Jerzy Bujalski
 podczas służby w Legionach | |
| Pełne imię i nazwisko | Jerzy Wacław Maria Bujalski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 2 lutego 1885 |
| Data i miejsce śmierci | 7 września 1942 |
| Minister zdrowia publicznego (p.o.) | |
| Okres | od 28 maja 1923 |
| Poprzednik | |
| Następca | likwidacja ministerstwa |
| Odznaczenia | |
  _2r_BAR.svg){kind=small}  | |
Jerzy Wacław Marian Bujalski (ur. 2 lutego 1885 w Płocku, zm. 7 września 1942 w Oświęcimiu) – major lekarz Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, kierownik resortu zdrowia publicznego w okresie II Rzeczypospolitej, dyrektor szpitala Ubezpieczalni Społecznej[1].
Życiorys
Urodził się 2 lutego 1885 w Płocku, w rodzinie Janusza (zm. 1914), i Władysławy z Cybulskich (zm. 1939)[2][3]. W 1903 ukończył gimnazjum praskie w Warszawie i rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Za działalność w organizacjach niepodległościowych (m.in. w PET i ZET) dwukrotnie relegowany ze studiów. W roku 1906 ostatecznie został skazany na wydalenie z granic Imperium Rosyjskiego. W tym samym roku podjął studia medyczne w Pradze, a potem na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie uzyskał dyplom lekarski i w 1911 doktorat[2][4].
W 1908 rozpoczął działalność w Lidze Narodowej, został też komendantem naczelnym Polskiego Związku Wojskowego, który pomimo różnic ideowych, pozostawał w kontakcie ze środowiskiem Związku Walki Czynnej. Po wybuchu I wojny światowej został komisarzem Rządu Narodowego na powiat tarnowski. Później na mocy rozkazu Komendy Legionów Polskich został lekarzem 2 szwadronu kawalerii Legionów Polskich. W styczniu 1915 przeniesiono go jednak do odtworzonych szpitali w Konigsfeld i Dombo[4].
W maju 1915 został ponownie przeniesiony do Legionów, na stanowisko lekarza II dywizjonu kawalerii w stopniu porucznika lekarza. Od 15 listopada 1915 był dyrektorem szpitala powszechnego w Tarnowie[2].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości służył w wojsku w czasie wojny polsko-bolszewickiej. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu majora rezerwy ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 411. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, grupa lekarzy[5]. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 1 Batalionu Sanitarnego w Warszawie[6].
Później zaangażował się w prace Narodowego Związku Robotniczego i Ligi Narodowej[7]. Od 29 marca 1922 był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Zdrowia Publicznego. Od 28 maja do 14 grudnia 1923 kierownikiem tegoż resortu w rządzie Wincentego Witosa[4].
W 1939 – jako lekarz – brał udział w kampanii wrześniowej. Później, w czasie okupacji współpracował z Delegaturą Rządu na Kraj. 8 stycznia 1942 został aresztowany przez Gestapo i osadzony na Pawiaku. 17 kwietnia 1942 wysłany do Auschwitz, gdzie zginął 7 września 1942[4]. Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 289-1-4)[8].
Od 1911 był mężem Marii ze Skoczylasów (1886–1977)[2][3].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[9]
- Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931)[10][11]
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)[2]
- Wielki Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)[2]
Przypisy
- ↑ Leon Wanat, Za murami Pawiaka, Warszawa 1985, s. 349.
- ↑ a b c d e f Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 30. [dostęp 2021-07-04].
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: JANUSZ WŁADYSŁAW BUJALSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2021-07-04].
- ↑ a b c d Żołnierze Niepodległości. Bujalski Jerzy Wacław Maria, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku [dostęp 2020-05-06].
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1217.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1128.
- ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 571.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: CZESŁAW BUJALSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-05-24].
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 17.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Odznaczenia Krzyżem i Medalem Niepodległości. „Słowo Polskie”, s. 8, Nr 104 z 17 kwietnia 1931.
Bibliografia
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Bujalski Jerzy, [w:] Kto był kim w II Rzeczypospolitej (red. naukowa Jacek M.Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1, s. 33.
Linki zewnętrzne
- Publikacje Jerzego Bujalskiego w serwisie Polona.pl
| W dniu zaprzysiężenia | |
|---|---|
| Późniejsi członkowie rządu |
Media użyte na tej stronie
Baretka: Krzyż Walecznych (1920) nadany dwukrotnie.
Godło Rzeczypospolitej Polskiej ustalone Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach (Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980)
Jerzy Bujalski więzień KL Auschwitz
Zdjęcie przedstawia porucznika lekarza Jerzego Bujalskiego podczas jego służby w Legionach Polskich. Zdjęcie wykonano w okresie czerwiec-wrzesień 1916 roku.
Jerzy Bujalski (ur. 1885, zm. 1942) przed I wś należał do "Pet-u", "Zet-u" oraz Związku im.Jana Kilińskiego. W 1911 roku uzyskał dyplom lekarski. Od 1908 działał w Lidze Narodowej, był także komendantem naczelnym Polskiego Związku Wojskowego. Po wybuchu I wojny światowej został komisarzem Rządu Narodowego na powiat tarnowski, a następnie został oddelegowany do Legionów Polskich na stanowisko lekarza 2.szwadronu kawalerii. Później został lekarzem II Dywizjonu Kawalerii Legionów Polskich. Po roku 1918 w cywilu, chodź brał jeszcze udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W okresie międzywojennym działacz Narodowego Związku Robotniczego. Od 29 maraca 1922 był wiceministrem zdrowia publicznego , a od 5 lipca do 28 listopada 1923 kierownikiem resortu w gabinecie premiera Witosa. Członek Naczelnej Izby Lekarskiej, od 1928 roku inspektor w Związku Kas Chorych. W 1939 zmobilizowany do Wojska Polskiego, podczas okupacji współpracował z Delegaturą Rządu na Kraj. 8 stycznia 1942 aresztowany przez Niemców i osadzony na Pawiaku. 17 kwietnia wysłany do Auschwitz, gdzie zginął 7 września 1942. Odznaczony KN, Polonią Restituta, KW 2x.
Umundurowanie Jerzego Bujalskiego składa się z: czapki rogatywki i kurtki w kroju ułanki austriackiej, z naszytymi kieszeniami na piersiach zapinanymi na klapy wycięte w trzy zęby. Na kołnierzu naszyte są typowe dystynkcje porucznika noszone w II Brygadzie (biała patka (lekarze) wycięta w zęby, z naszytymi pionowo dwoma gwiazdkami) Na lewej piersi widoczna przypięta okrągła odznaka oraz sznurek do gwizdka. Na lewym rękawie założona biała opaska, z niewidocznym czerwonym krzyżem. Przy lewej ręce widoczna jest rękojeść szabli austriackiej.Wincenty Witos, Polish Prime Minister 1920, 1923,1926, Polish politician of Stronnictwo Ludowe ( Polish Peasant Party)
Baretka: Order Gwiazdy Rumunii (model 1877) – Wielki Oficer – Księstwo i Królestwo Rumunii.