Jeff Daniels

Jeff Daniels
Ilustracja
Jeff Daniels (2018)
Imię i nazwisko

Jeffrey Warren Daniels

Data i miejsce urodzenia

19 lutego 1955
Athens, w stanie Georgia

Zawód

aktor, reżyser, scenarzysta, producent filmowy, muzyk, dramatopisarz

Współmałżonek

Kathleen Rosemary Treado (od 1979)

Lata aktywności

od 1977

Strona internetowa

Jeff Daniels, właśc. Jeffrey Warren Daniels (ur. 19 lutego 1955 w Athens) – amerykański aktor, reżyser i scenarzysta filmowy, muzyk i dramatopisarz.

Stał się znany z ról głupków lub nieszczęsnych miłych facetów w filmach takich jak Dzika namiętność (Something Wild, 1986), Czułe słówka (Terms of Endearment, 1983) i Głupi i głupszy (Dumb & Dumber, 1994)[1]. W filmie Woody’ego Allena Purpurowa róża z Kairu (The Purple Rose of Cairo, 1985) grał podwójną rolę i zebrał entuzjastyczne recenzje[2]. Założył teatr w swoim rodzinnym mieście w Chelsea w Michigan i nazwał go na cześć tego filmu – Purple Rose Theatre. Napisał jedenaście sztuk teatralnych.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Athens, w stanie Georgia w rodzinie metodystów jako syn Marjorie J. (z domu Ferguson) i Roberta Lee „Boba” Danielsa (1929–2012)[3]. Dorastał w Chelsea w Michigan, gdzie jego ojciec był właścicielem miejscowego składu materiałów drzewnych The Chelsea Lumber Company[4]. Jego rodzina miała pochodzenie angielskie, szkockie, irlandzkie i niemieckie[5]. Uczęszczał do Central Michigan University[6] i jednocześnie latem 1976 brał udział w rocznym programie teatralnym. Studiował na Eastern Michigan University[7]. Następnie przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie w 1979 związał się z grupą teatralną The Shortchanged Review w inauguracyjnym sezonie Second Stage Theatre.

Kariera sceniczna

Swoją karierę teatralną rozpoczął na off-Broadwayu występując w sztukach takich jak Farma (The Farm, 1976) jako Arthur, Moje życie (My Life, 1977) w roli młodego Eddiego z Williamem Hurtem, Lulu Franka Wedekinda (1978) jako Schwarz i Pan Hunidei oraz Two from the Late Show (1978) jako siostrzeniec (Brontozaur). W 1977 na Broadwayu podczas realizacji Gemini z Dannym Aiello pełnił funkcję asystenta menadżera sceny, a wkrótce zastąpił aktorów sztuki i w latach 1977–1981 występował jako Randy Hastings, Herschel Weinberger i Francis Geminiani[8]. Za rolę Jeda Jenkinsa w broadwayowskiej komedii Piątego lipca (Fifth of July, 1980–1982) z Christopherem Reeve’em zdobył nominację do nagrody Drama Desk w kategorii „Wybitny aktor drugoplanowy w sztuce teatralnej”. W off-broadwayowskim przedstawieniu Antona Czechowa Trzy siostry (1982) z Dianne Wiest wystąpił jako Andrzej Sergiejewicz Prozorow – brat tytułowych trzech sióstr. W 1983 został uhonorowany nagrodą Obie i był ponownie nominowany do nagrody Drama Desk w kategorii „Wybitny aktor w sztuce teatralnej” za rolę Joe Bonhama w monodramie off-broadwayowskim Daltona Trumbo Johnny poszedł na wojnę (Johnny Got His Gun)[9]. Za występ w sztuce Lanforda Wilsona Lemon Sky (1986) z Cynthią Nixon był nominowany do nagrody Drama Desk. Grał potem w broadwaypwskich produkcjach: Piątego lipca (Fifth of July, 1980–1982), Złoty wiek (The Golden Age, 1984) i Sekwojowa kurtyna (Redwood Curtain, 1993).

W 1991 założył regionalny teatr Purple Rose Theater Company w Chelsea[10] i napisał jedenaście sztuk.

Był trzykrotnie nominowany do Tony Award na Broadwayu: w 2009 jako Alan w sztuce Yasminy Rezy Bóg mordu z Hope Davis, Jamesem Gandolfinim i Marcią Gay Harden, w 2016 za rolę Raya w duodramie Blackbird w reż. Joe Mantello z Michelle Williams[11] oraz w 2019 za postać Atticusa Fincha, głównego bohatera powieści Zabić drozda (1960) autorstwa amerykańskiej pisarki Harper Lee[12].

Kariera ekranowa

Po raz pierwszy pojawił się na szklanym ekranie w biograficznym dramacie wojennym CBS Pogłoska o wojnie (A Rumor of War, 1980) u boku Keitha Carradine’a, Briana Dennehy’ego i Stacy’ego Keacha. Rok potem zadebiutował na kinowym ekranie w dramacie Miloša Formana Ragtime (Ragtime, 1981) z udziałem Jamesa Cagneya i Brada Dourifa. Po zagraniu egoistycznego męża w melodramacie Jamesa L. Brooksa Czułe słówka (Terms of Endearment, 1983) z Debrą Winger, Shirley MacLaine i Jackiem Nicholsonem, stworzył znakomitą podwójną rolę prostodusznego archeologa Toma Baxtera, który schodzi z ekranu na widownię i zakłamanego filmowego amanta Gila Shepherda w komedii romantycznej Woody’ego Allena Purpurowa róża z Kairu (The Purple Rose of Cairo, 1985), za którą zdobył nominację do nagrody Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu. Postać nieśmiałego urzędnika młodego „yuppie”, symbolu uporządkowanej i pracowitej Ameryki, którego życie do góry nogami przewraca rozrywkowa Lulu (Melanie Griffith) w czarnej komedii Jonathana Demme’a Dzika namiętność (Something Wild, 1986) przyniosła mu drugą nominację do nagrody Złotego Globu[13].

