Jedlinka (Jedlina-Zdrój)

Jedlinka
część miasta
Ilustracja
Pałac Jedlinka
Państwo

 Polska

Województwo

dolnośląskie

Powiat

wałbrzyski

Miasto

Jedlina-Zdrój

SIMC

0984048

Wysokość

410-430[1] m n.p.m.

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

58-330

Tablice rejestracyjne

DB

Położenie na mapie Polski
Ziemia50°42′51″N 16°21′42″E/50,714153 16,361672
Portal Polska
Hostel Jedlinka, na pierwszym planie po lewej widoczny Fokker Dr.I (replika)
Browar Jedlinka
Piwa Browaru Jedlinka

Jedlinka (niem. Nieder-, Mittel-, Ober-Tannhausen) – część miasta Jedlina-Zdrój, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim.

Położenie

Jedlinka to dawna wieś, obecnie dzielnica Jedliny-Zdroju o długości około 2 km, leżąca na pograniczu Gór Wałbrzyskich i Gór Sowich, wzdłuż biegu Bystrzycy i jej lewego dopływu, na wysokości około 410–430 m n.p.m.[1]

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego.

Historia

Jedlinka powstała prawdopodobnie w połowie XIII wieku jako osada leśna[1]. W XVII wieku była to już duża wieś obejmująca znaczny obszar położony na północ od Głuszycy[1]. Od 1697 roku rozpoczęto lecznicze wykorzystywanie tutejszego źródła wody mineralnej, a w roku 1723 powstało tu uzdrowisko o nazwie Charlottenbrunn[1]. W XVIII wieku rozpoczęto eksploatację złóż węgla kamiennego, w 1742 roku powstała kopalnia Joseph[1]. W drugiej połowie XVIII wieś była dużym ośrodkiem tkactwa chałupniczego, a w 1771 roku powstał tu pierwszy bielnik[1]. Na początku XIX wieku wieś znacznie rozwinęła się, w 1840 roku składała się ona z trzech części w których było łącznie prawie 200 domów, pałac, dwa folwarki, 5 młynów wodnych, 2 gorzelnie, tartak, kościół, szkoła katolicka i wiele warsztatów rzemieślniczych[1]. Od połowy XIX wieku wieś została uzdrowiskowym zapleczem Jedliny-Zdroju, powstało tu kilka gospód, a w okolicy wytyczono szlaki turystyczne[1]. W 1910 roku miejscowość liczyła 1624 mieszkańców, w roku 1933 ich liczba wzrosła do 1772 osób[1]. W czasie II wojny światowej w miejscowości znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen[2]. Po 1945 roku charakter miejscowości nie zmienił się, nadal była to wieś rolniczo-przemysłowa[1]. W 1954 roku Jedlinkę administracyjnie włączono do Głuszycy, obecnie jest to część Jedliny-Zdroju[1].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[3]:

  • zespół pałacowy z drugiej połowy XVIII wieku:

Szlaki turystyczne

Przez Jedlinkę przechodzi szlak turystyczny:

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-BiS, 1994, s. 159-163. ISBN 83-85773-12-6.
  2. Abraham Kajzer, Za drutami śmierci, Wałbrzych: Muzeum Gross-Rosen, 2013, ISBN 978-83-89824-09-7.
  3. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 187,188. [dostęp 2012-10-21].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
2017 Hotel Jedlinka w Jedlinie-Zdroju 3.jpg
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Hotel Jedlinka w Jedlinie-Zdroju
Jedlinka-Fokker3.jpg
Autor: SchiDD, Licencja: CC BY-SA 4.0
Fokker-Flugzeug aus dem 1. Weltkrieg (Fokker Dr.I - Dreidecker) vor dem Schloss Tannhausen (Jedlinka) bei Bad Charlottenbrunn (Jedlina-Zdrój) in Schlesien - Nachbildung des Flugzeugs des "Roten Barons" Manfred von Richthofen († 1918).
Jedlinka Brewery (1).jpg
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Browar restauracyjny Jedlinka w Jedlinie-Zdroju.
Jedlinka-Schloss-2.jpg
Autor: SchiDD, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jedlina-Zdrój - Schloss Jedlinka (Tannhausen), Woiwodschaft Niederschlesien in Polen