Jednostki inżynieryjno-saperskie Wojska Polskiego

Jednostki inżynieryjno-saperskie Wojska Polskiego – spis polskich jednostek inżynieryjno-saperskich: ich organizacja, geneza, podległość i przeformowania; miejsce stacjonowania.

Saperzy w okresie zaborów

• Batalion Saperów – powstał w 1810 z samodzielnych ksap; jednostka WP Księstwa Warszawskiego;
• Półbatalion Inżynierów – jednostka WP Królestwa Kongresowego; stacjonował w Warszawie; w 1819 przeformowany na Batalion Saperów;
• Batalion Saperów – powstał w 1819 na bazie Półbatalionu Inżynierów; jednostka WP Królestwa Kongresowego; stacjonował w Warszawie w Koszarach Ordynackich;

Saperzy polskich formacji wojskowych w czasie I wojny światowej

Legiony Polskie 1914–1917

• Oddział Minerów (1915) → Kompania Techniczna
• Kompania Saperów (1914–1917)
• Kompania Techniczna (1915-1917) → Batalion Techniczny Polskiego Korpusu Posiłkowego

Polski Korpus Posiłkowy

• Batalion Techniczny

Wojsko Polskie na Wschodzie

• 1 Pułk Inżynieryjny I Korpusu Polskiego (1917-1918)
• 2 Pułk Inżynieryjny II Korpusu Polskiego (1918)
• Kompania Inżynieryjna Brygady Strzelców Polskich (1915-1917) → Dywizja Strzelców Polskich (1917)
• Kompania Inżynieryjna 1 Dywizji Strzelców Polskich (1917-1918)
• Kompania Inżynieryjna 2 Dywizji Strzelców Polskich (1917-1918)
• Kompania Inżynieryjna 3 Dywizji Strzelców Polskich (1917-1918)
• Kompania Inżynieryjna 4 Dywizji Strzelców Polskich (1918)
• Kompania Inżynieryjna 5 Dywizji Strzelców Polskich (1918)
• Kompania Inżynieryjna Oddziału Polskiego w Odessie (1918)
• Pluton Minerów przy Dywizji Litewsko-Białoruskiej

Armia Polska we Francji

• I Batalion Inżynieryjny 1 Dywizji Strzelców Polskich (1919) → XIII bsap
• II Batalion Saperów (1919) → II Batalion Saperów Kresowych^[1]
• Batalion Inżynieryjny 5 Dywizji Strzelców Polskich (1918)
• Samodzielna Kompania Inżynieryjna 4 Dywizji Strzelców Polskich (1918–1919)
• 2 Kompania Zapasowa Saperów (1919) → Kompania Zapasowa XII bsap w Przemyślu → Kompania Zapasowa Saperów Nr 3
• Ekwipaż Naprawy Mostów Dywizji Instrukcyjnej (1919) → 81 Kolumna Mostowa (1919-1920) → 1/XIII Kolumna Pontonowa (1920-1921)

Jednostki saperskie II RP

Łapka na mundur

Brygady i grupy saperów

• 1 Brygada Saperów w Modlinie (1929-1934) → 3 Brygada Saperów w Modlinie (1934-?) → 1 Grupa Saperów
• 2 Brygada Saperów w Warszawie (1929-1934) → 1 Brygada Saperów w Warszawie (1934- ?) → 2 Grupa Saperów
• 3 Brygada Saperów w Poznaniu (1929-1934)
• 4 Brygada Saperów w Krakowie (1929-1934) → 2 Brygada Saperów w Krakowie (1934- ?) → 2 Grupa Saperów
• 1 Grupa Saperów w Warszawie (1937-1939 tzw. „grupa techniczna”)
• 2 Grupa Saperów w Warszawie (1937-1939 tzw. „grupa saperska”)
• 3 Grupa Saperów w Warszawie (1937-1939 tzw. „grupa pionierska”)

Pułki saperów

Odznaka 1 psap

Odznaka 2 psap

Odznaka 3 psap (krzyż z herbem Wilna na środku oraz datami „1921” i „1929” na ramionach krzyża)

Odznaka 4 psap

Odznaka 5 psap

Odznaka 6 psap

Odznaka 7 psap

Odznaka 8 psap

Odznaka 9 psap

Odznaka pamiątkowa 1 psap. kol.

Odznaka 1 bmost. kol.

Odznaka 2 psap. kol.