Za kreację doktora Rossa Jenningsa w komedii fantastycznonaukowej Arachnofobia (1990) odebrał nagrodę Saturna jako najlepszy aktor[13]. Jego występ jako Harry Dunne w duecie z Jimem Carreyem w komedii Głupi i głupszy (Dumb & Dumber, 1994) był nominowany do nagrody MTV Movie i Teen Choice Awards dla najlepszego duetu ekranowego. Jako Bill Johnson w komediodramacie Gary’ego Rossa Miasteczko Pleasantville (Pleasantville, 1998) zdobył nominację do Nagrody Satelity w kategorii „Najlepszy aktor drugoplanowy w filmie komediowym lub musicalu”. Kolejną nominację do Złotego Globu dostał za rolę intelektualnego snoba, który uważa siebie za wielkiego pisarza w komediodramacie Walka żywiołów (The Squid and the Whale, 2005)[13]. Rola Lewisa w dramacie kryminalnym Świadek bez pamięci (The Lookout, 2007) przyniosła mu nominację do Nagrody Satelity w kategorii „Najlepszy aktor dramatyczny w dramacie”. Był ponownie nominowany do Złotego Globu dla najlepszego aktora w serialu dramatycznym i dwukrotnie do Nagrody Satelity w kategorii „Najlepszy aktor dramatyczny w dramacie” jako Will McAvoy w serialu HBO Newsroom (2012–2014)[13]. Jako John O’Neill w miniserialu platformy internetowej Hulu The Looming Tower (2018) zdobył nominację do Nagrody Satelity w kategorii „Najlepszy aktor w miniserialu i serialu limitowanym lub w filmie telewizyjnym”. Był nominowany do Złotego Globu w kategorii „Najlepszy aktor w serialu limitowanym, serialu antologicznym lub filmie telewizyjnym” za rolę Jamesa Comeya w telewizyjnym dramacie politycznym Showtime The Comey Rule (2020)[13].

Działalność muzyczna

Zrealizował cztery albumy ze swoich koncertów: Jeff Daniels Live and Unplugged (2004), Live At The Purple Rose (2009), Grandfather’s Hat (2012) i Days Like These (2014)[14].

Życie prywatne

13 lipca 1979 ożenił się ze swoją koleżanką ze szkoły średniej Kathleen Rosemary Treado[15]. Mają troje dzieci: dwóch synów – Benjamina (ur. 1984) i Lucasa (ur. 1987) oraz córkę Nellie (ur. 1990).

Filmografia

Filmy kinowe

Seriale TV

  • 2017: Godless jako Frank Griffin
  • 2012: The Newsroom
  • 1993: Frasier jako Doug
  • 1988: Tanner '88 jako Park Ranger
  • 1987: Trying Times jako Jim
  • 1980: Oderwać (Breaking Away)
  • 1980: Hawaje Pięć-O (Hawaii Five-O) jako Neal Forrester

Przypisy

  1. ↑ Jeff Daniels (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-07-17].
  2. ↑ Sandra Brennan: Jeff Daniels Biography (ang.). AllMovie. [dostęp 2021-05-01].
  3. ↑ Robert Lee Daniels (1929-2012) (ang.). Find A Grave Memorial. [dostęp 2021-05-01].
  4. ↑ Alan Miller: Jeff Daniels on living in Michigan: 'I'm very happy there' (ang.). Lansing State Journal, 6 sierpnia 2014. [dostęp 2017-07-17].
  5. ↑ Jeff Daniels What Nationality Ancestry Race (ang.). Ethnicity of Celebs. [dostęp 2021-05-01].
  6. ↑ Jeff Daniels Pictures (ang.). FanPix.Net. [dostęp 2021-05-01].
  7. ↑ Jeff Daniels Biography (ang.). TV.com. [dostęp 2017-07-17].
  8. ↑ Jeff Daniels (ang.). Internet Broadway Database. [dostęp 2021-05-01].
  9. ↑ Jeff Daniels (ang.). Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2021-05-01].
  10. ↑ History – The Purple Rose Theatre Company (ang.). purplerosetheatre.org. [dostęp 2017-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-27)].
  11. ↑ Jeff Daniels: Jeff Daniels on the Terror of Returning to ‘Blackbird’ (ang.). „The New York Times”, 3 marca 2016. [dostęp 2021-05-01].
  12. ↑ Michael Paulson: Ed Harris to Succeed Jeff Daniels in ‘To Kill a Mockingbird’ on Broadway (ang.). „The New York Times”, 13 czerwca 2019. [dostęp 2019-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-27)].
  13. ↑ a b c d e Jeff Daniels Awards (ang.). AllMovie. [dostęp 2021-05-01].
  14. ↑ Jeff Daniels w bazie Discogs.com (ang.)
  15. ↑ Jeff Daniels Biography (1955-) (ang.). Film Reference. [dostęp 2021-05-01].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Jeff Daniels May 2018 (cropped).jpg
Autor: Montclair Film, Licencja: CC BY 2.0
photo by “Neil Grabowsky / Montclair Film”