Jerzy Duszyński (aktor)

Jerzy Duszyński
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 maja 1917
Moskwa

Data i miejsce śmierci

23 lipca 1978
Warszawa

Zawód

aktor

Współmałżonek

Hanka Bielicka
Helena Urbaniak

Lata aktywności

1939–1978

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
J. Duszyński i D. Szaflarska w Zakazanych piosenkach na okładce „Filmu” nr 9–10, 1947
Danuta Szaflarska & Jerzy Duszyński w filmie Dwie godziny
D. Szaflarska i J. Duszyński w „Spotkaniu”
Grób Jerzego Duszyńskiego

Jerzy Duszyński (ur. 15 maja 1917 w Moskwie, zm. 23 lipca 1978 w Warszawie) – polski aktor filmowy i teatralny.

Życiorys

Urodził się w Moskwie, był synem Feliksa i Marii Duszyńskich, którzy zostali ewakuowani przed ofensywą państw centralnych w Polsce. Po zakończeniu I wojny światowej wraz z rodzicami powrócił do Warszawy, by wkrótce przenieść się do majątku w Mińsku Mazowieckim. Miał siostrę Irenę i brata[1]. Po śmierci matki trafił pod wychowanie ciotki, a ojciec ponownie się nim zajął dopiero po ślubie z kolejną partnerką – Aleksandrą[1].

Po ukończeniu I Gimnazjum Humanistycznego w Mińsku Mazowieckim w 1935 dostał się do Miejskiej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Malarstwa w Warszawie, gdzie studiował zaledwie rok. W 1936 zdał na Wydział Sztuki Teatralnej Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej, gdzie studiował m.in. z Hanką Bielicką i Danutą Szaflarską[2]. Studia aktorskie zakończył pomyślnie w czerwcu 1939.

Kariera filmowa Duszyńskiego miała rozpocząć się jeszcze w 1939 filmem Hania w reżyserii Józefa Lejtesa, do którego zdjęcia plenerowe powstały latem 1939, jednak – ze względu na wybuch wojny – film nie został ukończony. Natomiast karierę sceniczną rozpoczął tuż przed II wojną światową, debiutując 25 sierpnia 1939 w roli Kuzynka ministra („Genewa”) w Teatrze Polskim w Warszawie, a następnie w Wilnie, gdzie w latach 1939–1941 występował w Teatrze na Pohulance obok Hanki Bielickiej i Danuty Szaflarskiej. Po wkroczeniu wojsk radzieckich do miasta występował w Wileńskim Polskim Teatrze Dramatycznym. W końcu 1944 roku z zespołem przybył do Białegostoku i do końca sezonu 1944–1945 występował w miejscowym teatrze Miejskim.

W latach 1945–1949 był aktorem Teatru Kameralnego Domu Wojska Polskiego w Łodzi. Z zespołem tego teatru (który zmienił nazwę na Współczesny) przeniósł się do Warszawy i występował w nim do roku 1955. W sezonie 1955–1956 i w latach 1958–1960 był aktorem Teatru Syrena, 1956–1957 Teatru Narodowego, 1960–1966 Teatru Ateneum, 1966–1971 Teatru Klasycznego, 1971–1978 Teatru Rozmaitości.

Po wojnie zagrał w dwóch najpopularniejszych filmach: Skarb i Zakazane piosenki, które uczyniły z niego pierwszego amanta polskiego kina powojennego.

Jego ostatnią istotną rolą filmową była postać Józefa Piłsudskiego w Śmierci prezydenta w reżyserii Jerzego Kawalerowicza z 1978.

Zmarł 23 lipca 1978 w Warszawie, w rezultacie choroby nowotworowej płuc[3]. Został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 223-III-31/32)[4].

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi.

W 2005 staraniem żony i syna aktora została wydana książka biograficzna o Duszyńskim – Jerzy Duszyński: Sława i przemijanie autorstwa Marka Gałęzowskiego.

Życie prywatne

W 1940 poślubił aktorkę Hankę Bielicką[5], z którą rozwiódł się w 1953. W 1963 ożenił się z Heleną Urbaniak, z którą miał syna, Marcina.

Filmografia

Role teatralne

Przypisy

  1. ↑ a b Katarzyna Droga, Dziunia, ale dama. Powieść o Hance Bielickiej, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 50, ISBN 978-83-240-7643-7.
  2. ↑ Katarzyna Droga, Dziunia, ale dama. Powieść o Hance Bielickiej, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 44–45, ISBN 978-83-240-7643-7.
  3. ↑ Katarzyna Droga, Dziunia, ale dama. Powieść o Hance Bielickiej, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 256–258, ISBN 978-83-240-7643-7.
  4. ↑ Cmentarz Stare Powązki: KRYSIEWICZOWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-02].
  5. ↑ Tygodnik Życie na gorąco nr 3, 15 stycznia 2015, s. 56–57

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Jerzy Duszyński grób.JPG
Jerzy Duszyński grób - Warszawa, Cmentarz Powązkowski
Danuta Szaflarska & Jerzy Duszyński - Spotkania - Film nr 9-10 - 1947-01-01.JPG
Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński w sztuce "Spotkania"
Film nr 09-10 - Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński - 1947-01-01.JPG
Okładka czasopisma Film Nr. 9-10 z Danutą Szaflarską i Jerzym Duszyńskim w filmie Zakazane piosenki.