Odznaka 3 pułk saperów kolejowych

Odznaka Batalion Elektrotechniczny

• 1 Pułk Inżynieryjny (1918-1920)

Z dniem 22 sierpnia 1921 sformowanych zostało dziesięć pułków saperów, każdy w składzie trzech batalionów i kadry batalionu zapasowego. W listopadzie 1929 z dziesięciu pułków utworzonych zostało osiem batalionów saperów.

• 1 Pułk Saperów w Modlinie (1921-1929) → 1 Batalion Saperów Legionowych (1929-1939)
• 2 Pułk Saperów w Puławach (1921-1929) → 2 Batalion Saperów (1929-1939) → 2 Pułk Saperów Kaniowskich (1939)
• 3 Pułk Saperów Wileńskich w Wilnie (1921-1929) → 3 Batalion Saperów Wileńskich (1929-1939)
• 4 Pułk Saperów w Sandomierzu (1921-1929) → 4 Batalion Saperów w Sandomierzu (1929-1930) i w Przemyślu (1931-1939) → 4 Pułk Saperów (1939)
• 5 Pułk Saperów w Krakowie (1921-1929) → 5 Batalion Saperów (1929-1939)
• 6 Pułk Saperów w Przemyślu (1921-1929) → Kadra 6 Pułku Saperów (1929-1931)
• 7 Pułk Saperów Wielkopolskich w Poznaniu (1921-1929) → 7 Batalion Saperów (1929-1939)
• 8 Pułk Saperów w Toruniu (1921-1929) → 8 Batalion Saperów (1929-1939)
• 9 Pułk Saperów w Brześciu (1921-1929) → 6 Batalion Saperów (II RP) (1929-1939)
• 10 Pułk Saperów w Przemyślu (1921-1929) → Kadra 10 Pułku Saperów (1929-1931)

