Jerzy Bonkowicz-Sittauer

Jerzy Bonkowicz-Sittauer

Data i miejsce urodzenia	12 grudnia 1893 Czahary
Data i miejsce śmierci	12 października 1966 Warszawa
Starosta powiatu lubomelskiego
Okres	od grudnia 1927 do maja 1928
Starosta powiatu łuckiego
Okres	od czerwca 1929 do lutego 1933
Starosta powiatu dubieńskiego
Okres	od lutego 1933 do lipca 1936
Odznaczenia

Jerzy Bonkowicz-Sittauer

kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia	12 grudnia 1893 Czahary
Data i miejsce śmierci	12 października 1966 Warszawa
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	20 Pułk Piechoty Austro-Węgier 95 Pułk Piechoty Austro-Węgier 57 Pułk Piechoty Austro-Węgier 19 Pułk Piechoty 8 Pułk Piechoty Legionów VI Brygada Piechoty Legionów 43 Pułk Piechoty
Odznaczenia

Jerzy Karol Bonkowicz–Sittauer (ur. 12 grudnia 1893 w Czaharach, zm. 12 października 1966 w Warszawie) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, działacz osadnictwa wojskowego, starosta w II Rzeczypospolitej.

Nagrobek rodziny Bonkowicz-Sittauer

Życiorys

Urodził się 12 grudnia 1893 w Czaharach^[1][2]. Był synem Oskara i Jadwigi z Wolfarthów^[3]. Od 1904 uczył się kolejno w Krakowie i Tarnowie. W 1912 uzyskał świadectwo maturalne^[1]. Był organizatorem I tarnowskiej drużyny skautowskiej, pracował w Głównej Kwaterze Skautowskiej we Lwowie, prowadził 2 lwowską drużynę skautowską. W latach 1912–1914 studiował na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Lwowskiej, był w tym czasie członkiem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół Macierzy”^[1].

Od 1 sierpnia 1914 służył w armii austriackiej, w październiku 1914 ukończył szkołę podchorążych rezerwy, następnie służył jako instruktor w 20 pułku piechoty, od 1 stycznia 1915 jako dowódca sekcji i plutonu w 95 pułku piechoty. W marcu 1915 dostał się do niewoli rosyjskiej, w której przebywał do 1918. Po zwolnieniu powrócił do armii austriackiej, służył w 57 pułku piechoty^[1].

Od 23 listopada 1918 do 20 grudnia 1918 uczestniczył w szeregach Legii Oficerskiej w obronie Przemyśla, od 20 grudnia 1918 do 15 maja 1919 w 19 pułku piechoty w walkach o Lwów. Następnie pozostał w Wojsku Polskim^[1].

Od 15 maja 1919 do 6 sierpnia 1919 służył jako adiutant w 8 pułku piechoty Legionów, od 6 sierpnia 1919 do czerwca 1920 jako adiutant w VI Brygadzie Piechoty Legionów^[1], od czerwca 1920 do 1 lutego 1921 był szefem Oddziału V dowództwa 13 Dywizji Piechoty^[1]. Od 1 lutego 1921 do 1 kwietnia 1922 był przedstawicielem Ministerstwa Spraw Wojskowych w Powiatowej Komisji Uzupełnień w Równem, od 1 kwietnia 1922 do 30 kwietnia 1925 oddelegowany do Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych (formalnie był przydzielony do 43 pułku piechoty, był m.in. referentem Wydziału Osad Wojskowych^[1][4][5].

Został awansowany do stopnia kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919^[6][7].

Był organizatorem osadnictwa wojskowego, założycielem Spółdzielni Osadników, którą kierował jego brat Stanisław (zm. 1930). Obaj otrzymali ziemię-majątek Tynne w osadzie wojskowej Hallerówka (powiat rówieński); zamieszkali tam rodzice obu braci^[8]. Współtworzył Związek Osadników Wojskowych, został wybrany pierwszym przewodniczącym (1922–1923^[9]). Pełnił funkcję redaktora naczelnego dwutygodnika „Osadnik” (od 1923), następnie pisma „Rolnik i Zagroda” (1925–1929). Od połowy lat 20. był organizatorem Korespondencyjnych Kursów im. Staszica.

W latach 1925–1927 pozostawał w stanie nieczynnym, 30 września 1927 został przeniesiony do rezerwy^[1].

W 1927 wstąpił do służby państwowej, pracował początkowo jako urzędnik w Urzędzie Wojewódzkim Wołyńskim (od 20 sierpnia do 30 września 1927), następnie jako prowizoryczny zastępca starosty w Kowlu od 17 grudnia 1927 do 31 maja 1928 jako kierownik starostwa powiatu lubomelskiego, od 31 maja 1928 do 28 czerwca 1929 prowizoryczny starosta, a od 28 czerwca 1929 do 27 lutego 1933 starosta powiatu łuckiego, od 27 lutego 1933 do 29 lipca 1936 prowizoryczny starosta powiatu dubieńskiego, od 29 lipca 1936 do 3 czerwca 1939 w Urzędzie Wojewódzkim Wołyńskim^[1]. Następnie pracował w Ministerstwie Rolnictwa^[1].

Po wybuchu II wojny światowej wraz z urzędnikami ministerstwa ewakuował się na obszar Rumunii. Tam spędził czas wojny. Pełnił funkcję kierownika Ośrodka Polaków w mieście Krajowej. Po nadejściu frontu wschodniego w 1944 został 24 marca 1945 zatrzymany przez władze sowieckie i przetransportowany do Warszawy, z więzienia wypuszczono go w maju 1946^[1]. Po zwolnieniu był pracownikiem Delegatury ds. Wybrzeża, kierowanej przez Eugeniusza Kwiatkowskiego. 13 kwietnia 1953 został aresztowany i do 30 kwietnia 1954 osadzony w więzieniu w Warszawie^[1]. Po odzyskaniu wolności pracował m.in. w Ministerstwie Przemysłu i Rolnego i Spożywczego^[1] oraz w Związku Plantatorów Roślin Okopowych. W 1960 odszedł na emeryturę.

Zmarł 12 października 1966 w Warszawie^[1]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera FIII-0-12)^[10].

Jego żoną w 1922 została Maria z Dobieckich (1896–1986), harcmistrz Polski Ludowej, z którą miał córki Marię, Jadwigę (1923–2007, po mężu Szklarska, uczona w dziedzinie nauk rolniczych) oraz Sławomirę^[11].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari^[1]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)^[12]
• Złoty Krzyż Zasługi (8 lipca 1929)^[13]

Publikacje

• Osadnictwo wojskowe (1933).
• Planowanie postępu rolniczego (1938, współautorzy: Michał Batalin; Stefan Czarnocki).
• Elbląg i okolica (1949, współautorka: Maria Bonkowicz-Sittauer).

Przypisy

Bibliografia

• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Jerzy Bonkowicz-Sittauer. wolhynia.pl. [dostęp 2016-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-08)].
• Jerzy Bonkowicz-Sittauer. geni.com. [dostęp 2016-01-17].
• Jerzy Bonkowicz-Sittauer. worldcat.org. [dostęp 2016-01-17].
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.