Jerzy Hryniewiecki

Jerzy Hryniewiecki

Data i miejsce urodzenia	21 kwietnia 1908 Dorpat
Data i miejsce śmierci	28 sierpnia 1989 Warszawa
Poseł na Sejm PRL II i III kadencji
Okres	od 1957 do 1965
Przynależność polityczna	poseł bezpartyjny
Odznaczenia

Jerzy Hryniewiecki (ur. 21 kwietnia 1908 w Dorpacie, zm. 28 sierpnia 1989 w Warszawie) – polski architekt, urbanista, projektant licznych obiektów przemysłowych, sportowych, użyteczności publicznej, projektant wystaw i grafik, poseł na Sejm PRL II i III kadencji. Syn Bolesława Hryniewieckiego.

Od 1946 profesor Politechniki Warszawskiej i prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich. Laureat Honorowej Nagrody SARP w 1977. Uhonorowany w 1980 tytułem doktora honoris causa Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki^[1].

Życiorys

Absolwent warszawskiego Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego, gdzie w 1926 zdał maturę^[2]. Należał do 23 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Bolesława Chrobrego („Pomarańczarni”), gdzie był drużynowym w latach 1925–1926 (i autorem herbu drużyny z tipi). W czasie studiów na Politechnice Warszawskiej praktykował w pracowniach znanych architektów: Józefa Padlewskiego, Mariana Lalewicza i Rudolfa Świerczyńskiego. Równolegle uprawiał grafikę użytkową.

Często wyjeżdżał za granicę – do różnych krajów europejskich i bliskiego Wschodu. Praktyki wakacyjne odbywał w Czechosłowacji i Holandii. W latach 1930–1931 ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim i Centrum Wyszkolenia Artylerii Przeciwlotniczej w Warszawie^[3]. Po zakończeniu służby wojskowej otrzymał przydział mobilizacyjny do 1 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej w Warszawie. W 1934 awansował na podporucznika w korpusie oficerów rezerwy artylerii. Łatwo przyswajał sobie języki obce – władał rosyjskim, włoskim, angielskim, słabiej niemieckim.

W 1936 został absolwentem Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej^[4]. Od 1937 pracował w Biurze Planowania Miasta i działał tam jako architekt dzielnicy Mokotów, w międzyczasie pisząc i projektując schroniska na Huculszczyźnie, wnętrze w Cafe Clubie na rogu Alei Jerozolimskich i Nowego Światu, brał udział w pracach wystawienniczych w Paryżu i Nowym Jorku.

Został zmobilizowany w 1939 i stacjonował na Pomorzu, w Borach Tucholskich, gdzie pełnił funkcję oficera zwiadowczego baterii motorowej artylerii przeciwlotniczej nr 27^[5]. Miejscem ostatnich walk była Warszawa. W jej obronie walczył w baterii półstałej artylerii przeciwlotniczej nr 103, dekorowany przed kapitulacją Krzyżem Walecznych. Po kapitulacji znalazł się w oficerskim obozie jenieckim, w Oflagu IIc w Woldenbergu (Dobiegniew), wrócił do Polski po 30 stycznia 1945.

Po powrocie w Biurze Odbudowy Stolicy objął kierownictwo pracowni dzielnicy południowej. W ramach Warszawskiego Biura Projektów Budownictwa Przemysłowego projektował odbudowę i rozbudowę zakładów „H. Cegielski” w Poznaniu, częściowo Hutę im. Bolesława Bieruta w Częstochowie, Fabrykę Samochodów Osobowych na Żeraniu i Samochodów Ciężarowych w Lublinie. Oprócz tego uczestniczył w urządzeniu wystawy Warszawa oskarża i Wystawy Ziem Odzyskanych we Wrocławiu (generalny projektant)^[6], w Moskwie urządził wystawę gospodarczą, w Chinach przebywał pół roku zajęty wystawiennictwem.

W latach 1948–1954 wykładał na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej oraz prowadził wykłady o architekturze obiektów użyteczności publicznej na Wydziale Architektury Szkoły Inżynierskiej w Szczecinie^[4]. Został profesorem nadzwyczajnym na Politechnice Warszawskiej w 1955. Członek Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w 1958^[7]. W 1965 objął na Politechnice Warszawskiej, na Wydziale Architektury Katedrę Projektowania Zespołów Przemysłowych^[6]. Wykładał m.in. historię architektury okresu starożytnego. Poza Polską prowadził wykłady na uniwersytetach w Chinach, w Stanach Zjednoczonych, w Wielkiej Brytanii, w Iraku oraz należał do stowarzyszenia architektów w Brazylii i Meksyku.

