Jerzy Edward Anders

Jerzy Edward Anders

pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia	8 września 1896[1][2] Błonie, Królestwo Polskie
Data śmierci	21 grudnia 1977
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	15 Pułk Ułanów Poznańskich 9 Pułk Strzelców Konnych 3 Pułk Ułanów Śląskich 5 Pułku Ułanów Zasławskich
Stanowiska	dowódca szwadronu kwatermistrz zastępca dowódcy pułku dowódca pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa
Odznaczenia

Jerzy Edward Anders (ur. 8 września 1896^[1][2] w Błoniu, zm. 21 grudnia 1977^[3]) – podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

Życiorys

Jerzy Edward Anders urodził się w majątku Błonie^[4] (obecnie na terenie Krośniewic^[5]) znajdującym się wówczas na terytorium Królestwa Polskiego będącego częścią Imperium Rosyjskiego. Jego ojciec Albert Anders^[6] (1863–1942)^[7] pracował jako administrator majątków ziemskich. Matką była Elżbieta z domu Tauchert^[6] (1868–1930)^[7]. Oboje rodzice urodzili się w Boglewicach^[7] (obecnie powiat grójecki). Byli wyznania ewangelickiego^[8][9]. Rodzice ochrzcili go w Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Chodczu^[4] (obecnie powiat włocławski). Miał trzech braci, którzy jak on zostali zawodowymi żołnierzami Wojska Polskiego: generała Władysława Andersa (1892–1970), Karola (1893–1971) i Tadeusza Konstantego (1902–1995)^[10] oraz starszą siostrę Joannę (1891–1958)^[7].

Karierę wojskową rozpoczął w armii rosyjskiej podczas I wojny światowej, a następnie jako podoficer służył w oddziale łączności 1 Pułku I Korpusu Polskiego^[11][10]. Od początku 1919 dowodził II plutonem 4 Szwadronu 1 Pułku Ułanów Wielkopolskich (później 15 Pułku Ułanów Poznańskich). Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej na froncie litewsko–białoruskim i w ofensywie znad Wieprza^[11]. W 1921 zweryfikowany w stopniu porucznika (starszeństwo z 1 czerwca 1919, lok. 43)^[12]. 30 czerwca 1921 Dekretem L.3109 Wodza Naczelnego został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (V klasy). W 1923 awansowany do stopnia rotmistrza (starszeństwo z 1 lipca 1923, lok. 40)^[13]. Został dowódcą szwadronu 15 Pułku Ułanów Wielkopolskich. Od marca 1930 dowodził szwadronem zapasowym^[11]. W czerwcu 1930 został przeniesiony do 9 Pułku Strzelców Konnych, gdzie pełnił służbę na stanowisku dowódcy szwadronu ciężkich karabinów maszynowych. Był słuchaczem XII promocji Wyższej Szkoły Wojennej (1931–1933), ale po pierwszym roku nauki odszedł ze szkoły^[14] i wrócił do macierzystego 9 psk w Grajewie. W 1932 został awansowany do stopnia majora (starszeństwo z 1 stycznia 1932, lok. 6)^[2]. Po powrocie do 9 Pułku Strzelców Konnych dowodził szwadronem zapasowym. W latach 1934–1938 pełnił służbę w 3 Pułku Ułanów Śląskich, między innymi na stanowisku kwatermistrza. W latach 1938–1939 był zastępcą dowódcy 5 Pułku Ułanów Zasławskich. W 1939 został awansowany do stopnia podpułkownika (starszeństwo z 19 marca 1939, lok. 12). W kampanii polskiej 1939 był zastępcą dowódcy 5 Pułku Ułanów Zasławskich, a od 14 września dowódcą tego pułku. Dostał się do niewoli niemieckiej. Do końca II wojny światowej był więziony w niemieckim Oflagu VIIA Murnau^[10]. Został oswobodzony w kwietniu 1945^[11]. Po oswobodzeniu udał się do 2 Korpusu Polskiego we Włoszech. 13 listopada 1945 objął dowództwo Pułku 3 Ułanów Śląskich w 2 Korpusie Polskim^[15]. Dowodził pułkiem do lipca 1947. Po demobilizacji w 1947 pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Następnie przeniósł się do Kanady, gdzie zmarł^[10]. Został pochowany na York Cemetary w Toronto^[16]. Był żonaty z Wandą Gużewską (1893–1985)^[17][18].

Awanse

• porucznik – zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów zawodowych kawalerii
• rotmistrz – 1923 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 w korpusie oficerów zawodowych kawalerii
• major – 1932 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 w korpusie oficerów zawodowych kawalerii
• podpułkownik – 1939 ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939
• pułkownik^[16]

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari^[19]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi
• Medal Niepodległości^[20]

Przypisy

Bibliografia

• Zdzisław Kościański: Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. II (1914–1921) Cz. 2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej, 1993, s. 13–14. ISBN 83-900510-0-1.
• Juliusz S. Tym. Dowódcy pułków pancernych i kawalerii pancernej 2. Korpusu. Zarys portretu zbiorowego. „Studia z dziejów wojskowości”. t. VI, 2017. 
• Wojciech Markert: Generał broni Władysław Anders 1892–1970. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2012. ISBN 978-83-63755-02-7.
• Jakub Selder: Rodzinne korzenie generała Andersa. Ridero IT Publishing, 2022. ISBN 978-83-8273-973-2.