Bataliony saperów

• I Batalion Saperów im. Tadeusza Kościuszki 1 Pułku Inżynieryjnego (1918-1921) → I Batalion Saperów
• I Batalion Saperów Wielkopolskich (1919) → XV bsap (1919-1929)
• Batalion Zapasowy Saperów Nr I (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 1 Pułku Saperów
• II Batalion Saperów 1 Pułku Inżynieryjnego (1918–1919) → III bsap
• II Batalion Saperów Wielkopolskich (1919) → XIV bsap
• II Batalion Saperów Kresowych (1919) → XI bsap i XII Batalion Saperów (1919–1921) → XXIV bsap
• II Batalion Saperów (1920–1929)
• Batalion Zapasowy Saperów Nr II (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 2 Pułku Saperów
• III Batalion Saperów w Jędrzejowie → VII bsap
• III Batalion Saperów (1919-1929)
• Batalion Zapasowy Saperów Nr III (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 3 Pułku Saperów
• IV Batalion Saperów (1919-1929)
• Batalion Zapasowy Saperów Nr IV (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 4 Pułku Saperów
• V Batalion Saperów (1919-1920) → VI bsap
• V Batalion Saperów (1920-1921) → XXII bsap
• V Batalion Saperów (1921-1929)
• Batalion Zapasowy Saperów Nr V (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 5 Pułku Saperów
• VI Batalion Saperów (1920–1929)
• Batalion Zapasowy Saperów Nr VI (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 6 Pułku Saperów
• VII Batalion Saperów → XII bsap
• VII Batalion Saperów (1921-1929)
• VIII Batalion Saperów (1919-1929)
• IX Batalion Saperów (1921-1929)
• X Batalion Saperów (1919-1929)
• XI Batalion Saperów (1919-1929)
• XII Batalion Saperów (1919–1921) → XXIV bsap
• XII Batalion Saperów (1921-1929)
• XIII Batalion Saperów (1919-1929)
• XIV Batalion Saperów (1919-1929)
• XV Batalion Saperów (1920–1929)
• XVI Batalion Saperów → XXVIII bsap
• XVI Batalion Saperów (1921-1929)
• XVII Batalion Saperów (1920–1929)
• XVIII Batalion Saperów (1919-1929)
• XIX Batalion Saperów (1920–1929)
• XX Batalion Saperów (1920–1929)
• XXI Batalion Saperów (1920–1929)
• XXII Batalion Saperów (1921-1929)
• XXIII Batalion Saperów (1920-1921) → XXV bsap
• XXIII Batalion Saperów (1921-1925)
• XXIV Batalion Saperów
• XXV Batalion Saperów (1921-1925)
• XXVI Batalion Saperów (1921-1925)
• XXVII Batalion Saperów (1921-1925)
• XXVIII Batalion Saperów (1921-1925)
• XXIX Batalion Saperów (1921-1929)
• Syberyjski Batalion Saperów (1920-1921) → XXX bsap
• XXX Batalion Saperów w Brześciu (1921-1929)
• Batalion Chemiczny w Warszawie (1921-1925) → Ćwiczebna Kompania Chemiczna przy Szkole Gazowej
• Batalion Mostowy w Kazuniu (1921-1939)
• Batalion Szkolny Saperów w Modlinie (1926-1929)
• Batalion Szkolny Saperów Kolejowych (1926-1929)
• Batalion Maszynowy w Warszawie i w Nowym Dworze Mazowieckim (1921-1925) → Batalion Elektrotechniczny
• Batalion Elektrotechniczny w Nowym Dworze Mazowieckim (1925-1939)
• 3 Pułk Wojsk Kolejowych w Poznaniu (1921-1924)
• Batalion Zapasowy 3 Pułku Wojsk Kolejowych
• 1 Batalion Mostów Kolejowych w Krakowie (1929-1939)
• 2 Batalion Mostów Kolejowych w Legionowie (1929-1939)
• 10 Batalion Wojsk Kolejowych (1920-1921)
• Batalion Wyszkolenia Wojsk Kolejowych (1918–1919)
• Batalion Silnikowy w Modlinie (1930–1939)
• Kadra Batalionu Zapasowego 1 Pułku Saperów w Modlinie (1921-1925)
• Kadra Batalionu Zapasowego 2 Pułku Saperów w Puławach (1921-1925)
• Kadra Batalionu Zapasowego 3 Pułku Saperów w Wilnie (1921-1925)
• Kadra Batalionu Zapasowego 4 Pułku Saperów w Sandomierzu (1921-1925)
• Kadra Batalionu Zapasowego 5 Pułku Saperów w Krakowie (1921-1925)
• Kadra Batalionu Zapasowego 6 Pułku Saperów w Przemyślu (1921-1925)
• Kadra Batalionu Zapasowego 7 Pułku Saperów w Poznaniu (1921-1925)
• Kadra Batalionu Zapasowego 8 Pułku Saperów w Toruniu (1921-1925)
• Kadra Batalionu Zapasowego 9 Pułku Saperów w Brześciu (1921-1925)
• Kadra Batalionu Zapasowego 10 Pułku Saperów w Przemyślu (1921-1925)

Bataliony saperów sformowane w 1929

• 1 Batalion Saperów Legionów w Modlinie (1929-1939)
• 2 Batalion Saperów w Puławach (1929-1939) → 2 psap (1939)
• 3 Batalion Saperów Wileńskich w Wilnie (1929-1939)
• 4 Batalion Saperów w Przemyślu (1929-1939) → 2 psap (1939)
• 5 Batalion Saperów w Krakowie (1929-1939)
• 6 Batalion Saperów w Brześciu (1929-1939)
• 7 Batalion Saperów w Poznaniu (1929-1939)
• 8 Batalion Saperów w Toruniu (1929-1939)

Bataliony saperów zmobilizowane w 1939
Bataliony saperów noszące numery od 1 do 30 były organicznymi pododdziałami saperów czynnych dywizji piechoty. Numer batalionu odpowiadał numerowi dywizji.

Bataliony saperów improwizowane we wrześniu 1939

• 101 Batalion Saperów
• 102 Batalion Saperów

Kompanie saperów

W latach 1919–1921 na terenie okręgów generalnych funkcjonowały:

• Kompania Zapasowa Saperów Nr 1 w Warszawie
• Kompania Zapasowa Saperów Nr 2 w Krasnymstawie (1919-1920) → Batalion Zapasowy Saperów Nr II
• Kompania Zapasowa Saperów Nr 3 w Grodnie
• Kompania Zapasowa Saperów Nr 4 w Sandomierzu → Batalion Zapasowy Saperów Nr IV
• Kompania Zapasowa Saperów Nr 5 w Krakowie → Batalion Zapasowy Saperów Nr V
• Kompania Zapasowa Saperów Nr 6 w Przemyślu → Kadra Batalionu Zapasowego 6 Pułku Saperów
• Kompania Zapasowa Saperów Nr 7 w Poznaniu → Kadra Batalionu Zapasowego 7 Pułku Saperów

