Jens Bratlie

Jens Bratlie
Bratlie jako premier (1912)
Pełne imię i nazwisko	Jens Kristian Meinich Bratlie
Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1856 Nordre Land
Data i miejsce śmierci	15 września 1939 Oslo
Premier Norwegii
Okres	od 20 lutego 1912 do 31 stycznia 1913
Przynależność polityczna	Høyre
Poprzednik	Wollert Konow
Następca	Gunnar Knudsen
Odznaczenia
Order Wazów

Jens Kristian Meinich Bratlie (ur. 17 stycznia 1856 w Nordre Land, zm. 15 września 1939 w Oslo) – norweski prawnik, wojskowy oraz polityk, premier Norwegii w latach 1912–1913.

Życiorys

Edukacja

Urodził się w 1856 roku jako syn prawnika i komornika Erika Bratliego (1814–1890) i Boletty Sofii Meinich (1821–1870). Po śmierci matki został adoptowany przez rodzinę przemysłowca Jørgena Meinicha^[1]. W 1880 roku ukończył akademię wojskową w stopniu oficera^[2]. Następnie studiował na Uniwersytecie w Oslo, gdzie w 1886 roku uzyskał stopień naukowy z dziedziny prawa pozwalający mu pracować jako wysoki urzędnik państwowy^[3].

Początki w polityce

W latach 1889–1893 pełnił funkcję sekretarza w Departamencie Obrony^[2]. Awansował, zostając najpierw komisarzem generalnym ds. poboru do wojska (1898), a następnie w 1906 roku sędzią-rzecznikiem armii Norwegii, ostatecznie awansując na stopień generała dywizji w 1911 roku^[4].

Kryzys rekrutacyjny partii konserwatywnej otworzył drogę do polityki młodszym urzędnikom, w tym Bratliemu, który zaczął odgrywać coraz większą rolę wśród członków Stortingu, głównie wśród konserwatystów. W latach 90. XIX wieku Norweską Partię Konserwatywną Høyre podzielił pogląd na temat unii personalnej ze Szwecją^[2]. Podczas gdy premier Emil Stang i jego zwolennicy byli powściągliwi, przyjaciel króla Oskara II, Yngvar Nielsen, podkreślał pozytywne aspekty takiej unii^[2]. Podobnie uważał Jens Bratlie, który utrzymywał bliskie kontakty z księciem Gustawem za pośrednictwem ich wspólnego przyjaciela Thomasa Fearnleya^[2]. Fearnley i Bratlie uważali unię za ważną dla Norwegii, zwłaszcza z uwagi na kwestie obronności^[1]. Tego poglądu nie podzielał konkurent polityczny Bratliego pułkownik Georg Stang – liberalny minister obrony w latach 1900–1903^[2]. Podczas gdy Bratlie i członkowie Partii Konserwatywnej chcieli mobilnej armii polowej, która mogłaby bronić Półwyspu Skandynawskiego wraz z siłami szwedzkimi, Stang i Partia Liberalna chciały, aby siły wojskowe mogły bronić Norwegii przed możliwym szwedzkim atakiem wojskowym^[2]. Po śmierci Stanga w 1907 roku Bratlie wzmocnił swoją pozycję w Stortingu, zajmując się przede wszystkim obronnością kraju^[2]. W latach 1910–1912 pełnił funkcję prezydenta Stortingu^[5].

Jens Bratlie
Bratlie w mundurze generalskim (1914)
generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1856 Nordre Land
Data i miejsce śmierci	15 września 1939 Oslo
Przebieg służby
Lata służby	1873–1929
Siły zbrojne	Norweskie Siły Zbrojne
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa

Wybór na premiera

Bratlie przejął władzę, gdy premier Wollert Konow musiał zrezygnować ze swojej funkcji w lutym 1912 roku^[6]. Powodem rezygnacji Konowa były jego pozytywne uwagi na temat „nynorsk” – standardu językowego opartego na dialektach wiejskich – w przemówieniu do Stowarzyszenia Młodych Rolników^[7]. Sam Bratlie nie podzielał twardej „miejskiej linii” Partii Konserwatywnej a jego konserwatyzm był zakotwiczony na wsi^[2]. Na stanowisko ministra kościoła i edukacji wybrał Edvarda A. Liljedahla, polityka posługującego się nynorskiem^[8]. Bratlie połączył urząd premiera z tekami ministra obrony oraz ministra finansów^[9].

Bratlie był w stanie lepiej niż inni w Partii Konserwatywnej współpracować z innymi partiami^[2]. Mimo tego, jego wysiłki zmierzające do utworzenia szerokiej koalicji niesocjalistycznej poniosły porażkę w wyborach w 1912 roku, w których Partia Liberalna zyskała większość^[2]. Kiedy Storting zebrał się na początku 1913 roku, rząd Bratliego złożył rezygnację przyjętą 31 stycznia, a nowy rząd powstał pod kierownictwem Gunnara Knudsena^[7].

Dalsze życie

Podczas I wojny światowej Bratlie działał na rzecz zabezpieczenia importu zbóż^[2]. W latach 1916–1918 był posłem do Stortingu^[2]. Pozostał przewodniczącym Partii Konserwatywnej do 1919 roku, ale nie został nominowany do ponownego wyboru^[2]. W 1925 roku, wraz z Christianem Michelsenem i Fridjofem Nansenem brał udział w założeniu Fedrelandslaget(ang.) (Stowarzyszenia Patriotycznego)^[10].

Bratlie zmarł 15 września 1939 roku w Oslo^[2]. Został pochowany 21 września na Cmentarzu Chrystusa Zbawiciela w Oslo^[11]. Nigdy się nie ożenił i nie miał potomstwa. Tym samym jest w historii Norwegii jedynym premierem stanu wolnego^[12].

Przypisy

Bibliografia

Nagrobek Bratliego na Cmentarzu w Oslo

• Profil polityka w serwisie norweskiego leksykonu biograficznego
• Profil w serwisie geni.com
• A. Kaartvedt: The History of the Right, 1981