Jerzy Główczewski

Jerzy Główczewski
Jerzy Eligiusz Główczewski
1/2 zwycięstw
major pilot major pilot
Data i miejsce urodzenia

19 listopada 1922
Warszawa

Data i miejsce śmierci

13 kwietnia 2020
Nowy Jork

Przebieg służby
Lata służby

1941–1945

Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Poland badge.jpg Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Roundel of Poland (1921-1993).svg Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF roundel.svg RAF

Jednostki

dywizjon 308

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (od 1941, trzykrotnie) Medal Lotniczy

Jerzy Eligiusz Główczewski (ur. 19 listopada 1922 w Warszawie, zm. 13 kwietnia 2020 w Nowym Jorku[1]) – polski lotnik podczas II wojny światowej, uczestnik m.in. bitwy nad Gandawą.

Życiorys

Syn Kazimierza i Józefy z domu Bernhard. Od 1935 r. uczył się w Prywatnym Gimnazjum Męskim Towarzystwa im. Jana Zamoyskiego w Warszawie, w 1938 r. został przeniesiony do gimnazjum w Chyrowie. Po ataku ZSRR na Polskę wydostał się z kraju i przez Rumunię przedostał na Bliski Wschód. W Tel Awiwie w lipcu 1941 roku zdał egzamin maturalny i zgłosił się do służby w Polskich Siłach Zbrojnych. Został przydzielony do Brygady Karpackiej, z którą walczył w kampanii afrykańskiej[2].

Trzy lata później został przeniesiony najpierw do Wielkiej Brytanii gdzie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych i otrzymał numer służbowy RAF 704204[3]. W zachodniej Europie jako lotnik służył w dywizjonie 308, w którym wykonał 100 lotów. Walczył między innymi w jednej z ostatnich bitew lotniczych II wojny światowej nad Gandawą, gdzie zaliczono mu zestrzelenie 1/2 samolotu Focke-Wulf Fw 190[4].

Po zakończeniu wojny wrócił do Polski. Wstąpił do Aeroklubu Warszawskiego, jednak w czerwcu 1949 roku władze odebrały mu licencję pilota. Odzyskał ją po ośmiu latach. W 1947 roku podjął studia architektonicznie na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, które ukończył w 1952 roku[5]. Jako architekt uczestniczył w odbudowie Warszawy[6]. Brał udział m.in. w budowie Stadionu X-lecia[7].

Na początku lat 60. XX wieku wyjechał z Polski. W 1962 roku osiadł w Stanach Zjednoczonych. Był m.in. wykładowcą Uniwersytetu Stanowego w Karolinie Północnej. W Nowym Jorku pracował dla Fundacji Forda oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wykładał architekturę również w Instytucie Pratta[8].

Zmarł w Nowym Jorku 13 kwietnia 2020 roku w wieku 97 lat, a przyczyną śmierci było zarażenie wirusem SARS-CoV-2[1][9].

Odznaczenia

Książki

  • Główczewski Jerzy, Moja Ameryka. Warszawa:Most ISBN 978-83-919-8398-0[11]
  • Główczewski Jerzy, Ostatni pilot myśliwca. Wspomnienia. Warszawa: PWN ISBN 978-83-011-9199-3
  • Główczewski Jerzy, Wojak z przypadku. Warszawa: MOST ISBN 978-83-906-3302-2
  • Główczewski Jerzy, Optymista mimo wszystko. Warszawa: MOST ISBN 83-919839-2-7[11]

Przypisy

  1. a b Nicholas Kulish, Jerzy Glowczewski, Polish Pilot in a Spitfire, Dies at 97, nytimes.com, 15 maja 2020 [dostęp 2020-05-24] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (ang.).
  2. Jerzy Główczewski (pol.). Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2022-04-29].
  3. Krzystek 2012 ↓, s. 198.
  4. Majzner 2020 ↓, s. 72.
  5. a b W Nowym Jorku zmarł major Jerzy Główczewski, pilot Dywizjonu 308, dzieje.pl, 15 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  6. Zmarł major Jerzy Główczewski. Pilot słynnego Dywizjonu 308 miał 97 lat, PolskieRadio24.pl, 15 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  7. "To była dla mnie sentymentalna wizyta", pgenarodowy.pl, 24 maja 2010 [dostęp 2020-04-16] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  8. Magdalena Partyła, Jerzy Główczewski nie żyje. Był pilotem Dywizjonu 308, rmf24.pl, 15 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  9. Ostatni polski pilot myśliwca z II wojny światowej zmarł na koronawirusa, wiadomosci.onet.pl, 14 maja 2020 [dostęp 2020-05-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
  10. Główczewski Jerzy Eligiusz (pol.). Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2022-04-28].
  11. a b Andrzej Dobosz, Wspomnienia Jerzego Głowczewskiego, rp.pl, 2 kwietnia 2011 [dostęp 2020-04-16] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).

Bibliografia

  • Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
  • Robert Majzner: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii 1944-1945. Organizacja i działalność bojowa. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza, 2020. ISBN 978-83-66536-26-5. OCLC 1236059646.

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Poland badge.jpg
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Roundel of Poland (1921-1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of Poland (1921–1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
RAF roundel.svg
Royal Air Force Roundel
POL Krzyż Walecznych (1941) 3r BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1941) nadany trzykrotnie.
Naramiennik Major lotn.svg
Naramiennik majora Sił Powietrznych RP.
POL Medal Lotniczy BAR.svg
Baretka Medalu Lotniczego (za Wojnę 1939-45).