W pierwszej dekadzie 1935 na bazie zalążków wydzielonych przez 3, 5, 6 i 8 Batalion Saperów sformowane zostały cztery samodzielne kompanie saperów dla czynnych dywizji piechoty:

• 16 Kompania Saperów (1935-1937) → Ośrodek Sapersko-Pionierski 16 DP
• 20 Kompania Saperów (1935-1937) → Ośrodek Sapersko-Pionierski 20 DP
• 23 Kompania Saperów (1935-1937) → Ośrodek Sapersko-Pionierski 23 DP
• 29 Kompania Saperów (1935-1937) → Ośrodek Sapersko-Pionierski 29 DP

Ośrodki sapersko-pionierskie

W maju 1937 podjęto decyzję o sformowaniu dwunastu ośrodków sapersko-pionierskich jako zalążków batalionów saperów czynnych dywizji piechoty:

• Ośrodek Sapersko-Pionierski 7 DP (1937-1939) → 7 Batalion Saperów
• Ośrodek Sapersko-Pionierski 10 DP (1937-1939) → 10 Batalion Saperów
• Ośrodek Sapersko-Pionierski 11 DP (1937-1939) → 11 Batalion Saperów
• Ośrodek Sapersko-Pionierski 12 DP (1937-1939) → 12 Batalion Saperów
• Ośrodek Sapersko-Pionierski 13 DP (1937-1939) → 13 Batalion Saperów
• Ośrodek Sapersko-Pionierski 16 DP (1937-1939) → 16 Batalion Saperów
• Ośrodek Sapersko-Pionierski 18 DP (1937-1939) → 18 Batalion Saperów
• Ośrodek Sapersko-Pionierski 20 DP (1937-1939) → 20 Batalion Saperów
• Ośrodek Sapersko-Pionierski 23 DP (1937-1939) → 23 Batalion Saperów
• Ośrodek Sapersko-Pionierski 25 DP (1937-1939) → 25 Batalion Saperów
• Ośrodek Sapersko-Pionierski 27 DP (1937-1939) → 27 Batalion Saperów
• Ośrodek Sapersko-Pionierski 29 DP (1937-1939) → 29 Batalion Saperów

Ośrodki zapasowe saperów

We wrześniu 1939 jednostki saperskie formowały w ramach mobilizacji alarmowej ośrodki zapasowe:

• Ośrodek Zapasowy Saperów Specjalnych nr 1
• Ośrodek Zapasowy Saperów nr 2
• Ośrodek Zapasowy Saperów Nr 3
• Ośrodek Zapasowy Saperów Mostów Kolejowych nr 2

Saperzy Korpusu Ochrony Pogranicza

Ośrodki Wyszkolenia Pionierów 1928-1931

• Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 1 Brygady Ochrony Pogranicza w Hoszczy → kompania pionierów Brygady KOP „Wołyń”
• Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 2 Brygady Ochrony Pogranicza w Klecku → kompania pionierów Brygady KOP „Nowogródek”
• Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 3 Brygady Ochrony Pogranicza w Budsławiu → kompania pionierów Brygady KOP „Grodno”
• Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 4 Brygady Ochrony Pogranicza w Mostach Wielkich → kompania pionierów Brygady KOP „Podole”
• Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 5 Brygady Ochrony Pogranicza w Dawidgródku → kompania pionierów Brygady KOP „Polesie”
• Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 6 Brygady Ochrony Pogranicza w Wilnie → kompania pionierów Brygady KOP „Wilno”

Kompanie pionierów 1931-1934

• kompania pionierów „Wołyń” → ksap KOP „Hoszcza”
• kompania pionierów „Nowogródek” → ksap KOP „Nowogródek”
• kompania pionierów „Grodno” → ksap KOP „Grodno”
• kompania pionierów „Podole” → ksap KOP „Podole”
• kompania pionierów „Polesie” → ksap KOP „Polesie”
• kompania pionierów „Wilno” → ksap KOP „Wilno”

