Jerzy Bonkowicz-Sittauer
Data i miejsce urodzenia | 12 grudnia 1893 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 12 października 1966 |
Starosta powiatu lubomelskiego | |
Okres | od grudnia 1927 |
Starosta powiatu łuckiego | |
Okres | od czerwca 1929 |
Starosta powiatu dubieńskiego | |
Okres | od lutego 1933 |
Odznaczenia | |
![]() ![]() |
![]() | |
Data i miejsce urodzenia | 12 grudnia 1893 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 12 października 1966 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | 20 Pułk Piechoty Austro-Węgier |
Odznaczenia | |
![]() |
Jerzy Karol Bonkowicz–Sittauer (ur. 12 grudnia 1893 w Czaharach, zm. 12 października 1966 w Warszawie) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, działacz osadnictwa wojskowego, starosta w II Rzeczypospolitej.
Życiorys
Urodził się 12 grudnia 1893 w Czaharach[1][2]. Był synem Oskara i Jadwigi z Wolfarthów[3]. Od 1904 uczył się kolejno w Krakowie i Tarnowie. W 1912 uzyskał świadectwo maturalne[1]. Był organizatorem I tarnowskiej drużyny skautowskiej, pracował w Głównej Kwaterze Skautowskiej we Lwowie, prowadził 2 lwowską drużynę skautowską. W latach 1912–1914 studiował na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Lwowskiej, był w tym czasie członkiem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół Macierzy”[1].
Od 1 sierpnia 1914 służył w armii austriackiej, w październiku 1914 ukończył szkołę podchorążych rezerwy, następnie służył jako instruktor w 20 pułku piechoty, od 1 stycznia 1915 jako dowódca sekcji i plutonu w 95 pułku piechoty. W marcu 1915 dostał się do niewoli rosyjskiej, w której przebywał do 1918. Po zwolnieniu powrócił do armii austriackiej, służył w 57 pułku piechoty[1].
Od 23 listopada 1918 do 20 grudnia 1918 uczestniczył w szeregach Legii Oficerskiej w obronie Przemyśla, od 20 grudnia 1918 do 15 maja 1919 w 19 pułku piechoty w walkach o Lwów. Następnie pozostał w Wojsku Polskim[1].
Od 15 maja 1919 do 6 sierpnia 1919 służył jako adiutant w 8 pułku piechoty Legionów, od 6 sierpnia 1919 do czerwca 1920 jako adiutant w VI Brygadzie Piechoty Legionów[1], od czerwca 1920 do 1 lutego 1921 był szefem Oddziału V dowództwa 13 Dywizji Piechoty[1]. Od 1 lutego 1921 do 1 kwietnia 1922 był przedstawicielem Ministerstwa Spraw Wojskowych w Powiatowej Komisji Uzupełnień w Równem, od 1 kwietnia 1922 do 30 kwietnia 1925 oddelegowany do Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych (formalnie był przydzielony do 43 pułku piechoty, był m.in. referentem Wydziału Osad Wojskowych[1][4][5].
Został awansowany do stopnia kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[6][7].
Był organizatorem osadnictwa wojskowego, założycielem Spółdzielni Osadników, którą kierował jego brat Stanisław (zm. 1930). Obaj otrzymali ziemię-majątek Tynne w osadzie wojskowej Hallerówka (powiat rówieński); zamieszkali tam rodzice obu braci[8]. Współtworzył Związek Osadników Wojskowych, został wybrany pierwszym przewodniczącym (1922–1923[9]). Pełnił funkcję redaktora naczelnego dwutygodnika „Osadnik” (od 1923), następnie pisma „Rolnik i Zagroda” (1925–1929). Od połowy lat 20. był organizatorem Korespondencyjnych Kursów im. Staszica.
W latach 1925–1927 pozostawał w stanie nieczynnym, 30 września 1927 został przeniesiony do rezerwy[1].
