Jerzy Klinger

Jerzy Klinger (ur. 15 kwietnia 1918, zm. 3 lutego 1976) – polski duchowny prawosławny, teolog i ekumenista, profesor, prorektor Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Ojciec teologa prawosławnego i dyplomaty Michała Klingera.

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Jerzy Klinger urodził się 15 kwietnia 1918 r. w Kijowie. Był jedynym synem Rosjanki Raisy Bakalińskiej i Polaka Witolda Klingera. Ojciec był profesorem filologii klasycznej na Uniwersytecie Kijowskim (znanym z publicznych wystąpień w obronie swego przyjaciela Stanisława Brzozowskiego). Witold był katolikiem, i choć czasowo odsunięty od sakramentów z powodu ślubu wziętego w cerkwi i ochrzczenia w niej syna, pozostał do śmierci wierny swej tradycji duchowej i w trakcie późniejszego wychowania przekazał ją synowi. Z drugiej strony wujem Jerzego był arcybiskup Teodozjusz, prawosławny ordynariusz smoleński. Jerzy wychowywał się więc w „mieszanej” rodzinie, w atmosferze dwóch kultur i duchowości – polskiej i rosyjskiej, prawosławnej i katolickiej.

W 1920 r. Witold Klinger ewakuował się z Kijowa wraz z wycofującym się z miasta wojskiem polskim, pozostawiając tam żonę z synem. Dopiero w 1924 r. w wyniku usilnych starań udało mu się sprowadzić Jerzego z matką i jej rodziną do Poznania.

W 1930 r. Jerzy Klinger rozpoczął naukę szkolną, zdając egzamin do II klasy gimnazjum klasycznego św. Marii Magdaleny w Poznaniu. W 1937 r. zdał maturę i zapisał się na wydział filozoficzny Uniwersytetu Poznańskiego, studiując równolegle polonistykę i filozofię. Działał wówczas w Kole Polonistów w zespole organizującym wieczory poetyckie, spotkania z pisarzami (Z. Nałkowską, H. Malewską, L. Staffem). Publikował też wiersze własne i przekłady poezji rosyjskiej w almanachach Koła, w czasopismach „Życie Literackie”, „Prom” i in. Przyjaźnił się z Wojciechem Bąkiem, utrzymywał kontakty z Julianem Tuwimem, Leopoldem Staffem, Jarosławem Iwaszkiewiczem. Wtedy poznał Halinę Makowską, swoją przyszłą żonę.

II wojna światowa

Po wybuchu wojny przedostał się do Warszawy, gdzie ukrywał się jego ojciec, poszukiwany przez hitlerowców w ramach likwidacji naukowców polskich. Początkowo pracował jako sprzedawca piecyków żelaznych, będąc jednocześnie wraz z ojcem nauczycielem łaciny i języka polskiego na tajnych kompletach.

Brał aktywny udział w życiu liturgicznym prawosławnej katedry na Pradze, pełniąc funkcję subdiakona przy ówczesnym metropolicie Dionizym. To właśnie on, by ochronić Klingera, wprowadził go do Prawosławnego Seminarium Duchownego i internatu, mieszczącego się przy katedrze na Pradze. Jerzy Klinger ukończył seminarium z wyróżnieniem.

Po powstaniu warszawskim, w ślad za rodzicami, przedostał się do Zakopanego i Krakowa, gdzie po wyzwoleniu ukończył studia na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kapłaństwo

Grób ks. Jerzego Klingera na cmentarzu prawosławnym na warszawskiej Woli

Studiował teologię w Polsce, Czechosłowacji (fakultet teologiczny w Preszowie) i Francji (Prawosławny Instytut św. Sergiusza w Paryżu). W 1946 roku uzyskał stopień magistra filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1952 roku, po czym prowadził działalność duszpasterską w Kętrzynie i w latach 1955–1968 w Warszawie. Od 1968 r. pełnił obowiązki duszpasterskie w parafii prawosławnej w Poznaniu. Był członkiem Rady Metropolitalnej oraz przewodniczącym Komisji Kształcenia i Wychowania Kadr Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Równolegle z pracą duszpasterską prowadził działalność naukowo-dydaktyczną. Napisał szereg artykułów o filozofii rosyjskiej oraz przetłumaczył na język polski Prawosławie Paula Evdokimova i jako pierwszy przywiózł z Paryża książki ważnych myślicieli rosyjskich.

W latach 1954–1961 wykładał w Seminarium Prawosławnym w Warszawie. Był pracownikiem naukowym Sekcji Prawosławnej Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie od momentu jej powstania w 1957 r. Stopień doktora uzyskał w roku 1962 na podstawie rozprawy Eschatologiczny aspekt Eucharystii na tle genezy dwóch form konsekracyjnych w kanonie pierwszych wieków. Cztery lata później otrzymał nominację na docenta i objął kierownictwo Katedry Prawosławnej Teologii Dogmatycznej i Moralnej. W 1967 r. został wybrany na stanowisko prorektora ChAT. W 1972 roku uzyskał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego.

Jerzy Klinger udzielał się aktywnie w krajowym i zagranicznym ruchu ekumenicznym.

W 1975 r., podczas pobytu na V Zgromadzeniu Ogólnym Światowej Rady Kościołów w Nairobi, zapadł na ciężkie przeziębienie. Powróciwszy do kraju, nie odzyskał sił i zmarł w lutym 1976 r.

Publikacje

• Geneza sporu o epiklezę : eschatologiczny a memorialny aspekt Eucharystii w kanonie pierwszych wieków, Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna „Znaki Czasu” 1969.
• O istocie prawosławia. Wybór pism, do druku przygotował Michał Klinger, Henryk Paprocki, wprowadzenie Wacław Hryniewicz, Warszawa: „Pax” 1983, ISBN 83-211-0462-2.
• Nurt słowiański w początkach chrześcijaństwa polskiego, do druku przygotował i wprowadzeniem opatrzył Henryk Paprocki, Białystok: Bractwo Młodzieży Prawosławnej w Polsce 1998.
• (przekład) Paul Evdokimov, Prawosławie, przeł. Jerzy Klinger, Warszawa: „Pax” 1964 (wiele wydań).

Linki zewnętrzne

• Forum Akademickie. Rody uczone (112) – Klingerowie (cz.2)