Kompanie saperów KOP 1934–1939

• Kompania Saperów KOP „Hoszcza”
• Kompania Saperów KOP „Nowogródek” (1934-1937) → Kompania Saperów KOP „Stołpce”
• Kompania Saperów KOP „Grodno” → 43 bsap (1939)
• Kompania Saperów KOP „Podole” (1934-1937) → Kompania Saperów KOP „Czortków”
• Kompania Saperów KOP „Polesie” (1934-1937) → Kompania Saperów KOP „Stolin”
• Kompania Saperów KOP „Wilno” (1934-1937) → Kompania Saperów KOP „Wilejka” (1937-1939)

Organa i zakłady służby inżynieryjno-saperskiej

Jednostki PSZ na Zachodzie

Patka na mundur

• Grupa Saperów 2 Korpusu Polskiego
• 1 Pułk Saperów Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR
• Centrum Wyszkolenia Saperów we Francji
• Centrum Wyszkolenia Saperów w Wielkiej Brytanii
• Ośrodek Zapasowy Saperów
• Ośrodek Wyszkolenia Oficerów Saperów w Thouars (Francja)
• Ośrodek Wyszkolenia Saperów w Crawford (Szkocja)
• Szefostwo Saperów w Sztabie Naczelnego Wodza
• Dowództwo Saperów I Korpusu
• dowództwa saperów brygad strzeleckich, kadrowych brygad strzeleckich
• Grupa Fortyfikacyjna

Bataliony:

• Batalion Saperów (1942–1947) → Oddziały Saperów Dywizyjnych 1 Dywizji Pancernej
• Batalion Saperów Lekkiej Dywizji Zmechanizowanej → 10 Kompania Saperów 10 BKPanc
• 1 Modliński Batalion Saperów (1939–1940)
• Batalion Saperów (30 VI – 13 VIII 1940) → Batalion Saperów Korpusu (14 VIII – IX 1940) → 1 Batalion Saperów
• 1 Batalion Saperów (1940–1942) → Oddziały Saperów Dywizyjnych 1 Dywizji Pancernej (1942-1945) → 1 Batalion Saperów
• 1 Batalion Saperów (1945-1947)
• 2 Kaniowski Batalion Saperów (1939–1940)
• 2 Batalion Saperów (1945-1947)
• 3 Batalion Saperów (1940) → 3 Kompania Saperów 3 DP
• 3 Karpacki Batalion Saperów (1942–1947)
• 4 Batalion Saperów (1940) → 4 Kompania Saperów 4 DP
• 4 Batalion Saperów (1945-1947)
• 5 Kresowy Batalion Saperów (1941-1947)
• 6 Batalion Saperów
• 7 Batalion Saperów (1941-1943) → 7 Kompania Saperów (1943-1944)
• 8 Batalion Saperów
• 9 Batalion Saperów
• 10 Batalion Saperów (1942)
• 10 Batalion Saperów (1942–1947)
• 11 Batalion Saperów (kadrowy) I Korpusu Polskiego (1945-1947)
• 20 Batalion Saperów (1945-1947)
• 11 Batalion Saperów Kolejowych (1941 – 1947)

Kompanie w latach 1940–1941:

• 1 Kompania Saperów 1 BS → 1 Kompania Saperów 1 DG (k)
• 2 Kompania Saperów 2 BS (1940) → 10 Kompania Saperów
• 3 Kompania Kadrowa Saperów 3 BKS (1940–1941)
• 4 Kompania Kadrowa Saperów 4 BKS (1940–1941) → Powietrzna Kompania Saperów 1 SBS
• 5 Kompania Kadrowa Saperów 5 BKS (1940–1941)
• Kompania Saperów SBSK SBSK (1940)
• 7 Kompania Kadrowa Saperów 7 BKS (1940–1941)
• 8 Kompania Kadrowa Saperów 8 BKS (1941)
• 10 Kompania Saperów (1940-1947)
• 11 Kompania Saperów (1941-1947)
• 11 Kompania Parkowa Saperów

Kompanie w latach 1942–1947:

• 1 Kompania Parkowa Saperów 1 DPanc
• 4 Kompania Parkowa Saperów 4 DP (1945-1947)
• 7 Kompania Saperów 7 DZapas (1943-1944) → 17 Kompania Saperów
• 7 Kompania Saperów 4 DP (1945-1947)
• 8 Kompania Saperów 4 DP (1945-1947)
• 9 Kompania Saperów 4 DP (1945-1947)
• 10 Kompania Saperów 10 BKPanc → 1 DPanc
• 11 Kompania Saperów 1 DPanc
• 11 Kompania Parkowa Saperów
• 10 Kompania Mostowa Grupy Saperów 2 KP
• 14 Kompania Saperów 14 BPanc (1944–1947)
• 17 Kompania Saperów 7 DP (1944–1947)
• 301 Etapowa Kompania Saperów Grupy Saperów 2 KP
• Powietrzna Kompania Saperów 1 SBS

