Jerzy Bralczyk

Jerzy Bralczyk
Ilustracja
Jerzy Bralczyk (2004)
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

23 maja 1947
Ciechanów

Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: kultura języka, nauka o współczesnym języku polskim
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1973

Habilitacja

1986

Profesura

2000

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Strona domowa
Jerzy Bralczyk
J. Bralczyk, III Festiwal Góry Literatury, 2017
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Jerzy Bralczyk, Grzegorz Miecugow i Dorota Simonides[1]

Jerzy Bralczyk (ur. 23 maja 1947 w Ciechanowie[a]) – polski językoznawca i gramatyk normatywny, profesor nauk humanistycznych, specjalista w zakresie języka mediów, reklamy i polityki. Jeden z popularnych autorytetów normatywnych w dziedzinie języka polskiego[3].

Życiorys

Wykształcenie i działalność publiczna

Jest absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego w Ciechanowie[4]. Doktoryzował się w roku 1973, habilitował w 1986, a tytuł profesorski uzyskał w 2000. Od 1999 wykłada na Uniwersytecie SWPS w Warszawie oraz w Instytucie Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Jest członkiem Rady Języka Polskiego od 1996, czyli od początku jej istnienia, a od 2003 zasiada w jej prezydium (od 2007 jako wiceprzewodniczący[5]); w konsekwencji jest współodpowiedzialny m.in. za wszystkie uchwały ortograficzne Rady. Jest także członkiem Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Komitetu Językoznawstwa PAN, Rady Etyki i Ładu Informacyjnego przy Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie i Collegium Invisibile[6].

W swojej działalności reprezentuje preskryptywne podejście do języka[3]. W TVP Polonia prowadził cotygodniowy program Mówi się (od 2001 do 2007) oraz w TVN Lingua we wtorki i czwartki audycję Na słówko (od 2008 do 2009[7]). W Polskim Radiu prowadzi codzienną audycję Słowo o słowie. Pisze również felietony dla miesięcznika „Wiedza i Życie”. Układa lub prowadzi różne ogólnopolskie i regionalne dyktanda w Radiu i w Telewizji.

Od 1 września 2020 do 26 lutego 2021 prowadził na antenie Radia Pogoda swoją autorską audycję pt. Słowo się rzekło, gdzie omawiał pochodzenie, znaczenie oraz kontekst użycia wybranych słów występujących w polskich piosenkach, które można usłyszeć na antenie tej rozgłośni[8][9][10]. Następnie w lutym 2021 został felietonistą Radia Nowy Świat, na antenie którego, co piątek między godziną 9:00 a 10:00 omawia kwestie związane z językiem polskim w ostatniej godzinie programu Poranna Manna, prowadzonym przez Wojciecha Manna wraz z synem Marcinem[11][12].

Wystąpił gościnnie w filmie Wtorek (2001) Witolda Adamka[13], a także jako gość specjalny na płycie 100 dni do matury Maty (2020)[14], w utworze Konkubinat.

Życie prywatne

Urodził się 23 maja 1947 w Ciechanowie. Jak sam deklaruje, ze względów proceduralnych został zapisany jako urodzony 5 czerwca w miejscowości Kobylino[15]. Jest synem Tadeusza (1918–1996) i Jadwigi Bralczyk z domu Gołaszewskiej (1918–1998). Jego hobby to zbieranie wydań Pana Tadeusza oraz podręczników dobrego zachowania i mówienia[16].

Odznaczenia

Publikacje

Bralczyk opublikował ponad 20 książek na przestrzeni ponad 30 lat:

  • 1984: O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych, Warszawa.
  • 1984: Przestrogi i porady językowe dla dziennikarzy, Warszawa.
  • 1996: Język na sprzedaż, Warszawa.
  • 2001: Mówi się. Porady językowe profesora Bralczyka, Warszawa.
  • 2004: O języku polskiej polityki lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych.
  • 2004: Leksykon zdań polskich, Warszawa.
  • 2004: Mój język prywatny, Warszawa, Wydawnictwo Iskry.
  • 2005: Leksykon nowych zdań polskich, Warszawa.
  • 2006: Polak potrafi: przysłowia, hasła i inne polskie zdania osobne, Warszawa.
  • 2007: 444 zdania polskie, Warszawa.
  • 2007: Nowe słowa, Warszawa.
  • 2007: O języku propagandy i polityki, Warszawa.
  • 2008: Porzekadła na każdy dzień, Warszawa.
  • 2009: Świat przez słowa, Warszawa.
  • 2009: Słowo o słowie: porady językowe profesora Bralczyka, Warszawa.
  • 2009: Mówi się: poradnik językowy profesora Bralczyka, Warszawa.
  • 2012: ...Kiełbasa i sznurek, Warszawa (wraz z Michałem Ogórkiem).
  • 2014: Jeść, wyd. Bosz, Olszanica.
  • 2015: 500 zdań polskich, Warszawa.
  • 2015: Na drugie Stanisław: nowa księga imion, Warszawa (wraz z Michałem Ogórkiem).
  • 2016: W drogę, wyd. Bosz, Olszanica.
  • 2016: Trzy po 33, Warszawa (wspólnie z profesorami Miodkiem i Markowskim).
  • 2017: Wszystko zależy od przyimka, Warszawa (wspólnie z profesorami Miodkiem i Markowskim).
  • 2017: Rozmowy przy stole, Olszanica (wspólnie z Katarzyną Lengren i Jackiem Wasilewskim).
  • 2017: 1000 słów, Warszawa.
  • 2018: Pokochawszy. Miłość w języku, Warszawa (wspólnie z żoną, Lucyną Kirwil, w rozmowie z Karoliną Oponowicz).
  • 2019: Zwierzyniec, Warszawa.
  • 2020: Do domu!!!, wyd. Bosz, Olszanica.
  • 2021: Porzekadła, wyd. Bosz, Olszanica.