W 1927 wstąpił do służby państwowej, pracował początkowo jako urzędnik w Urzędzie Wojewódzkim Wołyńskim (od 20 sierpnia do 30 września 1927), następnie jako prowizoryczny zastępca starosty w Kowlu od 17 grudnia 1927 do 31 maja 1928 jako kierownik starostwa powiatu lubomelskiego, od 31 maja 1928 do 28 czerwca 1929 prowizoryczny starosta, a od 28 czerwca 1929 do 27 lutego 1933 starosta powiatu łuckiego, od 27 lutego 1933 do 29 lipca 1936 prowizoryczny starosta powiatu dubieńskiego, od 29 lipca 1936 do 3 czerwca 1939 w Urzędzie Wojewódzkim Wołyńskim[1]. Następnie pracował w Ministerstwie Rolnictwa[1].
Po wybuchu II wojny światowej wraz z urzędnikami ministerstwa ewakuował się na obszar Rumunii. Tam spędził czas wojny. Pełnił funkcję kierownika Ośrodka Polaków w mieście Krajowej. Po nadejściu frontu wschodniego w 1944 został 24 marca 1945 zatrzymany przez władze sowieckie i przetransportowany do Warszawy, z więzienia wypuszczono go w maju 1946[1]. Po zwolnieniu był pracownikiem Delegatury ds. Wybrzeża, kierowanej przez Eugeniusza Kwiatkowskiego. 13 kwietnia 1953 został aresztowany i do 30 kwietnia 1954 osadzony w więzieniu w Warszawie[1]. Po odzyskaniu wolności pracował m.in. w Ministerstwie Przemysłu i Rolnego i Spożywczego[1] oraz w Związku Plantatorów Roślin Okopowych. W 1960 odszedł na emeryturę.
Zmarł 12 października 1966 w Warszawie[1]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera FIII-0-12)[10].
Jego żoną w 1922 została Maria z Dobieckich (1896–1986), harcmistrz Polski Ludowej, z którą miał córki Marię, Jadwigę (1923–2007, po mężu Szklarska, uczona w dziedzinie nauk rolniczych) oraz Sławomirę[11].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[1]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)[12]
- Złoty Krzyż Zasługi (8 lipca 1929)[13]
Publikacje
- Osadnictwo wojskowe (1933).
- Planowanie postępu rolniczego (1938, współautorzy: Michał Batalin; Stefan Czarnocki).
- Elbląg i okolica (1949, współautorka: Maria Bonkowicz-Sittauer).
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Janusz Mierzwa, Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej. Tom 1 , wyd. LTW, Łomianki 2018, s. 103–105.
- ↑ Oficerowie. Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. [dostęp 2016-01-17].
- ↑ Polak (red.) 1993 ↓, s. 22.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 251.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 232.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 420.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 363.
- ↑ Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. s. 16. [dostęp 2016-01-17].
- ↑ Marek Niewiadomski. Odznaka osadników wojskowych „Za Wierną Służbę na Kresach Wschodnich Rzeczypospolitej”. „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego”. 12, s. 353, 1998.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Hallerówka. wolyn.ovh.org. [dostęp 2016-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-29)].
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630 „za zasługi na polu pracy społeczno-oświatowej na terenie województw wschodnich”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 355 „za zasługi na polu pracy społeczno-rolniczej”.
Bibliografia
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Jerzy Bonkowicz-Sittauer. wolhynia.pl. [dostęp 2016-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-08)].
- Jerzy Bonkowicz-Sittauer. geni.com. [dostęp 2016-01-17].
- Jerzy Bonkowicz-Sittauer. worldcat.org. [dostęp 2016-01-17].
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
Media użyte na tej stronie
Naramiennik kapitana Wojska Polskiego (1919-39).
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.
It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.
After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.Autor: Lukasz2, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób Jerzego Bonkowicza-Sittauera, Marii Bonkowicz-Sittauer, Andrzeja Szklarskiego, Jadwigi Szklarskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.