Plutony:

• 9 Pluton Saperów 2 BCz
• 10 Pluton Rozbrajania Bomb Grupy Saperów 2 KP
• 11 Pluton Rozbrajania Bomb
• 306 Pluton Parkowy Saperów Grupy Saperów 2 KP
• Pluton Mostowy 4 DP (1945-1947)
• Pluton Mostowy 1 DPanc

Jednostki inżynieryjne ludowego Wojska Polskiego

Proporczyk wz. 43

Brygady saperów

• 1 Warszawska Brygada Saperów im. gen. Jerzego Bordziłowskiego – później otrzymała nazwę wyróżniającą Warszawska
• 2 Warszawska Brygada Saperów – później otrzymała nazwę wyróżniającą Warszawska
• 4 Łużycka Brygada Saperów – później otrzymała nazwę wyróżniającą Łużycka
• 5 Mazurska Brygada Saperów im. gen. Ignacego Prądzyńskiego – później otrzymała nazwę wyróżniającą Mazurska
• 2 Ciężka Brygada Saperów – sformowana w 1951 na bazie 2 psap; stacjonowała w Kazuniu;
• 6 Ciężka Brygada Saperów – sformowana w 1951; stacjonowała w Dęblinie

Pozostałe brygady

• 3 Brygada Pontonowo-Mostowa
• 7 Brygada Inżynieryjno-Budowlana

Pułki saperów

• 2 Zapasowy Pułk Saperów – powstał w 1944, rozformowany w 1945, stacjonował w Jarosławiu.
• 1 Pułk Saperów – powstał w 1947 w wyniku przeformowania 1 BSap; stacjonował w Brzegu.
• 2 Pułk Saperów – powstał w 1947 w wyniku przeformowania 2 BSap; stacjonował w Kazuniu
• 4 Pułk Saperów – powstał w 1947 w wyniku przeformowania 4 BSap; stacjonował w Gorzowie Wielkopolskim.
• 5 Pułk Saperów – powstał w 1947 w wyniku przeformowania 5 BSap; stacjonował w Szczecinie.

Pułki pontonowe

• Pułk Pontonowy – powstał w 1945 w wyniku przeformowania 1 B Pont-Most; stacjonował we Włocławku; w 1949 przemianowany na 3 ppont;
• 1 Pułk Pontonowy – powstał w 1949 w wyniku przeformowania 1 psap; stacjonował w Brzegu;
• 3 Pułk Pontonowy – powstał z przemianowania 1 ppont; stacjonował we Włocławku;
• 6 Warszawski Pułk Pontonowy – sformowany w 1967: stacjonował w Głogowie
• 7 Pułk Pontonowy – sformowany w 1951; stacjonował w Płocku

Korpusówka do 1960 roku

• 8 Pułk Pontonowy – sformowany w 1966: stacjonował w Głogowie.

Bataliony saperów

• 1 Batalion Saperów – w składzie 1 Warszawskiej DP
• 2 Batalion Saperów – w składzie 2 Warszawskiej DP
• 3 Batalion Saperów
• 4 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 3 Pomorskiej DP
• 5 Batalion Saperów – w składzie 4 Pomorskiej DP
• 7 Warszawski Batalion Saperów
• 8 Kołobrzeski Batalion Saperów – w składzie 1 BSap; przemianowany na 52 batalion saperów MW; w 1955 przemianowany na 29 batalion saperów MW; w 1967 przywrócono batalionowi jego historyczną nazwę 8 Kołobrzeski batalion saperów;