Kursy on-line

W latach 2021–2022 nagrał 2 szkolenia on-line:

  • 2021: Jak dobrze mówić?, wyd. EUPHIRE[20].
  • 2022: Perswazja i manipulacja, wyd. EUPHIRE[21].

Uwagi

  1. ↑ Oficjalnie został zapisany jako urodzony 5 czerwca 1947 w Kobylinie[2]

Przypisy

  1. ↑ Podczas panelu dyskusyjnego Język polskiej polityki po 1989 roku w Senacie RP (2009)
  2. ↑ Jerzy Bralczyk. znak.com.pl. [dostęp 2021-11-26]. (pol.).
  3. ↑ a b Maciej Rataj, Małgorzata Rocławska-Daniluk, Polish in supplementary schools in Great Britain: A case study of the Polish School of Manchester, „Beyond Philology”, 15 (1), Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2018, s. 172, ISSN 1732-1220 (ang.).
  4. ↑ Znani absolwenci. I Liceum Ogólnokształcące im. Zygmunta Krasińskiego w Ciechanowie. [dostęp 2018-12-01].
  5. ↑ Rada Języka Polskiego: Historia Rady. [dostęp 2015-04-12].
  6. ↑ Lista tutorów Collegium Invisibile. ci.edu.pl. [dostęp 2011-04-02].
  7. ↑ Prof. Bralczyk w TVN Lingua. Mediarun.com, 2008-03-07. [dostęp 2021-01-31].
  8. ↑ Wrześniowe nowości w Radiu Pogoda. gazetapl. [dostęp 2020-08-29].
  9. ↑ Łukasz Knapik: Jesienne nowości w Radiu Pogoda. satkurier.pl, 2020-09-02. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-07)].
  10. ↑ Profesor Bralczyk w Radiu Pogoda [POSŁUCHAJ]. radiopogoda.pl, 2020-11-10. [dostęp 2021-03-07].
  11. ↑ Nowości Radia Nowy Świat. Lista przebojów, serial interaktywny, profesor Bralczyk i Nogaś z nową audycją. Media2.pl. [dostęp 2021-02-06]. (pol.).
  12. ↑ Marcin Mann na antenie Radia Nowy Świat „uniemożliwia skupienie się na pracy”. Słuchacze chwalą. gazetapl. [dostęp 2021-02-06].
  13. ↑ Wtorek w bazie filmpolski.pl
  14. ↑ Mata zaprosił na płytę słynnego profesora. cgm.pl, 6 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-22].
  15. ↑ Jerzy Bralczyk: „Żona bardzo dba o mnie, o moje zdrowie, co czasem nawet mnie trochę denerwuje”, Viva.pl [dostęp 2022-06-24] (pol.).
  16. ↑ O autorze. bralczyk.blog.polityka.pl. [dostęp 2012-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-18)].
  17. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 listopada 1997 r. o nadaniu orderów (M.P. z 1998 r. nr 6, poz. 110).
  18. ↑ Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2020-05-27].
  19. ↑ XII edycja Interdyscyplinarnego Festiwalu Sztuk Miasto Gwiazd 2020. tygodnikprzeglad.pl, 2020-11-09. [dostęp 2022-10-02].
  20. ↑ Prof. Jerzy Bralczyk – Jak dobrze mówić?, euphire.pl, 24 listopada 2021 [dostęp 2022-12-16].
  21. ↑ Prof. Jerzy Bralczyk – Perswazja i manipulacja, euphire.pl, 25 listopada 2022 [dostęp 2022-12-16].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis BAR.png
Baretka Srebrnego Medalu "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis"
Jerzy Bralczyk2.jpg
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jerzy Bralczyk. Festiwal Góry Literatury, 6.07.2017
VIP-Jerzy-Bralczyk.ogg
Autor: Borys Kozielski, Licencja: CC BY 4.0
Nagranie wykonane na obchody 10 lecia polskiej Wikipedii
Panel Język polskiej polityki po 1989 roku Kancelaria Senatu.JPG
(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl
Jerzy Bralczyk, Grzegorz Miecugow i Dorota Simonides w czasie panelu dyskusyjnego "Język polskiej polityki po 1989 roku" w Senacie RP