Jeleniów (województwo dolnośląskie)

Jeleniów
wieś
Ilustracja
Kościół Trójcy Świętej w Jeleniowie
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

kłodzki

Gmina

Lewin Kłodzki

Wysokość

390-430 m n.p.m.

Liczba ludności (III 2011)

531[1]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

57-343

Tablice rejestracyjne

DKL

SIMC

0853300

Położenie na mapie gminy Lewin Kłodzki
Mapa konturowa gminy Lewin Kłodzki, po lewej znajduje się punkt z opisem „Jeleniów”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Jeleniów”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Jeleniów”
Ziemia50°25′24″N 16°15′26″E/50,423333 16,257222

Jeleniów (do 1945 niem. Gellenau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Lewin Kłodzki.

Położenie

Jeleniów to duża wieś łańcuchowa o długości około 2,5 km, położona w dolinie potoku Klikawa (Bystra), pomiędzy Lewinem Kłodzkim na wschodzie, a Zakrzem na zachodzie, na granicy Wzgórz Lewińskich i Obniżenia Kudowy, na wysokości około 390-430 m n.p.m.[2]

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Historia

Jeleniów w 1350 roku znany było jako Geylnow, jako folwark od 1477 roku należał do państwa homolskiego[3]. Po upadku tego państwa w 1595 roku wieś została sprzedana Dusznikom. Dwa lata później kupił go wolny sołtys Kaspar Alten z okolic Trutnowa[3]. Jeleniów pozostawał w posiadaniu rodziny Altenów do XVIII wieku, następnie należał kolejno do kilku rodów szlacheckich, między innymi von Haugwitzów[3]. Ostatnimi właścicielami miejscowości byli hrabiowie von Mutius[3].
W 1840 roku w Jeleniowie były: trzy folwarki, dwa młyny wodne, trzy tartaki, gorzelnia, browar i ponad sto chałupniczych warsztatów tkackich[3]. Na początku XIX wieku F.B. von Mutius założył tutaj dużą tkalnię, która pod koniec stulecia zatrudniała około 1000 osób[3].
Od drugiej połowy XVIII wieku było znane w Jeleniowie źródło wody mineralnej zwane Źródłem Feliksa[3]. Woda wydobywana z odwiertu o głębokości 96 metrów jest butelkowana w miejscowej rozlewni pod nazwą „Staropolanka Zdrój”[3].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[4]:

  • kościół filialny pw. Trójcy Świętej, barokowy z 1669 roku, zrujnowany w 1945 roku, odbudowany w latach 1948–1952 i remontowany w 1978 roku[2]. Jest to niewielka, salowa budowla z wydzielonym, półkoliście zakończonym prezbiterium[2]. Wnętrze jest sklepione kolebką z lunetami[2]. Na dachu znajduje się sygnaturka, a wewnątrz barokowe wyposażenie, między innymi ołtarz z około 1700 roku[2].
  • zespół pałacowy:
    • pałac, wybudowany na początku XVII wieku, przebudowany w 1750 roku i w drugiej połowie XIX wieku,
    • park, powstały po 1850 roku

Osoby związane z Jeleniowem

  • W Jeleniowie urodził się Gerhard von Mutius: niemiecki filozof, dyplomata, właściciel Jeleniowa, literat, autor opowiadań zawierających motywy kłodzkie[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. a b c d e f Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „KRAJ”, 1992, s. 108-111. ISBN 83-7005-301-7.
  3. a b c d e f g h Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 337, 338. ISBN 978-83-89188-95-3.
  4. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 75. [dostęp 2012-08-29].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
2018 Kościół św. Trójcy w Jeleniowie 2.jpg
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY 3.0
Kościół św. Trójcy w Jeleniowie
Powiat kłodzki location map.jpg
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of powiat kłodzki, Poland.
2018 Pałac w Jeleniowie 1.jpg
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY 3.0
Zespół pałacowy w Jeleniowe