Proporczyk wz. 45

• 9 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 1 BSap
• 10 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 1 BSap
• 11 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 1 BSap
• 13 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 6 Pomorskiej DP
• 14 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 5 Saskiej DP
• 15 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 1 Drezdeńskiej KPanc
• 16 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 11 Dywizji Piechoty
• 17 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 12 DP; stacjonował w Szczecinie
• 18 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 7 Łużyckiej DP
• 19 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 8 Drezdeńskiej DP
• 20 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 9 Drezdeńskiej DP
• 21 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 10 Sudeckiej DP
• 24 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 2 BSap
• 25 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 4 BSap
• 26 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 2 BSap; od 1951 batalion 1 KP(?)
• 27 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 2 BSap
• 28 Batalion Saperów – w składzie 4 BSap
• 29 Batalion Saperów – w składzie 2 BSap
• 30 Batalion Saperów – w składzie 4 BSap
• 32 Batalion Saperów – w składzie 4 BSap
• 34 Batalion Saperów – w składzie 5 BSap
• 36 Batalion Saperów – w składzie 5 BSap
• 38 Batalion Saperów – w składzie 5 BSap
• 39 Batalion Saperów – w składzie 5 BSap
• 41 Batalion Saperów – w składzie 14 DZ; stacjonował w Szczecinku
• 42 Samodzielny Batalion Saperów – w składzie 7 BInż-Bud
• 43 Batalion Saperów Marynarki Wojennej
• 46 Batalion Saperów – w składzie 15 DP; stacjonował w Olsztynie
• 47 Batalion Saperów – w składzie 16 DZ; stacjonował w Tczewie
• 51 Batalion Saperów – w składzie 18 DP; stacjonował w Ełku
• 52 batalion saperów MW – powstał z przemianowania 8 batalionu saperów; w 1955 przemianowany na 29 batalion saperów MW
• 55 Batalion Saperów – w składzie 2 KA; stacjonował w Głogowie
• 59 Batalion Saperów – w składzie 30 DP; stacjonował w Radyminie; rozwiązany w listopadzie 1952^[2]
• 57 Batalion Saperów – w składzie 1 KZ; stacjonował w Gniewie
• 61 Batalion Saperów – w składzie 8 KA; stacjonował w Olsztynie
• 62 Batalion Saperów – w składzie 24 DP; stacjonował w Ostrowi Mazowieckiej (Komorowo); rozwiązany w listopadzie 1952^[2]
• 64 Batalion Saperów – w składzie 11 KA; stacjonował w Pińczowie, przenoszony kolejno do Kielc, Gliwic i Szczakowej^[2]
• 65 Batalion Saperów – w składzie 27 DP; stacjonował w Zgorzelcu
• 66 Batalion Saperów – w składzie 19 DZ; stacjonował w Kostrzynie
• 68 Batalion Saperów – w składzie 9 KA; stacjonował w Krasnymstawie, przeniesiony do Chełmna^[2]
• 70 Batalion Saperów – w składzie 12 KA; stacjonował w Niepołomicach, przeniesiony do Sanoka^[2]
• 72 Batalion Saperów – w składzie 25 DP; stacjonował w Siedlcach; rozwiązany w listopadzie 1952^[2]
• 73 Batalion Saperów – w składzie 20 DZ; stacjonował w Budowie; przeniesiony kolejno do Gryfic i Stargardu Szczecińskiego^[2]
• 75 Batalion Saperów – w składzie 22 DP; stacjonował w Giżycku
• 77 Batalion Saperów – w składzie 29 DP; stacjonował w Rybniku
• 80 Batalion Saperów – w składzie 21 DP; stacjonował w Bartoszycach
• 12 Szwadron Saperów – w składzie 1 Brygady Kawalerii

Plakietka

Bataliony pontonowo-mostowe

• 6 Batalion Pontonowo-Mostowy – w składzie 3 BPont-Most
• 31 Batalion Pontonowo-Mostowy – w składzie 3 BPont-Most
• 33 Batalion Pontonowo-Mostowy – w składzie 3 BPont-Most
• 35 Batalion Pontonowo-Mostowy – w składzie 3 BPont-Most

Bataliony inżynieryjno-budowlane

• 43 Samodzielny Batalion Inżynieryjno-Budowlany – w składzie 7 BInż-Bud
• 44 Samodzielny Batalion Inżynieryjno-Budowlany – w składzie 7 BInż-Bud
• 45 Samodzielny Batalion Inżynieryjno-Budowlany – w składzie 7 BInż-Bud

Jednostki inżynieryjne Sił Zbrojnych RP

Brygady saperów

• 1 Brzeska Brygada Saperów w Brzegu → przeformowana w 1 Brzeski Pułk Saperów
• 2 Mazowiecka Brygada Saperów w Kazuniu Nowym (rozformowana 31 grudnia 2011)
• 4 Nadwarciańska Brygada Saperów
• 5 Brygada Saperów → przeformowana w 5 Pułk Inżynieryjny

