Jean Renoir

Jean Renoir

Renoir (1959)
Data i miejsce urodzenia	15 września 1894 Paryż
Data i miejsce śmierci	12 lutego 1979 Beverly Hills
Zawód	reżyser • scenarzysta • producent filmowy • aktor • pisarz
Współmałżonek	Catherine Hessling (1920–1930) Dido Freire (1944–1979)
Lata aktywności	1924–1978

Jean Renoir (ur. 15 września 1894 w Paryżu, zm. 12 lutego 1979 w Beverly Hills) – francuski reżyser filmowy, producent, scenarzysta, aktor i pisarz. Czołowy przedstawiciel francuskiego realizmu, uznawany za jednego z największych twórców światowego kina. Zdobywca Honorowego Oscara za całokształt twórczości, Złotego Lwa na 7. MFF w Wenecji i wielu innych nagród filmowych.

Od 1924 do końca lat 60. wyreżyserował lub zagrał w ponad 40 filmach. Początkowo kręcił filmy nieme (w sumie 11, jeden z głośniejszych z nich to Nana na podstawie powieści Emila Zoli), a w 1931 nakręcił swój pierwszy film dźwiękowy Suka.

Życiorys

Był drugim dzieckiem Aliny Victorine Charigot oraz znanego malarza impresjonisty Augusta Renoira. Książka Pierre-Auguste Renoir, mon père, którą wydano w 1962 i 1981 (tytuł pierwotny brzmiał Renoir), jest uważana za najbardziej wyczerpujące źródło biograficzne o tym artyście. Innego rodzaju hołdem wobec ojca był film French Cancan, który Renoir nakręcił w 1955.

W czasie I wojny światowej był kawalerzystą, a potem, po odniesieniu rany na froncie, został pilotem zwiadowczym. W czasie II wojny światowej został powołany do służby wojskowej w charakterze filmowca. Po inwazji Niemiec na Francję w 1940 udało mu się wraz z żoną Dido uciec do USA, gdzie zaczął kręcić filmy w Hollywood. Nie czuł się tam dobrze, a jego filmy nie odnosiły sukcesów, ale w 1946 otrzymał obywatelstwo USA.

W 1949 Renoir popłynął do Indii, gdzie nakręcił swój pierwszy film w kolorze. Rzeka (1951) przyniosła mu Nagrodę Międzynarodową na 12. MFF w Wenecji i stała się początkiem drugiego wielkiego okresu twórczego w jego karierze.

Swój ostatni film, Le Petit théâtre de Jean Renoir, nakręcił w 1969. Nie mogąc zdobyć funduszy na nowe filmy i podupadając na zdrowiu, spędził ostatnie lata życia podejmując przyjaciół w swoim domu w Beverly Hills oraz pisząc powieści i spisując wspomnienia (Ma vie et mes films, wydane w 1974).

W 1975 otrzymał Oscara Honorowego za całokształt twórczości. W 1977 rząd Francji nadał mu stopień komandora Legii Honorowej.

Jean Renoir zmarł w Beverly Hills 12 lutego 1979. Jego szczątki przewieziono do Francji, aby pochować je na kwaterze rodzinnej na cmentarzu w Essoyes.

Jego starszy brat Pierre był znanym aktorem teatralnym i filmowym, dyrektorem Comédie-Française.

Wybrana filmografia

Reżyser

• 1925: Panna wodna (La fille de l’eau)
• 1926: Nana
• 1928: Dziewczynka z zapałkami (La petite marchande d’allumettes)
• 1931: On purge bébé
• 1931: Suka (La chienne)
• 1932: Boudu z wód wyratowany (Boudu sauvé des eaux)
• 1934: Pani Bovary (Madame Bovary)
• 1935: Toni
• 1936: Zbrodnia pana Lange (Le crime de Monsieur Lange)
• 1936: Ludzie z zaułka (Les bas-fonds)
• 1936: Wycieczka na wieś (Partie de campagne)
• 1936: Życie należy do nas (La vie est à nous) - współreżyser
• 1937: Towarzysze broni (La grande illusion)
• 1938: Bestia ludzka (La bête humaine)
• 1938: Marsylianka (La Marseillaise)
• 1939: Reguły gry (La règle du jeu)
• 1943: To jest mój kraj (This Land Is Mine)
• 1945: Południowiec (The Southerner)
• 1946: Dziennik panny służącej (The Diary of a Chambermaid)
• 1951: Rzeka (The River)
• 1952: Złota karoca (Le carrosse d'or)
• 1955: French Cancan
• 1956: Helena i mężczyźni (Eléna et les hommes)
• 1959: Testament doktora Cordelier (Le testament du Docteur Cordelier) - telewizyjny
• 1959: Śniadanie na trawie (Le déjeuner sur l’herbe)
• 1962: Kapral w matni (Le caporal épinglé)

Dorobek pisarski

• Orvet – Paryż: Gallimard, 1955.
• Renoir Paryż: Hachette, 1962, wydanie polskie Warszawa: PIW 1966. (reedycja pod tytułem Pierre-Auguste Renoir, mon père: Paryż: Gallimard, w serii Folio, 1981)
• Les Cahiers du capitaine Georges – Paryż: Gallimard, 1966.
• Ma vie et mes films – Paryż: Flammarion, 1974. (wydanie poprawione w 2005, wydanie polskie Moje życie, moje filmy, w 1978)
• Écrits 1926-1971 – Paryż: Pierre Belfond, 1974.
• Carola, w L’Avant-Scène Cinéma, 1976.
• Le Cœur à l’aise. – Paryż: Flammarion, 1978.
• Julienne et son amour zastąpione przez En avant Rosalie – Éditions Henri Veyrier, 1978.
• Le Crime de l’Anglais – Paryż: Flammarion, 1979.
• Geneviève – Paryż: Flammarion, 1979.
• Lettres d’Amérique – Paryż: Presses de la Renaissance, 1984.

Nagrody

• Nagroda Akademii Filmowej Oscar za całokształt twórczości: 1975
• Nagroda na MFF w Wenecji Złoty Lew: 1946: Południowiec

Linki zewnętrzne

• Analiza i kadry z filmu French Cancan. tygiel.piotrkowska.lodz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-08)].
• Jean Renoir w bazie IMDb (ang.)