Jean-Baptiste Vaquette de Gribeauval
.jpg) | |
| generał porucznik | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | Francuskie Wojska Lądowe, |
| Stanowiska | inżynier i inspektor artylerii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  | |
Jean-Baptiste Vaquette de Gribeauval (ur. 15 września 1715 w Amiens, zm. 9 maja 1789 w Paryżu[1][2]) – generał i inżynier francuski, inspektor i reformator artylerii[3][4].
Stworzył nowy system produkcji armat, który pozwalał na zastosowanie lżejszych dział bez konieczności zmniejszania zasięgu ich strzału[5]. System Gribeauvala zastąpił dotychczas używany system de Vallière’a[5]. Armaty te okazały się niezbędne w późniejszych zwycięstwach sił zbrojnych Francji podczas wojen napoleońskich. Gribeauval jest uważany za najwcześniejszego znanego zwolennika części zamiennych do broni. Przyczynił się zatem do późniejszego rozpowszechnienia i rozwoju produkcji części zamiennych, między innymi w Stanach Zjednoczonych[6].
Życiorys
Jean-Baptiste urodził się w Amiens, był synem prawnika z klasy średniej[7]. W 1732 wstąpił do szkoły artylerii w La Fère, gdzie uczył go Bernard Forest de Belidor. Po jej ukończeniu w 1735 został oficerem Corps-Royal del’Artillerie, będącym odpowiednikiem Inspektoratu Artylerii, nadzorującego stan artylerii i szkół artyleryjskich, arsenałów, ludwisarni i producentów wyposażenia[7]. W 1743 wziął udział w bitwie pod Dettingen, a następnie w latach 1744–1747 w licznych oblężeniach miast prowadzonych przez Maurycego Saskiego podczas kampanii w Niderlandach. Przez prawie dwadzieścia lat pochłaniały go obowiązki oficerskie i praca naukowa, w 1752 roku został kapitanem kompanii minerskiej[7]. W 1755 znalazł się na misji wojskowej w Prusach[7].
W 1757 podczas wojny siedmioletniej (będąc już podpułkownikiem), służył w armii austriackiej, założył też austriacki korpus saperów[8]. Brał udział w oblężeniu Kłodzka w 1760 i obronie Świdnicy w 1762, gdzie dostał się do niewoli pruskiej i został uwięziony w Królewcu[8][9]. W Świdnicy również mistrz ciesielski Reiter zapoznał się z projektem armaty Gribeauvala z 1748 roku, przetestował ją i ulepszył system jezdny[10]. Gribeauvala zwolniono w kwietniu 1763 po pokoju w Hubertusburgu[8].
W 1762 Gribeauval przekazał władzom paryskim informacje o austriackim systemie artyleryjskim i porównał go z istniejącym systemem francuskich dział de Vallière’a[8][11]. Podczas pracy w armii austriackiej pracował także nad dalszym rozwojem minerstwa.
Cesarzowa Maria Teresa Habsburg w uznaniu jego dotychczasowych zasług uhonorowała go stopniem feldmarschalleutnanta i Krzyżem Wielkim Orderu Marii Teresy[8][12]. Po powrocie do Francji został mianowany inspektorem artylerii, a w 1765 generałem porucznikiem i komandorem Orderu Świętego Ludwika[12][13].
Przypisy
- ↑ Jean-Baptiste Vaquette de Gribeauval, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2020-04-13] (ang.).
- ↑ P. Veyrines. Gribeauval (15 Septembre 1715 – 9 mai 1789). „Revue d’artillerie”. XXXIV, s. 96–120, kwiecień-wrzesień 1889. (fr.).
- ↑ Eugène Hennebert, Gribeauval: premier inspecteur général du corps de l’artillerie. Quelques pages inedites relatives a son se jour en autriche., „Revue d’artillerie”, XLVII, Paryż, Nancy: Berger-Levrault et C, Libraires-Editeurs, październik 1895, s. 598–623 (fr.).
- ↑ Eugène Hennebert, Gribeauval: lieutenant-général des armées du roy, premier Inspecteur général du Corps royal de l’artillerie (1715–1789), Paris: Berger-Levrault, 1896, OCLC 490980386 (fr.).
- ↑ a b Spencer C. Tucker, American Revolution: The Definitive Encyclopedia and Document Collection, ABC-CLIO, 30 września 2018, s. 56, ISBN 978-1-85109-744-9 (ang.).
- ↑ The Origins of the American System of Arms Production, [w:] David Hounshell, From the American System to Mass Production, 1800-1932: The Development of Manufacturing Technology in the United States, JHU Press, wrzesień 1985, s. 25–32, ISBN 978-0-8018-3158-4 (ang.).
- ↑ a b c d Steven Summerfield, Part 2: Gribeauval in France before the Seven Years War (1715-56), „Smoothbore Ordnance Journal”, 2 (2), grudzień 2010, s. 18–23 (ang.).
- ↑ a b c d e Stephen Summerfield, Part 3: Gribeauval in Austrian Service (1758-62), „Smoothbore Ordnance Journal”, 2 (3), grudzień 2010, s. 24–29 (ang.).
- ↑ Chapter XII. Siege of Schweidnitz: Seventh Campaign Ends, [w:] Thomas Carlyle, History of Friedrich II of Prussia called Frederick The Great, t. VI, Londyn: Chapman and Hall, 193 Piccadilly, 1865, s. 300–321 (ang.).
- ↑ Stephen Summerfield, Section 2: Gribeauval and French Ordnance, „Smoothbore Ordnance Journal”, 2, grudzień 2010, s. 39 (ang.).
- ↑ Stephen Summerfield, Section 3: Gribeauval on Austrian Ordnance, „Smoothbore Ordnance Journal”, 2, grudzień 2010, s. 61–65 (ang.).
- ↑ a b Smith Digby, Wurzbach’s Biography of Jean Baptist Viscomte de Gribeauval (1715–1789) written in 1859, „Smoothbore Ordnance Journal”, 1 (3), sierpień 2010, s. 3 (ang.).
- ↑ Stephen Summerfield, Section 1: Gribeauval’s Early Work, „Smoothbore Ordnance Journal”, 2, grudzień 2010, s. 14 (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: Louis14, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastro da cavaliere di gran croce dell'Ordine Militare di Maria Teresa (Austria imperiale)
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: l'Ordre Royal et Militaire de Saint-Louis
Autor: PHGCOM, Licencja: CC BY-SA 3.0
Gribeauval_cannon_de_12_An_2_de_la_Republique (1793-1794)
Gribeauval_system_elements
Jean-Baptiste Vaquette Fréchencourt de Gribeauval (1715-1789)