Pułki

• 1 Brzeski Pułk Saperów im. Tadeusza Kościuszki ← sformowany na bazie 1 Brzeskiej Brygady Saperów
• 1 Dębliński Pułk Drogowo-Mostowy im. Romualda Traugutta w Dęblinie (rozformowany 31 grudnia 2007);
• 2 Mazowiecki Pułk Saperów w Kazuniu Nowym
• 2 Inowrocławski Pułk Komunikacyjny im. gen. Jakuba Jasińskiego w Inowrocławiu;
• 3 Włocławski Pułk Pontonowy – Włocławek
• 3 Włocławski Pułk Drogowo-Mostowy im. gen. Karola Sierakowskiego w Chełmnie (rozformowany 31 grudnia 2011);
• 3 Pułk Saperów im. gen. Jakuba Jasińskiego 1995–2001 – Dębica
• 5 Pułk Inżynieryjny im. gen. Ignacego Prądzyńskiego w Szczecinie-Podjuchach ← sformowany na bazie 5 Brygady Saperów
• 6 Głogowski Pułk Drogowo - Mostowy w Głogowie

Bataliony saperów

• 1 Pułtuski Batalion Saperów – Pułtusk
• 2 Stargardzki Batalion Saperów w Stargardzie Szczecińskim;
• 5 Kresowy Batalion Saperów w Krośnie Odrzańskim;
• 8 Batalion Saperów Marynarki Wojennej w Dziwnowie;
• 11 Batalion Saperów 1992 – 2011
• 14 Batalion Saperów
• 15 Mazurski Batalion Saperów – Orzysz
• 16 Tczewski Batalion Saperów – Tczew
• 16 Batalion Saperów w Nisku (w składzie 21 Brygady Strzelców Podhalańskich);
• 17 Batalion Saperów Wielkopolskich im. gen. dyw. Tadeusza Kutrzeby
• 19 Batalion Saperów Ziemi Lęborskiej
• 43 Batalion Saperów Marynarki Wojennej Rozewie.

bataliony ratownictwa inżynieryjnego

• 1 Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego w Krośnie Odrzańskim (rozformowany w 2007).
• 2 Brzeski Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego im. gen. bryg. Mieczysława Dąbkowskiego w Brzegu
• 3 Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego im. płk. Rudolfa Matuszka w Nisku (przeformowany w 3 Batalion Inżynieryjny).
• 4 Głogowski Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego w Głogowie (przeformowany w 4 Głogowski Batalion Inżynieryjny).
• 5 Dębliński Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego im. płk. Władysława Frączka w Dęblinie (rozformowany 31 grudnia 2007);
• 6 Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego w Grudziądzu.

bataliony inżynieryjne

• 3 Batalion Inżynieryjny w Nisku
• 4 Głogowski Batalion Inżynieryjny w Głogowie

bataliony drogowo-mostowe

• 1 Dębliński batalion drogowo-mostowy im. Romualda Traugutta w Dęblinie
• 3 Włocławski batalion drogowo-mostowy (w składzie 2. Mazowieckiego pułku saperów)

Ośrodki Przechowywania Sprzętu

• 6 Ośrodek Przechowywania Sprzętu w Głogowie (rozformowany w 2011).
• 12 Ośrodek Przechowywania Sprzętu (1991-1994) w Szczecinie (rozformowany)
• 12 Ośrodek Przechowywania Sprzętu w Nisku (rozformowany).

Zobacz też

• Saper
• Wojska inżynieryjne
• operacja rozminowania Polski po 1944

Przypisy

Bibliografia

• Zdzisław Barszczewski: Przywrócone życiu. Rozminowanie ziem Polski. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 1998. ISBN 83-11-08751-2.
• Bronisław Gembarzewski, Szymon Askenazy: Wojsko Polskie : Księstwo Warszawskie 1807-1814. Poznań: Wydaw. Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-47-5.
• Bronisław Gembarzewski Wojsko Polskie – Królestwo Polskie 1815–1830; reprint: Kurpisz Poznań 2003
• Juliusz Malczewski, Roman Polkowski: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 4, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek inżynieryjno-saperskich, drogowych i chemicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.
• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
• Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy : przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydaw. TRIO : Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
• Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek : materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. : praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
• Zdzisław Sawicki: Mundur i odznaki Wojska Polskiego : czas przemian. Warszawa: "Bellona”, 1997.