Jerzy Augustyński (operator filmowy)

Jerzy Augustyński

Kadr z filmu „Dwaj ludzie z szafą” (1958)
Data i miejsce urodzenia	3 grudnia 1932 Paryż, Francja
Data i miejsce śmierci	5 grudnia 1987 Sopot, Polska
Rodzaj działalności	operator filmowy, reporter telewizyjny
reporter
Przynależność	Telewizja Polska, oddział w Gdańsku
Okres urzędowania	od 1957 do 1987

Jerzy Augustyński (po lewej) i Wiktor Niemiro (realizator dźwięku) podczas pracy w Telewizji Polskiej, oddział w Gdańsku

Od lewej: Alla Augustyńska (matka Jerzego), Stefania Augustyńska (babcia, wdowa po Janie Augustyńskim), Maria Cisowska (córka Zygmunta Augustyńskiego), Sopot, lata 60. XX w.

Jerzy Augustyński (ur. 3 grudnia 1932 w Paryżu, zm. 5 grudnia 1987 w Sopocie) – polski operator filmowy, reporter telewizyjny, reżyser, scenarzysta, autor filmów dokumentalnych. Jako pracownik TV Gdańsk dokumentował wydarzenia na Wybrzeżu z roku 1968, 1976 i 1980^[1][2].

Życiorys

Był synem Jerzego Augustyńskiego – działacza polonijnego i społecznego, zamordowanego 11 listopada 1939 przez Niemców w Piaśnicy i Alli Augustyńskiej (ur. 9 lutego 1909) zaprzyjaźnionej z żoną Stanisława Przybyszewskiego Jadwigą^[3]. Był wnukiem Jana Augustyńskiego – filologa klasycznego, wiceprezesa Gdańskiej Macierzy Szkolnej, dyrektora Gimnazjum Polskiego w Gdańsku. Po śmierci ojca przeprowadził się z matką do okupowanej Warszawy, gdzie przebywał z dziadkami i stryjostwem^[4]. Po zakończeniu II wojny światowej zamieszkał z matką i babcią w Sopocie. Marian Ligęza – jego wieloletni asystent, współpracownik i przyjaciel wspomina:

Ukończył studia na Wydziale Operatorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, następnie przebywał w Paryżu na stypendium rządu francuskiego. Był przyjacielem Bim-Bomowców: Zbigniewa Cybulskiego, Bogumiła Kobieli, Jerzego Afanasjewa, Romana Polańskiego^[6]. W 1958 zagrał epizodyczną rolę „elegancika” w filmie Romana Polańskiego „Dwaj ludzie z szafą”. W jednej ze scen owej etiudy filmowej z muzyką Krzysztofa Komedy, Jerzy Augustyński z parasolem w dłoni, pląsając wychodzi z Hotelu LIMA i dłuższą chwilę przegląda się w lustrze tytułowej szafy (6,34'-7,39').

Pracował w Telewizji Gdańskiej jako operator filmowy od początku jej istnienia (1957), aż do swojej śmierci (1987), będąc jedną z najwybitniejszych postaci pomorskich mediów. W ciągu 30-letniej kariery telewizyjnej towarzyszył z kamerą najważniejszym wydarzeniom w Gdańsku, Trójmieście i na Pomorzu. Prezentował również relacje z podróży po wszystkich kontynentach, w tym 30 reportaży zrealizowanych do programu Marka Kańskiego i Jerzego Ringera „Dookoła świata”. Zasiadał w Komitecie Festiwalowym X Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych, który odbył się w 1985 w Gdańsku^[7]. Publikował własne zdjęcia na łamach „Przekroju”, trzykrotnie trafiły na okładkę czasopisma^[8].

Po śmierci matki (1 maja 1979) ożenił się z Wandą Kordas (ur. 22 lipca 1951) – koleżanką z TV Gdańsk. Umarł bezpotomnie w wieku 55 lat. Spoczął obok matki na cmentarzu komunalnym w Sopocie (sektor B1, rząd A, nr grobu 8A). 14 października 1994 zmarła Wanda Augustyńska. Została pochowana obok męża^[9].

Fragment wspomnień Mariana Ligęzy:

Powoli wstępowałem w świat jego subtelnej ironii, delikatnego dowcipu, w świat jego wysublimowanej inteligencji. Nasze wzajemne dokuczanki ograniczały się do wziętych z Gałczyńskiego określeń: „dzidziuś pospolity”, „goguś bagienny”, „Gżegżółka”, „głowopukacz”. To była linia porozumienia, przebiegająca obok szarości świata, a bliska jego naturalnej urodzie. Zrobiłem parę filmów dokumentalnych, przy których Jerzy był operatorem. To wspaniałe wieczory na wiślanych barkach, latarnii helskiej, kaszubskich wioskach, kutrach rybackich i dalekomorskich statkach. Jerzy nigdy nie narzekał, choć jego nosowy głos mógł wydawać się marudny. Mówili o nim „August”. August nie był typowym kumplem. Augusta trzeba było poznać, zrozumieć, zaakceptować. Być jego partnerem. Nie dokuczać. August był wspaniały^[10].

Filmografia

Kadr z filmu "Zakochany Pinokio", reż. Jerzy Augustyński, Andrzej Kondratiuk (1958)

Jerzy Augustyński w roli pana z telewizji w serialu Romana Załuskiego pt. „Znaki szczególne”, odc. 3 „Układy” (1977)

Operator filmowy

„Selene” (1957), „Śnieżny walc” (1959), „Juvenalia” (1959), „Białe zwierzęta” (1960), Rybak” (1966), „Westerplatczycy” (1966), „Statek z Hajfongu (1968), „Mistrz” (1971), „Zamechowcy” (1971), „Matka chrzestna” (1971), „Kraina kamiennego Lwowa” (1971), „Dialog” (1971), „Biała fregata” (1971), „Bez litości” – współpraca (1971), „Powiatowa racja stanu” (1972), „Próba” (1972), „Wspomnienia o Joannie Jedlewskiej” (1973), „Ognista Pantera” (1978), „Na wschód od Adenu” (1979), „Rzeczpospolita miejska-korek” (1984)

Scenarzysta

„Obrazki z podróży” (1959)

Reżyser

„Zakochany Pinokio” (1958)

Aktor

„Dwaj ludzie z szafą” (1958), „Znaki szczególne”, serial (odc. 3, „Układy”, 1977)^[11]

Zobacz też

• Augustyński (nazwisko)

Przypisy