Jean Marie Roland

Jean-Marie Roland

Jean-Marie Roland
Data i miejsce urodzenia	14 lutego 1734 Thizy
Data śmierci	10 listopada 1793
Minister Spraw Wewnętrznych
Okres	od 1792 do 1793

Jean-Marie Roland, wicehrabia de la Platière (ur. 18 lutego 1734 – zm. 10 listopada 1793) – polityk francuski czasów Wielkiej Rewolucji Francuskiej, żyrondysta, minister spraw wewnętrznych w 1792 roku.

Młodość

Jean-Marie Roland urodził się w Thizy. Od dziecka wyróżniał się pracowitością i ambicją, jednak z powodu słabego stanu zdrowia musiał zrezygnować z pierwotnych planów dorobienia się za granicą. Przez kilka lat był urzędnikiem w Amiens, następnie dzięki rodzinnym koneksjom znalazł pracę inspektora produkcji w manufakturze, gdzie dał się poznać jako dobry organizator. Zdobył też szeroką wiedzę nt. handlu francuskiego.

W 1781 roku ożenił się z Marie-Jeanne Philipon, która przeszła potem do historii po prostu jako pani Roland. Ich małżeństwo, choć zawarte także na podłożu finansowym, było bardzo szczęśliwe. Łączyła ich też wspólnota zainteresowań – oboje żywo zajmowali się filozofią, polityką i handlem, wspólnie pisząc o nim artykuły do Encyklopedii, choć oczywiście Roland podpisywał je własnym nazwiskiem. Po przeniesieniu się do Lyonu małżeństwo znowu wspólnie redagowało teksty do liberalnej gazety Kurier lyoński, co uczyniło ich znanymi w oświeconych kręgach francuskich. Korespondowali np. z Jacques'iem Brissotem. W 1791 roku po zlikwidowaniu stanowisk inspektorów manufaktur jako niedemokratycznych przeprowadzili się do Paryża, gdzie wspólnie uczestniczyli w obradach klubu jakobinów, choć rzecz jasna tylko Roland mógł zostać jego oficjalnym członkiem.

Żyrondysta

Przedsiębiorcza pani Roland bardzo starała się, by jej mąż został prominentnym politykiem. Prowadzony przez nią salon szybko stał się jednym z centrów politycznej dyskusji i miejscem spotkań najważniejszych przedstawicieli umiarkowanych działaczy jakobińskich. 23 marca 1792, gdy żyrondyści oficjalnie formowali gabinet rządowy, Roland otrzymał stanowisko ministra spraw wewnętrznych. Wykazał się po raz kolejny talentem administratora i niezłym piórem, wydawał bowiem liczne deklaracje, ponownie jednak ich współautorką była jego żona. Wspólnie napisali również list do króla Ludwika XVI, w którym domagali się zdjęcia weta królewskiego wobec dekretów przeciwko emigrantom i księżom niekonstytucyjnym. List, czy też raczej ujawnienie jego treści do wiadomości opinii publicznej, stał się przyczyną utraty stanowiska przez Rolanda, jednak przysporzył mu popularności w kręgach rewolucjonistów.

Po obaleniu monarchii 10 sierpnia 1792 roku Roland wszedł do Konwentu jako członek frakcji żyrondystów i właściwie od początku był w ostrym konflikcie z radykalną "Górą". Otwarcie wrogo odnosił się do ludowej Komuny Paryża, zgłosił nawet propozycję przeniesienia siedziby zgromadzenia do prowincjonalnego Blois, gdzie nie byłoby one tak otwarcie poddawane naciskowi sankiulotów. Po odnalezieniu w Tuileries żelaznej szafy zawierającej dokumenty dowodzące kolaboracji Ludwika XVI z Austrią i Prusami, Roland został oskarżony o próbę ukrycia tych dowodów zdrady i zniszczenie dalszych istotnych dokumentów. W procesie króla opowiadał się za rozpisaniem referendum decydującego o jego losie. Wkrótce potem zrezygnował ze wszystkich piastowanych stanowisk.

Upadek i śmierć

Choć ich popularność należała już do przeszłości, małżeństwo Roland pozostało w Paryżu, stając się obiektem bezustannych ataków ze strony radykalnych gazet. Po obaleniu żyrondystów 2 czerwca 1793 roku Roland uciekł samotnie do Rouen, gdzie na wieść o zgilotynowaniu swojej żony zasztyletował się. Pozostawił list pożegnalny, w którym protestował przeciw eskalowaniu rewolucyjnego terroru.