Był autorem kilku wydanych w kraju książek i kilkudziesięciu artykułów w prasie krajowej i zagranicznej – w Związku Radzieckim, w Stanach Zjednoczonych, Czechosłowacji, w Austrii, Niemczech Wschodnich, Niemczech Zachodnich.

Pełnił mandat posła do Sejmu PRL II i III kadencji, był przewodniczącym Komisji Budownictwa i Gospodarki Komunalnej. 23 sierpnia 1980 dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami^[8].

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 150-6-32)^[4].

Projekty

• 1928 – projekt znaczka z żubrem dla Ligi Ochrony Przyrody (LOP)
• 1930 – plakat Targi Wschodnie
• 3 maja 1945 – wystawa Warszawa oskarża
• 1946 – projekt budynku Najwyższej Izby Kontroli i Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy, ul. Marszałkowska 82 wraz z Markiem Leykamem^[4]
• 1946–1950 – projekt kompleksu budynków Ministerstwa Obrony Narodowej w Warszawie wraz z Markiem Leykamem^[4]
• 1948 – Wystawa Ziem Odzyskanych we Wrocławiu – projektant i komisarz wystawy^[6]
• projekty działów polskich na wystawach w Nowym Jorku, Paryżu, Moskwie, Pekinie, Szanghaju
• 1953^[6] 1954^[4]–1955 – Stadion X-lecia projekt wraz z Markiem Leykamem i Czesławem Rajewskim^[4][6]
• 1956 - Basen Klubu Sportowego Legia w Warszawie wraz z Markiem Leykamem i Czesławem Rajewskim^[4]
• 1959–1962 – „Supersam” w Warszawie^[6], ul. Puławska 2, wraz z Ewą i Maciejem Krasińskimi – konstrukcja Wacława Zalewskiego^[a]
• 1960–1971 – Wojewódzka Hala Sportowo-Widowiskowa Spodek w Katowicach, wraz z Maciejem Gintowtem, Maciejem Krasińskim, Andrzejem Strachockim, Aleksandrem Włodarzem oraz Andrzejem Żurawskim. – konstrukcja Wacława Zalewskiego^[4][b]
• 1965 – plakat dla filmu „Przeżyjmy to jeszcze raz”
• projekt ośrodka wypoczynkowego w Solinie
• projekt ośrodka kulturalnego w Karpaczu

Konkursy

• Na rozplanowanie terenów Pola Mokotowskiego i Folwarku Rakowiec wraz z przyległymi terenami państwowymi i prywatnymi (1934) wraz ze współautorami: Heleną Morsztynkiewiczową, Wacławem Podlewskim, J. Stanisławską, Tadeuszem Sieczkowskim przy współpracy z Wacławem Hryniewiczem - nagroda równorzędna;
• Na projekt gmachu Ambasady PRL w Moskwie (1969) - z zespołem - wyróżnienie równorzędne.

Odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy II klasy (1955)^[9]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1949, za zasługi położone przy organizacji Wystawy Ziem Odzyskanych)^[10]
• Złoty Krzyż Zasługi (1954)^[11]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)^[12]
• Brązowa Odznaka SARP (1963)^[4]
• Odznaka Gryfa Pomorskiego (1977)^[4]
• Laureat Złotego Wawrzyny Olimpijskiego (1969)^[4]

Galeria

Stadion Dziesięciolecia w Warszawie

• 

  Widok ogólny, lata 60.

• 

  (c) FOTO:FORTEPAN / Lencse Zoltán, CC BY-SA 3.0

  Trybuny stadionu

• 

  Stan obiektu w 2006 roku

Supersam w Warszawie

• 

  Widok ogólny budynku

• 

  Fasada obiektu

• 

  Detale wnętrza i sklepienia

Hala Sportowo-Widowiskowa Spodek w Katowicach

• 

  Stan obiektu w 2020

• 

  Oświetlenie Spodka nocą, 2016

• 

  Główne wejście

• 

  (c) *fiedler*, CC BY-SA 3.0

  Zbliżenie na detale

• 

  (c) *fiedler*, CC BY-SA 3.0

  Faktury elewacji

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Jerzy Hryniewiecki, Urbanistyka i krajobraz
• Kacper Czeretoski. Dwaj profesorowie Hryniewieccy. „Brwinowskie ABC”. 5/2004. s. 6. ISSN 1427-5333.  Dwaj profesorowie Hryniewieccy (cd) „Brwinowskie ABC”. 6-7-8/2004. s. 20-21.
• ASP w Gdańsku·strona 399 katalogu·Jerzy Hryniewiecki. asp.gda.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-19)].