat tych prac entuzjastycznie pisał Denis Diderot, który podkreślał ich związek z poglądami Jana Jakuba Rousseau[3]. Oprócz scen rodzajowych artysta tworzył również portrety. Szczególnie cenione są przedstawienia młodych kobiet zawierające subtelne, erotyczne podteksty.

Po rewolucji francuskiej Greuze stracił zarówno popularność, jak i środki do życia. Za panowania Napoleona Bonaparte bezskutecznie próbował odzyskać utraconą pozycję. Zmarł w biedzie i samotności w 1805[4].

W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się jego obraz Gitarzysta namalowany w czasie pobytu autora w Rzymie[5].

Wybrane dzieła

  • Młody mężczyzna w kapeluszu1750, 61 × 50 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg
  • Portret Louisa de Silvestre’a, dyrektora Akademii Królewskiej1753, 73 × 60 cm, Stara Pinakoteka, Monachium
  • Gitarzysta lub Ptasznik strojący gitarę1755-57, 64 × 48 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie
  • Gitarzysta1755-60, 71 × 65 cm, Musée des Beaux-Arts, Nantes
  • Chłopiec z książką do naukiok. 1757, 62 × 48 cm, National Gallery of Scotland, Edynburg
  • Ange Laurent de Lalive de Jullyok. 1759, 117 × 88,5 cm, National Gallery of Art, Waszyngton
  • Portret młodej dziewczyny1760, 47 × 38,9 cm, Wallraf-Richartz-Museum, Kolonia
  • Danae1760-70, 33 × 41 cm, Luwr, Paryż
  • Wiejska narzeczona (Wiejskie zrękowiny)1761, 90 × 118 cm, Luwr, Paryż
  • Praczka1761, 40,6 × 32,7 cm, J. Paul Getty Museum, Los Angeles
  • Portret mężczyzny1763, 64,7 × 54,8 cm, National Gallery w Londynie
  • Rozbite lustro1763, 56 × 46 cm, Wallace Collection, Londyn
  • Georges Wille1763, 149 × 124,5 cm, Musée Jacquemart-André, Paryż
  • Claude Henri Watelet 1763-65, 115 × 188 cm, Luwr, Paryż
  • Paralityk albo dobre wychowanie dzieci1763, 116 × 146 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg
  • Rozpieszczone dziecko1765, 67 × 56 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg
  • Zeus pod postacią orła nawiedza nimfę Ajginę1768-71, 146,7 × 195,9 cm, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork
  • Étienne Jeauratok. 1769, 81 × 65 cm, Luwr, Paryż
  • Cesarz Septymiusz Sewerus upominający Karakallę1769, 142 × 160 cm, Luwr, Paryż
  • Sophie Arnouldok. 1773, 49,6 × 39,3 cm, Wallace Collection, Londyn
  • Mleczarka106 × 86 (owal), Luwr, Paryż
  • Dobroczynna dama1775, 114 × 147 cm, Musée des Beaux-Arts, Lyon
  • Ojcowskie przekleństwo (Niewdzięczny syn) 1777, 130 × 162 cm, Luwr, Paryż
  • Ojcowskie przekleństwo (Ukarany syn)(1777), 130 × 163 cm, Luwr, Paryż
  • Lament nad upływającym czasem lub Skarga zegarkaok. 1775, 79 × 60 cm, Stara Pinakoteka, Monachium
  • Portret księcia Pawła Stroganowa jako dziecka1778, 50 × 40 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg
  • Poranna modlitwaok. 1780, 66,5 × 52 cm, Musée Fabre, Montpellier
  • Młoda kobieta w białym kapeluszu1780, 56,8 × 46,5 cm, Museum of Fine Arts, Boston
  • Autoportret1780-90, 56 × 46 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg
  • Bachantka1780-90, 45,7 × 37,3 cm, Wallace Collection, Londyn
  • Autoportretok. 1785, 73 × 59 cm, Luwr, Paryż
  • Rozbity dzban1785, 108 × 86 cm, Luwr, Paryż
  • Wizyta księdza (Wdowa i ksiądz)1786, 126 × 160,5 cm, Ermitaż, Sankt Petersburg
  • Kontemplacjaok. 1790, 41 × 32,4 cm, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork
  • Dziewczynka z lalkąok. 1795, 47 × 38 cm, Luwr, Paryż
  • Portret pani de Porcin1799, 72 × 57 cm, Musée des Beaux-Arts, Angers
  • Martwy ptaszek1800, 68 × 55 cm, Luwr, Paryż

Galeria

Sceny rodzajowe

Portrety

Przypisy

  1. Malarze.walhalla.pl.
  2. Ludwik Hass, Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej w XVIII i XIX wieku, 1982, s. 89–90.
  3. Portalwiedzy.onet.pl. portalwiedzy.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-24)]..
  4. Malarstwo.awardspace.info – biografia, galeria. malarstwo.awardspace.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-15)]..
  5. Miasta.gazeta.pl – Jean Baptiste Greuze „Gitarzysta” ok. 1756 – olej na płótnie.

Bibliografia

  • 111 Arcydzieł Muzeum Narodowego w Warszawie, pod red. Doroty Folgi-Januszewskiej, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza ; Muzeum Narodowe w Warszawie, 2000, ISBN 83-88072-31-5 (KAW).
  • Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa: Muza S.A., 1992, ISBN 83-7079-076-3.
  • Waldemar Łysiak, Malarstwo białego człowieka, t. 6, wyd. 2, Warszawa: Noblis, 2011. ISBN 978-83-60297-48-3.
  • Christine Stukenbrock, Barbara Toepper, Arcydzieła malarstwa europejskiego, Koenigswinter: h. f. ullmann, 2007, ISBN 978-3-8331-2131-9.

Literatura dodatkowa

  • Waldemar Łysiak: Malarstwo białego człowieka. T. 7. Warszawa: Chicago: Wydawnictwo Andrzej Frukacz „Ex Libris” – Galeria Polskiej Książki, 2000. ISBN 83-88455-01-X (t. 7).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie